Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Quả”

 

== Quả (thực vật học) và quả (chế biến) ==

 

Nói theo nghĩa "chế biến", "quả" thường là sản phẩm có vị ngọt của bất kỳ loại thực vật, đặc biệt là những loại có hạt; "[[Rau|rau quả]]" là sản phẩm có hương thơm hoặc có vị ngọt ít của các loại thực vật; "quả hạt" là bất kỳ sản phẩm cứng, có dầu và có vỏ bao bên ngoài của các loài thực vật.<ref>For a [[Supreme Court of the United States]] ruling on the matter, see [[Nix v. Hedden]].</ref>

== Sự phát triển của quả ==

 

 

{{chính|Giải phẫu quả}}

* '''Quả thịt''': khi chín thì mềm, vỏ dày chứa đầy thịt quả. Ví dụ: quả cà chua. Quả thịt lại được chia thành 2 loại: '''[[quả mọng]]''' gồm toàn thịt và '''[[quả hạch]]''' có hạch cứng bọc lấy hạt.

 

 

Quả đơn có thể là quả thịt hoặc quả khô, và do một bầu nhụy đơn hoặc phức đã chín chỉ với một nhụy hoa. Quả khô có thể là dạng [[quả nẻ]] (tự nứt để phân tán hạt giống) hoặc quả không nẻ (không tự nứt để phân tán hạt giống).<ref>{{chú thích sách |last=Schlegel |title=Encyclopedic Dictionary |url=http://books.google.com/?id=7J-3fD67RqwC&dq=acarpous&pg=PA123&lpg=PA123

* Nhóm [[Quả cải]] (silicle) – tương tự silique, nhưng cho quả ngắn hơn

* Nhóm [[Quả dạng túi]] (utricle) – [[củ dền]]

 

Những loại quả có một phần hoặc toàn phần của vách quả (pericarp) là thịt quả khi đã phát triển thì được gọi là quả thịt đơn. Sau đây là một số loại quả đơn, có thịt kèm theo ví dụ:

* Nhóm [[Quả mọng]] (berry) – ([[Ribes rubrum|quả lý chua]], [[Ribes uva-crispa|quả lý gai]], [[cà chua]], [[mạn việt quất]])

* Nhóm Quả cứng hoặc [[quả hạch]] (drupe) – ([[Phân chi Mận mơ|Mận mơ]], [[anh đào|quả anh đào]], [[Đào (thực vật)|quả đào]], [[Mơ châu Âu|quả mơ]], [[ô liu|quả ô-liu]])

Quả tụ, hay còn gọi là "etaerio", phát triển từ một hoa đơn với nhiều nhụy đơn.<ref>{{chú thích sách |last=Schlegel |title=Encyclopedic Dictionary |url=http://books.google.com/?id=7J-3fD67RqwC&pg=PA16&lpg=PA16&vq=Aggregate+fruit&dq=acarpous

|page=16 |isbn=978-1-56022-950-6 |date=2003-05-13}}</ref>

===Quả tụ===

Bài viết chính: [[Quả tụ]]

 

Cây mâm xôi có các nhụy hoa được gọi "quả hạch con" vì mỗi nhụy hoa đều giống như một quả hạch nhỏ, gắn liền với đế hoa. Với quả của một số loại cây bụi (như cây mâm xôi), phần đế hoa được kéo dài ra và là một phần của quả khi chín, do đó mâm xôi là quả tụ giả.<ref>{{chú thích sách |last=McGee |title=On Food and Cooking |url=http://books.google.com/?id=iX05JaZXRz0C&pg=PA361&lpg=PA361&vq=raspberry&dq=On+Food+And+Cooking |pages=361–362 |isbn=978-0-684-80001-1 |date=2004-11-16}}</ref> Quả dâu tây cũng là một loại quả tụ giả, loại duy nhất có chứa hạt giống trong quả bế.<ref>{{chú thích sách |last=McGee |title=On Food and Cooking |url=http://books.google.com/?id=iX05JaZXRz0C&pg=PA364&lpg=PA364&vq=strawberry&dq=On+Food+And+Cooking |pages=364–365 |isbn=978-0-684-80001-1 |date=2004-11-16}}</ref> Trong những ví dụ trên, quả phát triển từ một hoa đơn với nhiều nhụy hoa.

 

[[Quả phức]] là loại quả được hình thành từ một cụm hoa (còn gọi là "inflorescence"). Mỗi hoa sẽ cho ra một quả, nhưng khi chúng lớn sẽ tạo thành một thể duy nhất.[22] Ví dụ như quả [[dứa]], [[Ficus|quả sung]], quả [[chi dâu tằm|dâu tằm]], osage orange (thực vật có hoa trong họ Moraceae) và quả [[xa kê]].

Trong hình bên phải, ta có thể quan sát được các giai đoạn ra hoa và kết quả của cây [[nhàu]] trên một cành. Đầu tiên một cụm hoa trắng được hình thành. Sau khi thụ tinh, mỗi hoa sẽ phát triển thành một quả hạch, và khi quả hạch lớn, chúng sẽ hòa vào nhau (connate) tạo thành một quả thịt dạng phức gọi là "syncarpet".

 

 

==Các loại quả không hạt==

 

"Không có hạt" là một điểm nổi bật và quan trọng của các loại quả trong thương mại. Các loại cây trồng như [[chuối]] và [[dứa]] là những ví dụ về [[quả không hạt]]. Một số cây trồng thuộc [[chi Cam chanh]] (đặt biệt là [[cam]] naven), các loại [[Cam ngọt Ôn Châu|quất]], [[quýt hồng]], nho tươi, [[bưởi chùm]] và [[dưa hấu]] đều có giá trị cao nếu chúng không có hạt. Trong một số loại quả, không có hạt là kết quả của một quá trình đặc biệt, và quả được tạo ra mà không cần sự thụ tinh (parthenocarpy). Việc tạo quả không hạt có thể cần hoặc không cần sự thụ phấn nhưng đa số các loại quả không hạt thuộc chi Cam chanh đều cần sự kích thích từ sự thụ phấn để được tạo ra.

 

===Giá trị dinh dưỡng===

 

Các loại quả thường có nhiều chất xơ, [[nước]], [[vitamin C]] và đường, dù rằng lượng đường thay đổi nhiều tùy vào loại quả. Như trong quả chanh, lượng đường chiếm rất ít nhưng trong quả [[chà là]] tươi lại chiếm đến 61% khối lượng.<ref name=Hulme1970>{{Cite journal |year=1970 |author=Hulme, A.C (editor) |title=The Biochemistry of Fruits and their Products |volume= 1 |place=London & New York |publisher=Academic Press }}</ref> Các loại quả còn chứa nhiều [[Phytochemical|hóa chất thực vật]] mà vẫn chưa được đưa vào bảng dữ liệu về dinh dưỡng liệt kê theo tiêu chuẩn RDA/RDI (Recommended Dietary Allowance / Recommended Daily Intake), và những chất mà việc nghiên cứu đã đưa ra lượng cần thiết để kéo dài sức khỏe tế bào hoặc phòng ngừa các bệnh. Thường xuyên ăn quả sẽ giúp giảm nguy cơ ung thư, các bệnh về tim mạch, đột quỵ, bệnh Alzheimer, các bệnh về mắt, và một số chức năng gây lão hóa.<ref>[http://www.ajcn.org/cgi/content/abstract/78/3/517S Health benefits of fruit and vegetables are from additive and synergistic combinations of phytochemicals - Liu 78 (3): 517S - American Journal of Clinical Nutrition<!-- Bot generated title -->]</ref>