Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quần đảo Trường Sa”

'''Quần đảo Trường Sa''' ([[tiếng Anh]]: ''Spratly Islands''; {{zh|s=南沙群岛|t=南沙群島|p=Nánshā Qúndǎo|v=Nam Sa quần đảo}}; [[tiếng Mã Lai]] và [[tiếng Indonesia]]: ''Kepulauan Spratly''; [[tiếng Tagalog]]: ''Kapuluan ng Kalayaan'') là một tập hợp thực thể địa lí được bao quanh bởi những vùng đánh cá trù phú và có tiềm năng [[dầu mỏ]] và [[khí thiên nhiên|khí đốt]] thuộc [[biển Đông]]. Tuy nhiên, [[quần đảo]] này đang trong tình trạng [[tranh chấp lãnh thổ|tranh chấp]] ở các mức độ khác nhau giữa sáu bên là [[Brunei]], [[Trung Hoa Dân Quốc|Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan)]], [[Malaysia]], [[Philippines]], [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa|Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa (Trung Quốc)]] và [[Việt Nam]]. Ở cấp độ quốc tế, phạm vi của khái niệm ''Spratly Islands'' vẫn chưa được xác định rõ và đang trong vòng tranh cãi.<ref>{{harvnb|Dzurek|1996|p=1}}</ref> Ở cấp độ quốc gia cũng có các cách hiểu khác nhau. Tuy Đài Loan, Trung Quốc và Việt Nam trên danh nghĩa đều tuyên bố chủ quyền đối với toàn bộ quần đảo, nhưng khái niệm ''quần đảo Nam Sa'' trong nhận thức của Đài Loan và Trung Quốc là bao hàm toàn bộ các thực thể địa lí nằm bên trong phần phía nam của [[đường chín đoạn]]. Đối với Philippines, phạm vi tuyên bố chủ quyền của nước này bao trùm hầu hết quần đảo và được gọi là ''Nhóm đảo Kalayaan''. Về phần Malaysia, nước này đòi hỏi một số thực thể ở phía nam của quần đảo. Cuối cùng, chưa rõ Brunei đòi hỏi cụ thể thực thể địa lí nào vì chỉ thấy nước này đưa ra yêu sách về vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa mà trong vùng đó có vài thực thể thuộc biển Đông toạ lạc.

<!--[[Hình:DNA1602.jpg|250px|phải|nhỏ|[[Biển Đông]] và vùng [[Đông Nam Á]] được [[Matteo Ricci]] vẽ trong "[[Khôn dư vạn quốc toàn đồ]]" in tại Trung Quốc năm 1602, có ghi dòng chú thích bằng [[chữ Hán]] "[[wikt:万|万]][[wikt:里|里]][[wikt:長|長]][[wikt:沙|沙]]" (Vạn Lí Trường Sa).{{fact}}]]-->

Từ [[thế kỷ 16]] đến [[thế kỷ 18|18]], người [[châu Âu]] từ các quốc gia như [[Bồ Đào Nha]], [[Hà Lan]], [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Anh Quốc]] và [[Pháp]] vẫn chưa phân biệt rõ sự khác nhau giữa quần đảo Trường Sa với quần đảo Hoàng Sa. Trên bản đồ thường ghi ''I de Pracell'' như bản đồ Bartholomen Velho (1560), bản đồ Fernao Vaz Dourado (1590), bản đồ Van Langren (1595)... Cho đến năm 1787-1788, đoàn khảo sát Kergariou Locmaria mới xác định rõ vị trí của quần đảo ''Paracel'' (chính xác là quần đảo Hoàng Sa hiện nay) và từ đó người [[Thế giới phương Tây|phương Tây]] mới bắt đầu phân biệt quần đảo Hoàng Sa ở phía bắc với một quần đảo khác ở phía nam, tức quần đảo Trường Sa.<ref>{{harvnb|Nguyễn|2002|p=1}}</ref>

Tên gọi theo phía Trung Quốc: "Hỗn nhất cương lý lịch đại quốc đô chi đồ" (混一疆理歷代國都之圖) thời [[nhà Minh]] có đánh dấu vị trí của Thạch Đường, và vị trí này hiện được phía Trung Quốc cho là tương ứng với Nam Sa (Trường Sa) hiện tại.<ref>{{chú thích web|title=二、中国对南沙群岛拥有主权的历史依据|url=http://www.fmprc.gov.cn/chn/gxh/zlb/zcwj/t10648.htm|publisher=中华人民共和国外交部|accessdate=2012-07-01}} Lưu trữ bởi WebCite® vào ngày 13 tháng 11 năm 2012 tại [http://www.webcitation.org/6C8vSZk97 đây].</ref> Bản đồ "''The Selden Map of China''" được lưu trữ tại thư viện [[Đại học Oxford]] ([[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Anh]]), được cho là "''Thiên hạ hải đạo toàn đồ''" hay "''Đông - Tây dương hàng hải đồ''" và được làm ra vào khoảng năm [[Thiên Khải (niên hiệu)|Thiên Khải]] thứ 4 (1624), có ghi địa danh Vạn Lí Thạch Đường (萬里石塘), (phía đông của đảo mang tên ''Ngoại La'' (外羅), tức [[lý Sơn|đảo Lý Sơn]]), ở kề cận phía nam tây nam của Vạn Lí Trường Sa (萬里長沙).<ref>[http://seldenmap.bodleian.ox.ac.uk/map Bản đồ "''The Selden Map of China''".]</ref> Năm 1935, [[lịch sử Trung Hoa Dân Quốc|Trung Hoa Dân Quốc]] đã xuất bản "Biểu đối chiếu tên gọi Hoa-Anh các đảo thuộc Nam Hải Trung Quốc", trong đó nước này gọi Trường Sa là ''Đoàn Sa'' ([[chữ Hán phồn thể]]: 團沙) còn cụmđịa từdanh ''Nam Sa'' thời đó là để chỉ thứ mà ngày nay được gọi la''Trung Sa'' ngày nay.<ref>{{chú thích web |url=http://news.xinhuanet.com/2012-07/27/c_123477340.htm |title=《三沙设市记》碑文解读：字字珠玑蕴含三沙千年 |publisher=Tân Hoa xã |date=2012/7/27 |accessdate=2012/10/2 |language=tiếng Trung}} Lưu trữ bởi WebCite® tại [http://www.webcitation.org/6BiSWD6LD đây].</ref><ref group="Ghi chú">''Quần đảo Trung Sa'' là khái niệm mà Đài Loan và Trung Quốc dùng để chỉ bãi ngầm Macclesfield và một số thực thể địa lí khác. Xem thêm [[bãi Macclesfield]].</ref> Ngày 1 tháng 12 năm 1947, nước này công bố tên Trung Quốc cho hàng loạt thực thể thuộc biển Đông và đặt chúng dưới sự quản lí của mình.<ref>{{harvnb|Chemillier-Gendreau|2000|p=40}}</ref> Trong tấm bản đồ mới, Trung Hoa Dân Quốc lần đầu tiên vẽ đường mười một đoạn đứt khúc (tiền thân của [[đường chín đoạn]]) thay cho đường vẽ bằng nét liền trước đây, đồng thời nước nàyhọ đổi tên Nam Sa thành Trung Sa và đổi tên Đoàn Sa thành Nam Sa.<ref>{{chú thích web |url=http://edu.sina.com.cn/gaokao/2012-09-03/1532354192.shtml |title=三位北师大学子：渊源"南海断续线" |publisher=Sina.com |date=2012/9/3 |accessdate=2012/10/2 |language=tiếng Trung}} Lưu trữ bởi WebCite® tại [http://www.webcitation.org/6BiShcKa6 đây].</ref>

Tháng 5 năm 1992, [[Tổng công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc]] (CNOOC) và Crestone Energy (một công ty Mỹ có trụ sở ở [[Denver]], tiểu bang [[Colorado]]) đã ký một hợp đồng hợp tác để cùng thăm dò một khu vực rộng 7.347 hải lí vuông (gần 25.200&nbsp;km²) mà họ gọi là ''Vạn An Bắc-21'' (nằm giữa [[bãi ngầm Tư Chính]] và [[bãi ngầm Phúc Tần]]; cách bờ biển Việt Nam 160 hải lí<ref name="zk">{{harvnb|Zou|2005|p=51}}</ref>), nơi Trung Quốc xem là một phần của quần đảo ''Nam Sa'' trong khi Việt Nam xem là một phần của vùng đặc quyền kinh tế - thềm lục địa và không liên quan đến quần đảo ''Trường Sa''. Tháng 9 năm 1992, Việt Nam cáo buộc Trung Quốc đã bắt giữ hai mươi tàu chở hàng từ Việt Nam đến [[Hồng Kông]] từ tháng 6 năm 1992 nhưng không thả hết số tàu này.<ref>{{harvnb|Thayer|Amer|2000|p=78}}, trích lại Layne (1994) tr.5-49 và Spiro (1994) tr.50-86.</ref> Tháng 4 và tháng 5 năm 1994, Việt Nam phản đối công ty Crestone thăm dò địa chấn ở bãi Tư Chính, tái khẳng định bãi này hoàn toàn nằm trong vùng đặc quyền kinh tế - thềm lục địa của Việt Nam và không có tranh chấp gì ở đây.<ref>{{harvnb|Thayer|Amer|2000|p=78}}</ref>

[[Hình:Song Tử Tây 2.jpg|phải|nhỏ|250px|ToàTrụ nhàsở UBND xã Song Tử Tây]]

Ngày 22 tháng 10 năm 1956, [[tổng thống Việt Nam Cộng hòa]] [[Ngô Đình Diệm]] đã ra sắc lệnh về việc thay đổi địa giới các tỉnh và tỉnh lị tại [[Nam Bộ Việt Nam|Nam Việt]], theo đó thì quần đảo Trường Sa được gọi là "Hoàng Sa" và quy thuộc tỉnh [[Phước Tuy]]. Đến ngày 6 tháng 9 năm 1973, bộBộ trưởng Bộ Nội vụ Việt Nam Cộng hòa đã đưa quần đảo Trường Sa vào phạm vi hành chính của xã Phước Hải, quận Đất Đỏ, tỉnh Phước Tuy.<ref name="chvn1973" />

Sau [[Chiến tranh Việt Nam]], đến ngày 9 tháng 12 năm 1982, chínhChính quyềnphủ Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã thành lập huyện Trường Sa trên cơ sở toàn bộ khu vực quần đảo Trường Sa trước đây thuộc huyện Long Đất, tỉnh Đồng Nai.<ref>{{chú thích web|title=Quyết định số 193/HĐBT về việc thành lập huyện Trường Sa thuộc tỉnh Đồng Nai |url=http://vbqppl.moj.gov.vn/vbpq/Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.aspx?ItemID=3645|publisher=Cổng thông tin điện tử Bộ Tư pháp (Việt Nam)|accessdate=2012-10-13}} Lưu trữ bởi WebCite® vào ngày 13 tháng 11 năm 2012 tại [http://www.webcitation.org/6C8wtYxOP đây].</ref><ref group="Ghi chú">Sau năm 1975, tỉnh Đồng Nai được thành lập từ tỉnh [[Biên Hòa (tỉnh)|Biên Hoà]], [[Long Khánh (tỉnh)|Long Khánh]], Phước Tuy và một phần đất của tỉnh [[Bình Tuy]].</ref> Tuy nhiên, ngày 28 tháng 12 năm 1982, chính quyền Việt Nam đã chuyển huyện Trường Sa từ tỉnh Đồng Nai sang tỉnh [[Phú Khánh]].<ref>{{chú thích web|title=Nghị quyết của Quốc hội Việt Nam về việc sáp nhập huyện Trường Sa thuộc tỉnh Đồng Nai vào tỉnh Phú Khánh|url=http://vbqppl.moj.gov.vn/vbpq/Lists/Vn%20bn%20php%20lut/View_Detail.aspx?ItemID=3853|publisher=Cổng Thông tin điện tử Bộ Tư pháp (Việt Nam)|accessdate=2012-10-13}} Lưu trữ bởi WebCite® vào ngày 13 tháng 11 năm 2012 tại [http://www.webcitation.org/6C8wwhDaT đây].</ref> Ngày 1 tháng 7 năm 1989, tỉnh Phú Khánh được tách ra thành hai tỉnh [[Phú Yên]] và Khánh Hòa,; huyện Trường Sa trực thuộc tỉnh Khánh Hòa.<ref>{{chú thích web|author=Nguyễn Lê Đình Thống|title=Quần đảo Trường Sa|url=http://www.baokhanhhoa.com.vn/Khanhhoa350nam/2004/01/2491/|publisher=Báo Khánh Hòa|accessdate=2012-10-13}}</ref>

Tuy trên các đảo chỉ có một vài tài nguyên (víchẳng dụhạn [[phân chim]]) nhưng nguồn lợi thiên nhiên của vùng biển quần đảo Trường Sa thì lại rất có giá trị, ví dụ hải sản và tiềm năng [[dầu mỏ]] - [[khí thiên nhiên|khí đốt]]. Vào năm [[1980]], dân chúng trong vùng đánh bắt được 2,5 triệu tấn hải sản từ khu vực quần đảo Trường Sa.<ref>{{harvnb|Brown|Lynn-Jones|Miller|1996|p=135}}</ref> QuầnTừ đảotháng cũng5 cónăm tiềm2005, năngViệt lớnNam vềđã cho xây dựng trung tâm dịch vụ hậu cần nghề cá tại [[dầuđá mỏTây|dầubãi khíđá Tây]]; dodiện nằmtích gầnđến khu2013 vựcđã lòngđạt chảo3.000 mét vuông, sở hữu trang bị hiện đại, hỗ trợ nhiều mặt cho ngư dân nước này.<ref>{{cite web | title=Hậu cần nghề cá Trường Sa: Điểm tựa của ngư dân bám biển |url=http://www.nhandan.com.vn/mobile/_mobile_tshs/_mobile_phattrienkinhtebien/item/20308602.html |author=Lê Hạnh Nguyên |publisher=Nhân Dân điện tử |date=2013-05-12 |accessdate=2014-06-11}}</ref> Về tiềm năng dầu khí và [[trầmkhoáng tíchsản]]. Hiệnkhác, hiện [[địa chất biển|địa chất vùng biển]] nàyquần đảo vẫn chưa được khảo sát nhiều nên chưa có các số liệu đánh giá đáng tin cậy về tiềm năng dầu khí và [[khoáng sản]] khác. Tuy nhiên, Bộ Địa chất và Tài nguyên Khoáng sản Trung Quốc ước tính vùng quần đảo Trường Sa có [[phân cấp tài nguyên khoáng sản|trữ lượng]] dầu và [[khí thiên nhiên|khí đốt tự nhiên]] rất lớn, lên đến 17,7 tỉ tấn so với con số 13 tỉ tấn của [[Kuwait]], và họ xếp nó vào danh sách một trong bốn vùng có trữ lượng dầu khí lớn nhất thế giới.<ref>{{harvnb|Dupont|2001|p=76}}</ref> Tháng 6 năm [[1976]], Philippines khoan được dầu mỏ tại khu phức hợp Nido ở ngoài khơi đảo [[Palawan]].<ref name="tr20dz">{{harvnb|Dzurek|1996|p=20}}</ref>

* [http://www.hnszw.org.cn/web/news/zssk.php?Class=135&Deep=3 西南中沙群岛志 (Tây, Nam, Trung Sa quần đảo chí)], Mạng Hải Nam Sử chí {{zh icon}}

[[Thể loại:Biển Đông|QT]]