Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Trận Nam Định (1883)”

SựNguyên cando thiệp quân sự củangười Pháp vàomở miềnrộng bắctầm Việtcan Namthiệp làquân kếtsự quảvào của[[Bắc cácKỳ]] hànhlà độngvì quânquyết sựđoán thiển cận bởi chỉ huycủa Henri Rivière, vốn được cử đi ra Hà Nội vớichỉ huy một lực lượngtoán quân sự nhỏ vào cuối năm 1881, để xem xét các phànkhiếu nànnại từcủa phíatriều phíađình Việt NamHuế về các thương gianhân Pháp hoạt động trên sông Hồng.<ref>Thomazi, ''Conquête'', 140–57</ref> TuyRivière nhiên,tự Riviereý đãtiếm ngangquyền, nhiênbác đi ngược lại cácbỏ chỉ thị của mình,chính thượng cấp và đánhmở cuộc tấn công chiếm thành Hà Nội ngày 25 tháng 4 năm 1882.<ref>Bastard, 152–4; Marolles, 75–92; Nicolas, 249–52</ref> Mặc dù Rivière tiếpsau đó traoqua thương lượng lạitrả thành Hà Nội cho phíaquan Việt Nam quản lý, thìnhưng việc ôngđộng tabinh sửgây dụngchấn vũđộng lực cũng đã đặtở cả Việt NamHuế và TrungBắc Hoa vào tình trạng báo độngKinh.<ref>Eastman, 51–7; Lung Chang, 89–95</ref>

ThànhKhi thành Hà- Nội thất thủ, vua Tự- Đức liền ra lệnh cho 2 quan kinh lược chính và phó sứ Nguyễn Chính và Bùi Ân Niên rút binh về mặt Mỹ Đức để cùng Hoàng Tá Viêm, một mặt tổ chức việc phòng liệu. Chính quyền Việt Namthủ, domặt khôngkia thể ngăn chặn Rivière với [[quân đội nhà Nguyễn|quân đội]] yếu kém của mình, phải nhờ đếntriệu [[Lưu Vĩnh Phúc]], với đạo [[quân Cờ Đen|quân cờ đen]] thiện chiến vàvề dàychống dặnchọi củavới mình, làm thành một cái gai trong mắt ngườiquân Pháp. Tại Huế, [[khâm sứ Trung Kỳ|khâm sứ]] Rheinart yêu cầu triều đình cử tổng đốc mới ra Bắc Kỳ để tiếp nhậnthu lại tỉnh thành Hà Nội. Triều đình điều cựu Tổng đốc Hà-Ninh là Trần Đình Túc, trước đã đã về hưu trí, là Trần Đình Túcnay sung khâm sai đại thần hội cùng với Tịnh biên phó sứ Nguyễn Hữu Độ làm phó khâm sai ra Hà Nội hội thương thuyết với Rivière nhận lại tỉnh thành. Trong khi H.Rivière và Trần Đình Túc đang thương lượng để quân Pháp rút luitriệt hếtthoái ra khỏingoài thành Hà Nội thì lực lượng quân binh của Hoàng Tá Viêm, Nguyễn Chánh, Bùi Ân Niên dâng sớ xin đánh nhưng vua Tự Đức không chấp thuận.

Phía Việt Nam cũng nhờcầu đếnviện sự[[nhà giúpThanh]]. sứcBắc củaKinh Trungvốn Hoa,coi vìnhà Việt Nam vốnNguyễn là một nước chư hầu truyềnbèn thống,tiếp nên Trung Hoa cũng đồng ý giúp vũ khí và hỗ trợ choviện quân Cờ đen,; đồngvề thờimặt ngấmngoại ngầm chống lại các hoạt động của người Pháp ở miền Bắc Việt.giao [[Nhànhà Thanh]] cũng đánh tiếngbáo với người PhápParis rằng Trung Hoa sẽ không đểchấp Bắcnhận Kỳngười rơiPháp vàochiếm tayđất Phápphên giậu Bắc Kỳ. Mùa hè năm 1882, Tổng Đốc [[Vân Nam]] là Tạ Kính Bưu đưađiều quân Thanh từ [[Vân Nam]] và [[Quảng Tây]] vượt biên giới tiến vào Bắc Kỳ, chiếm đóng một dải từ thượng du [[Lạng Sơn]], [[Bắc Ninh]], [[Hưng Hóa (định hướng)|Hưng Hóa]] vàxuống nhiềutận thịtrung trấndu khác[[Bắc Ninh]].<ref>Lung Chang, 90–91; Marolles, 133–44</ref> Đại binh của nhà Thanh ở cácdọc tỉnhbiên giới Quảng Đông, Quảng Tây cũng đưađộng quân đóng dọc biên giớibinh. Bộ trưởng Pháp đặc trách Trung Hoa, Frédéric Bourée, lotrước ngạinguy về khả năng xảy racơ chiến tranh với Trung Quốc, nêntìm trong tháng 11 và 12 năm 1882,cách thỏa thuận với quan đại thầndiện nhàThanh Thanhtriều là Tổng lý nha môn [[Lý Hồng Chương]] nhằmvào cuối năm 1882 để chia cắtđất Bắc Kỳ, phân định thành cáchai vùng ảnh hưởng của nhà Thanh và Pháp. CảTuy hainhiên phíaviệc thamkhông giathành. đàmNhà phánThanh đềukhông bịchấp chỉnhận tríchvì cho là đãLý Hồng Chương nhượng bộ quá nhiều, và thỏa thuận này tan vỡ. PhíaVề Trungmặt QuốcPháp không thông qua nó, còn tại Pháp,thì chính phủ mới của [[Jules Ferry]] bác bỏ thỏa thuận này vào tháng 3 năm 1883, và triệu hồi Bourée về nước.<ref>Eastman, 57–65</ref>

Gần một năm sauTrong khi đánh chiếm thành Hà Nộị H.Rivière bị đặt trong tư thế phòng thủ đơn độc để chờ kết quả của những cuộc thương lượngmặt ngoại giao giữacòn cácbế chínhtắc phủthì BắcH Kinh,Rivière Parisvẫn vàđóng Huế.binh Sautrong nhiềuthành. cuộc tranh cãi trong nộiNội các chínhJules phủFerry Pháp,sau Parisđó quyết định tăng viện cho SàiNam GònKỳ thêm 700 binh sĩ, dovà phái tàu ''Corrèze'' chở đếnsang. Tàu cập bến Sài Gòn ngày 13 tháng 2, 1883. vàThống chuyểnđốc quânNam Kỳ lúc bấy giờ là Le Myre de Villers lại điều tàu ''Corrèze'' ra Bắc Kỳ vào ngày 15 tháng 02 1883 giúp Rivière. NgàyBộ 10trưởng thángHải 11quân dlvà 1882,Thuộc mộtđịa côngkhi điệnbiết khẩntin cấpliền củagởi bộcông trưởngđiện Hảicấp quânsang vàSài ThuộcGòn địangày gởi10 tớitháng Sài11, Gòn1882, cách chức Thống đốc Nam Kỳ Le Myre de Villers vớivì lýcho dolà đương sự vượt quá quyền hạn; vàCharles bịThomson thayđược thếphái bởisang, Charlesnhậm Thomson.<ref>A.Delvaux;chức sáchngày đã12 dẫn</ref>tháng Thomson01 nhận1883 bànđể giaotìm chứccách vụgiải thốngquyết đốcxung Namđột Kỳnhưng vàotình hình ngày 12càng thángphức 01 1883tạp.<ref>A.Delvaux; sách đã dẫn</ref>

Quí Mùi, Tự Đức thứ 36 (1883), tạiTại Pháp, Hội đồng Nội các Phápchính luônphủ luônvẫn bấtkhông đồngnhất quantrí điểmvề cũngchính nhưsách quốcthuộc hộiđịa; củamột nước Pháp khôngphe muốn dínhrút líukhỏi đếnBắc nhữngKỳ. rắcPhe rốikia đangđòi xảyxúc ratiến ởquyết Bắcliệt Kỳhơn. vàVì vìbất thếđồng mà nội các Pháp trong vài tháng đã phải thay đổi liênnhân tục chỉ trong vòngsự mấy tháng, ghếlần; bộ trưởng Hải ngoại và Thuộc Địa của Jauréguiberry cuốiphải cùngrút phảilui giaonhường cho một nhân vật dân sự là Charles Brun.

Ở Hà Nội, H.thì Rivière được tin trều đình Huế đang có ý định nhượng quyền khai thác khu mỏ than Hòn- Gai cho một công ty người Hoa ở Quảng Đông. Qua trung vàgian công ty nầy có thể sẽ nhượng lại chonày, [[người Anh]] hoặc [[người Đức]] vàcó nhưthể thếnhảy sẽvào tạoBắc thêmKỳ, nhiềugây rắctrở rốingại cho người Pháp trong tương lai.<ref>A.Schreiner 355; A.Delvaux 227</ref> H.Lấy cớ đó Rivière liền xuất quân chiếm lấy mỏ than Hòn Gai vào ngày 12 tháng 03 năm, 1883 vàrồi đặtlập một đồn, binhđóng 25 lính canh giữ gồm có 25 binh sĩ.