|
*[[Nội quái]] là ☵ (:|: 坎 kan3) Khảm hay Nước (水).
*[[Ngoại quái]] là ☵ (:|: 坎 kan3) Khảm hay Nước (水).
thương nhân, <br>
tiền là bạc, <br>
hãm hiểm, <br>
sự lựa chọn sinh tử, <br>
kiên nhẫn,<br>
Giải nghĩa: Hãm dã. '''Hãm hiểm'''. Hãm vào ở trong, xuyên sâu vào trong, đóng cửa lại, gập ghềnh, trắc trở, bắt buộc, kìm hãm, thắng. Khổ tận cam lai chi tượng: tượng hết khổ mới đến sướng.
''Tập khảm, hữu phu duy tâm hanh, hành hữu thượng.'' 習坎,有孚維心亨,行有尚。''Tập'' 習– học lặp đi lặp lại, rèn luyện. ''Khảm'' 坎– chỗ hõm xuống, hốc lõm vào.
Trong nhà Khảm ☵ là con trai. Con trai mang đức của mẹ ☷ nên Khảm là nhịn. Khảm là thủy, là nhẫn nại, là bền chí, nước chảy đá mòn. Mà dòng chảy của nước tượng trưng cho dòng tiền, doanh thu, doanh số, cho lưu thông phân phối, cho việc mua đi bán lại sinh lời.
Khảm còn là sự trung thực. Quẻ này là cái tượng quân tử bị tiểu nhân bao vây. Giống như hai chàng trai chữ đầy một bụng, như hai con chim béo vừa mới ra ràng, xác thì lớn nhưng chưa biết bay, ngờ nghệch và khờ khạo giữa chốn thương trường, xung quanh toàn là bọn cơ hội mánh lới vụ lợi, không có ai cứu giúp.
Thủy là dòng tiền, tiền là bạc= bạc bẽo.
Nguy hiểm không gì bằng nước sâu cho nên thuần Khảm cũng có nghĩa là những cái bẫy nguy hiểm. Khảm là đang ở trong thời hiểm, phải biết kiên trì, nhẫn nại và bền chí để thoát hiểm, như nước suối chảy mãi rồi cũng thành sông, sông sẽ ra tới biển lớn.
Cuộc sống luôn rình rập những cái bẫy. Đây không phải là vấn đề ai bẫy ai cả, mà cũng chẳng có ai bẫy được ai cả. Những mộng tưởng đơn giản hóa vấn đề là một loại bẫy lớn. Cũng giống như nhu cầu, thị trường không phải là cái hữu hình có thể nhìn thấy được. Vì thế cho nên dường như trong chúng ta ai cũng có cảm tưởng là mình biết thị trường nhưng khi làm việc với thị trường thì mỗi người lại có một cách hình dung khác nhau. Và vì hình dung khác nhau nên mỗi người cũng có một cách tiếp cận khác nhau trong việc khai thác thị trường. Như vậy, thị trường là cái mà nếu mỗi chúng ta dù có sức tưởng tượng đến mấy cũng chỉ được một góc của nó. Nếu tự cho rằng mình nắm chắc được thị trường thì cũng chính là lúc đang tự mình đưa mình vào bẫy.
Các đại phu bàn với nhau: Khổng Tử là người hiền, biết được lỗi các vua chúa. Ông ta ở hai nước Trần, Thái đã lâu, có vẻ không bằng lòng về hành vi của chúng ta. Nếu ông ấy gặp vua Sở, vua Sở mà dùng thì nước chúng ta khó yên, thân chúng ta cũng nguy. Rồi họ đem quân vây thầy trò Khổng Tử lúc đó đang ở giữa một cánh đồng.
Bị vây và tuyệt lương, nhiều môn sinh nhiều môn sinh đau ốm liệt gường, trong khi đó Khổng Tử vẫn thản nhiên đọc sách và gẩy đàn. Tử Lộ hỏi ông: Người quân tử cũng có khi cùng khốn ư? Ông đáp: Người quân từ cũng có khi cùng khốn là lẽ cố nhiên, kẻ tiểu nhân cùng khốn thì phóng túng làm càn.
Biết rằng môn sinh thất vọng lắm, Khổng Tử kêu Tử Lộ lại bảo: Kinh thi có câu “Chẳng phải con tê ngưu, chẳng phải con hổ mà cũng lang thang ở đồng vắng”. Đạo của ta sai rồi chăng, mà sao ta gặp phải cảnh này.
Tử Lộ đáp: Theo ý con có lẽ vì chúng ta chưa “nhân” chăng nên người ta chưa tin chúng ta? Có lẽ ta chưa “trí” chăng nên người ta không theo đạo chúng ta?
Nhan Hồi đáp: Đạo của thầy cao quá cho nên thiên hạ không ai theo được, nhưng thầy cứ theo đó mà làm. Người ta không dung nạp được thầy thì đâu có hại gì? Chính vì người ta không dung nạp được thầy mà thầy mới là bậc quân tử. Đạo không được trau dồi, đó là điều làm chúng ta xấu hổ. Đạo đã được trau dồi rồi mà người ta vẫn không dung nạp, thì đó là điều xấu hổ của kẻ làm vua. Người ta không dung nạp được thầy thì đâu có hại gì? Chính vì người ta không dung nạp được thầy mà thầy mới là bậc quân tử.
Để làm giàu nhiều khi phải làm những điều mà trong mắt người đời là khác thường, là kỳ cục, thậm chí là điên rồ. Phải biết chịu đựng. Bởi lẽ, nếu ai cũng hiểu cả thì chắc là không đến lượt bạn.
Để thành đạt bạn phải là người biết chọn những việc quan trọng để làm trước, đó là những việc mang tính hệ thống. Có nghĩa là mỗi thành tựu đạt được ở thời điểm hiện tại không chỉ là riêng nó, mà phải trở thành cầu nối liên kết quá khứ với tương lai.
Kết quả cuối cùng của những công việc mang tính hệ thống là phép số nhân của mọi thành quả riêng lẻ trước đó đã đạt được. Tính hệ thống bao gồm tính nhất quán của chiến lược phấn đấu, tính ổn định của mục tiêu cần đạt và tính chuẩn của giải pháp thực hiện.
Từ nghiên cứu cơ bản đến ứng dụng là quãng đường rất xa. Có điều nếu không đầu tư cho công nghệ nguồn thì một quốc gia, một công ty, một dân tộc mãi mãi lệ thuộc vào quốc gia khác, công ty khác, dân tộc khác. Và cũng có điều là, nghiên cứu cơ bản cực kỳ tốn kém và không đem lại lợi nhuận ngay. Bạn chỉ có thể đầu tư nghiên cứu cơ bản một khi đã không cần phải lo chuyện cơm ăn áo mặc hàng ngày.
Đã đến lúc phải dứt khoát tự quyết định số phận của mình. Hoặc là trở thành chính nhân quân tử hoặc là trở thành tiểu nhân trục lợi. Bạn phải quyết định học nữa hay là đi làm. Đừng chần chừ, đừng nửa vời ông không ra ông, thằng không ra thằng chỉ tổ cho người ta ghét.
LỜI TƯỢNG: nước chảy không ngừng là hình tượng của quẻ tập Khảm. Người quân tử lấy việc rèn luyện năng lực thực hiện làm trọng. <br>
''Tượng Viết: Thủy tấn chí, tập khảm, quân tử dĩ thường đức hạnh, tập giáo sự.'' 象曰: 水洊至,習坎,君子以常德行,習教事. ''Tấn'' = ''tiến'' 洊 – nước chảy không ngừng, lại một lần nữa. ''Chí'' 至 – đến. ''Thường'' 常– Lâu, mãi; ''Đạo Thường'', đó là: ''nhân'' 仁, ''nghĩa'' 義, ''lễ'' 禮, ''trí'' 智, ''tín'' 信. Còn gọi là ''ngũ thường'' 五常 là cái lẽ phải thông thường mà người ta ai cũng phải có. ''Hành'' 行- Một âm là ''hạnh'' - đức hạnh. Năng lực là ''đức'' 德 thi hành gọi là ''hạnh'' 行. ''Đức hạnh'' 德行 – năng lực thực hiện.<br>
Vốn là cái bẫy của xã hội đặt ra để hạn chế quyền năng của mỗi con người. Để trở thành người thành đạt trong xã hội phải nắm được trong tay một nguồn vốn lớn. Vì thế, nỗ lực của mỗi cá nhân để có được một vị trí đích thực cho mình trong xã hội, xem ra lại tốn công sức hơn nhiều so với nỗ lực cũng của chính cá nhân đó trong công cuộc chinh phục tự nhiên.<br>
CHIÊM: ♦ Quẻ này có 3 hào xấu (x). ♦ Thuần Khảm là một trong bốn quẻ hung hiểm tứ đại hung quái trong Kinh Dịch. Truân là trở ngại lúc đầu. Thuần Khảm trở ngại lúc đầu và cuối. Kiển trở ngại quãng giữa. Quẻ Khốn là trở ngại hơn hết. ♦ Một người rơi xuống giếng, lâm vào tình trạng cực kỳ khó khăn. ♦ Người đó được một người dùng dây kéo lên, được giúp đỡ trong lúc khó khăn. ♦ Một người đầu cọp, có người thế lực giúp bạn làm ăn. ♦ Con trâu và con chuột đen, năm tháng ngày giờ Tý, Sửu. ♦ Quẻ thuộc tháng 10, tốt về mùa xuân, xấu hạ, thu.<br>
1. Hai lần hiểm, quen với nước, sụp vào hố nước sâu, xấu. (x)<br>
''Sơ lục: Tập khảm, nhập vu khảm đạm, hung.'' 初六。習坎,入于坎窞,凶。<br>
Là con dân một nước nghèo và lạc hậu nên nguy hại nhất là sự tồn tại dai dẳng trong xã hội thứ văn hóa tiểu nông, biết một không biết mười, thứ văn hóa hành xử và quản lý không khoa học, thiếu khả năng phân tích hệ thống, toàn diện. Chỉ thấy cái lợi trước mắt mà không thấy cái hại lâu dài. Thấy lợi của một nhóm người và của cá nhân mà coi nhẹ hay quên đi cái lợi chung. Đối phó tạm thời với tình thế mà thiếu quy hoạch lâu dài. Bệnh hình thức, bệnh ăn sổi ở thì, bệnh cả nể, phường hội bè cánh… thi nhau bùng phát. Đây là một việc vừa cấp bách vừa lâu dài.<br>
Để tránh những cái bẫy thì nên nhẫn nại một chút. Theo cái nghĩa: Phàm là những việc hay thì không dễ, và những việc dễ thì thường là không hay, còn nếu vừa hay lại vừa dễ thì có thể chắc đến chín mươi mấy phần trăm rằng đó là bẫy. Nếu không phải là bẫy của người ta thì cũng là bẫy của mình. Tự mình bẫy mình.<br>
Một cây cột không chống được cả tòa nhà.<br>
Vật chất phù hợp với tinh thần.<br>
Hiện tượng nào cũng phù du<br>
2. Ở chỗ nước lại thêm hiểm, mong làm được chuyện nhỏ thôi thì mới làm được.<br>
''Cửu nhị: Khảm hữu hiểm, cầu tiểu đắc.'' 九二。坎有險,求小得。<br>
Doanh nhân Việt kém may mắn hơn nhiều so với doanh nhân các nước vì phải đứng giữa “hai làn đạn”, một là do việc chuyển nền kinh tế từ kế hoạch hoá tập trung sang kinh tế thị trường, và hai là do sức ép của quá trình toàn cầu hoá.<br>
Các nhà khoa học đưa ra kết luận. Kết luận thì có nhiều khả năng có thể. Thí nghiệm có thể cho kết quả âm tính và dương tính. Kết quả âm tính cũng là kết quả. Với doanh nhân thì khác. Doanh nhân ra quyết định, và không bao giờ được phép quyết định theo kiểu có thể xảy ra kết quả âm tính. Đó là điều khác biệt giữa kinh doanh và nghiên cứu.<br>
Vì bạn là duy nhất cho số phận của bạn cho nên bạn phải là chỗ dựa vững chắc cho mình. Không bao giờ được phép mang chính mình ra làm vật thí nghiệm, không đánh bạc với chính số phận của mình, không chơi trò may rủi.<br>
Đừng cố làm một việc gì, trừ phi bạn nắm chắc thành công. Gieo thế nào gặt thế ấy.<br>
3. Tới lui đều bị hãm, trước mặt là hiểm mà sau lưng lại dựa vào hiểm, chỉ càng sụp vào chỗ sâu hơn thôi, không làm gì được.(x)<br>
''Lục tam: Lai chi khảm khảm, hiểm thả chẩm, nhập vu khảm đạm, vật dụng.'' 六三。來之坎坎,險且枕,入于坎窞,勿用。 Đạm (= nàm) 窞 – cái hố sâu.
Biết rằng để đạt mục đích cần có phương tiện. Để trở nên giàu có thì tiền cũng chỉ là phương tiện. Tiền không phải là mục đích. Mục đích của làm giàu là làm chủ tiền bạc, bắt tiền bạc làm việc cho mình chứ không phải biến mình thành nô lệ của đồng tiền.<br>
Có những thời khắc mang tính quyết định trong cuộc sống cá nhân. Việc tập trung toàn bộ thời gian và trí tuệ để giải quyết công việc, dù có thể đó là những công việc rất chán ngán, việc hoàn tất nó sẽ đem lại một kết quả thay đổi về chất so với cuộc sống hiện tại.<br>
Người ta không biết phải làm gì.<br>
Dịp may không kéo dài. <br>
4. Như thể chỉ dâng một chén rượu, một rá thức ăn, có thêm cũng một tô thôi, đưa qua cửa sổ, rốt cuộc không có lỗi.<br>
''Lục tứ: Tôn tửu quỹ, nhị dụng phẫu, nạp ước tự dũ, chung vô cữu.'' 六四。樽酒簋,貳用缶,納約自牖,終无咎。<br>
Mạo hiểm trong kinh doanh không phải là làm liều bất chấp mọi hậu quả. Mạo hiểm trong kinh doanh cũng không phải là đánh bạc hay cá cược. Làm liều với tiền bạc chẳng khác nào đùa với lửa. Hãy chọn cách nắm đằng chuôi trong cuộc chơi này.<br>
Thật ra bản thân việc kinh doanh không hề mạo hiểm. Chính sự thiếu thông minh nhanh nhạy về tài chính và thiếu những kiến thức tài chính đơn giản mới là nguyên nhân gây ra sự mạo hiểm.<br>
“Tận tín thư bất như vô thư” - quá theo sách không bằng không có sách. Khi tin rằng khoa học giải thích được tất cả, khi ước muốn mọi chuyện đều có thể làm sáng tỏ bằng kiến thức khoa học thì đây chính là ảo tưởng của “Kỷ nguyên Ánh sáng”.<br>
Đó là hệ quả tất nhiên của hoàn cảnh và thời gian. <br>
5. Nước chưa đầy, nhưng đến lúc nước đầy rồi, lặng rồi, thì sẽ khỏi hiểm, không có lỗi.<br>
''Cửu ngũ: Khảm bất doanh, kỳ ký bình, vô cữu.'' 九五。坎不盈,祗既平,无咎。 Kỳ=chi 祗=坻=小丘– gò đất nhỏ, tiểu đảo.<br>
Trên vũ trường khả năng né tránh các đòn phép của đối phương cũng quan trọng không kém việc xuất chiêu. Phải biết cách chống chịu những đối xử bất công một cách khôn ngoan theo cái cách tương đối có lợi nhất.<br>
Định kiến cũng là một loại bẫy. Trong một thế giới thay đổi mỗi ngày mà thiếu sự đổi mới tư duy một cách tương xứng thì việc bị sa vào một trong những cái bẫy rồi dẫn đến thất bại chỉ còn là vấn đề của thời gian.<br>
Một vấn đề khác khiến doanh nhân có thể rơi vào cái bẫy của chính mình. Đó là khả năng duy trì sự ổn định kinh doanh từ quy mô nhỏ đến khi mở rộng.<br>
Vô công bất thụ lộc. <br>
6. Đã trói bằng dây thừng to, lại đặt trong bụi gai, ba năm ra không được, xấu. (x)<br>
''Thượng lục: Hệ dụng huy mặc, trí vu tùng cức, tam tuế bất đắc, Hung.'' 上六。係用徽纆,寘于叢棘,三歲不得,凶。<br>
Thực tế, có nhiều tấm gương kinh doanh thành công mà không được đào tạo đến nơi đến chốn. Thế nhưng trong kinh doanh quốc tế, đa phần kinh doanh đi đôi với kiến thức.<br>
Không ai thuyết phục được người khác thay đổi. Mỗi người chúng ta giữ một cổng thay đổi chỉ có thể mở được từ phía bên trong. Không thể mở cổng của người khác, bằng lý lẽ cũng như bằng tình cảm.<br>
Không bao giờ để mình bị lâm vào tình huống phải lựa chọn trong hai công việc đều quan trọng và đều cấp bách cả để chỉ có thể làm một và bỏ một.<br>
Đừng làm hại người đang hoạn nạn. <br>
==Tham khảo==
| 