Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Kim Ai Tông”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 51:
 
== Làm hoàng đế ==
=== Lên ngôi ===
 
Những năm cuối triều đại Tuyên Tông, triều chính nước Kim có một chút khởi sắc so với trước kia, quân Kim tuy vẫn thất thế nhưng đã có thể thu lại được một số đất đai bị cướp mất.
Hàng 64 ⟶ 63:
Tháng 5 ÂL, dùng Xu mật phó sứ [[Hoàn Nhan Tái Bất]] làm Bình chương chính sự, Thạch Trản Úy Hãn làm thượng thư hữu thừa, [[Lý Hề]] kiêm quyền tham chính. Lúc trước kia quần thần liên danh xin lập hậu, Ai Tông lấy việc tang sự mà từ chối. Tháng 6 ÂL năm đó, mới sắc phong phi Đồ Đan thị làm hoàng hậu. Đồng thời ông cho chấm dứt cuộc chiến tranh kéo dài 6 năm với triều Tống vốn gặp nhiều bất lợi, sai sứ đến phía nam bàn việc thông hảo, bỏ việc nam xâm.
 
=== KhángSự xâm lược của Mông =Cổ ==
 
=== Bỏ Biện Kinh ===
Đầu năm [[1224]], thứ sử [[Bồ Sát Hợp Trụ]] phạm pháp và bị giết chết.<ref name=KS17 />. Khi đó Hạ chủ [[Lý Tuân Húc]] sau nhiều năm chiến tranh liên miên với Kim, đã sai sứ đến bàn việc giảng hòa. Khi đó thế lực của Kim đã suy yếu nên phải chấp nhận hòa đàm với Hạ, đồng ý cho Hạ chủ xưng em thay vì xưng thần như trước. Tháng 9 ÂL năm [[1224]], Hạ - Kim kí kết hòa nghị, xưng nước anh nước em. Tháng 10 ÂL cùng năm, Kim chủ lấy việc lập lại hòa bình với Hạ, bố cáo trong ngoài. Trước đó vào tháng 8 ÂL, tướng [[Điền Thụy]] ở Củng châu nổi dậy làm phản và bị Kim đình đánh bại, giết chết.
=== Chạy đến Thái châu ===
 
=== Mất nước ===
Tháng 3 ÂL năm [[1226]], do Thiểm Tây có hạn hán, Bình chương chính sự [[Tư Đỉnh]] xin được từ chức, Kim chủ không theo và hạ lệnh cho Thượng thư tỉnh giảm bớt hình phạt. Tháng 7 ÂL năm này, Tư Đỉnh hoăng<ref name=KS17 />. Cuối năm này, triều Kim dùng [[Lý Hề]] giữ chức Tham tri chính sự. Về phần triều Tống lúc này tướng [[Lý Toàn]] làm phản, sai người liên hệ với Kim, hứa dâng Vu Thai, Kim chủ sai sứ phong Toàn làm Hoài Nam vương, nhưng Toàn giả vờ không nhận và từ đó chiếm cứ lưu vực sông Hoài tự trị; tuy nhiên chỉ ít lâu thì bị triều Tống tiêu diệt.
 
Lúc này Hạ chủ phụ [[Lý Tuân Húc]] đã tồ, Nam Bình vương [[Lý Hiện]] làm hoàng đế nước Hạ, triều Kim cử sứ sang dự tang. Trong lúc này Kim đình bàn việc nghị hòa với Tống cho yên mặt nam, nhưng lại gặp các tướng Tống là [[Vương Nghĩa Thâm]], [[Hạ Toàn]], [[Trương Huệ]], [[Phạm Thành Tiến]] ở Sở châu dâng thành đầu hàng, Kim chủ phong luôn bốn người làm quận vương, cải Sở châu thành Bình Hoài phủ, từ đó Kim - Tống lại xảy ra xung đột. Trong khi đó Mông chủ [[Thiết Mộc Chân]] đã bắt đầu đem quân tấn công [[Tây Hạ]], các tướng [[Hoàn Nhan Ngoa Khả]], [[Ngột Thạch Liệt Nha Ngô Tháp]] được triệu về Biện Kinh bàn việc xuất binh cứu Hạ, nhưng lúc này triều Kim đến bản thân cũng khó bảo toàn thì cũng chẳng thể giúp được ai. Chiến sự ở Lưỡng Hà vẫn thất lợi, từng vùng đất của Kim rơi vào tay người Mông. Kim chủ bắt đầu bàn tới việc nghị hòa với Mông Cổ, nhưng có Đồng phán phủ Mục Thân Tản Cáp phản đối, những đại thần khác tán thành. Tháng 6 ÂL năm [[1227]], Kim chủ quyết định cử [[Hoàn Nhan Hợp Chu]] làm Nghị hòa sứ sang Mông<ref name="TTTTG164">''[[Tục tư trị thông giám]]'', [[:zh:s::續資治通鑑/卷164|quyển 164]].</ref>.
 
Lúc đó quân Mông Cổ đã tiến rất gần kinh đô nước Hạ. Hạ chủ thế cùng lực kiệt phải dâng đất xin hàng. Triều Hạ từ Cảnh Tông [[Lý Nguyên Hạo]] đến Hậu chủ [[Lý Hiện]] là hơn 200 năm, cùng với Tống - Kim (trước đó là Liêu) ba nước hình thành thế chân vạc, kềm kẹp lẫn nhau, đến đó thì bị diệt vong. Quân Mông Cổ bắt vô số thiếu nữ và vàng bạc châu báu đem về nước. Nhưng không may Mông chủ [[Thiết Mộc Chân]] vốn đã mang bệnh, đến tháng 8 năm này thì bệnh tình trở nặng rồi qua đời ở Lục Bàn Sơn, thọ 66 tuổi. Trước lúc lâm chung Mông chủ nói với tả, hữu
:''Tinh binh của Kim ở Đồng Quan, phía nam hùng cứ Liên Sơn, phía bắc nắm giữ Đại Hà, thế rất khó phá. Nhưng có thể mượn đường nước Tống; Tống với Kim vốn là thù địch lâu năm, tất sẽ bằng lòng. Lúc đó đem binh đến Đường Đặng thẳng tiến vào Đại Lương thì Kim nguy cấp. Khi đó Kim tất trưng binh ở Đồng Quan, dù có hơn vạn người nhưng bốn nẻo đã bị ta chiếm mà lòng quân của chúng dao động, không chiến cũng đánh bại được. Lúc đó thì không còn lo nước Kim không mất''.<ref name="TTTTG164" />
 
[[Thiết Mộc Chân]] chết đi, con trai thứ tư là [[Đà Lôi]] làm giám quốc, quân Mông lại theo hướng Phượng Tường tiến vào Kinh Triệu, cả Quan Trung trở nên chấn động. Triều Kim cho đốc thúc dân chúng Thiểm Tây chuẩn bị chống giặc, đốc thúc tiền thuế và quân lương, nhưng lại có đình nghị rằng quân Mông chưa tới nơi nên sự việc không được tiến hành khẩn trương.
 
Tháng 4 ÂL năm [[1228]], Hữu thừa Sư An Thạch dâng sớ xin giết ba kẻ gian nịnh bên cạnh Kim chủ khiến Kim chủ tức giận, bỏ lên triều bốn ngày và còn trách cứ An Thạch. An Thạch âu sầu sinh bệnh mà chết, Kim chủ tỏ ra hối hận và thương tiếc
 
=== BỏVứt bỏ Biện Kinh ===
== Nội bộ sinh biến ==
== Thái châu vong quốc ==
 
== Chú thích ==
{{tham khảo|2}}