Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Công giáo”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 3:
'''Công giáo''' là thuật ngữ được sử dụng đặc biệt trong ngữ cảnh [[Kitô giáo]]. Nó có xuất xứ từ chữ [[Tiếng Hy Lạp|Hi Lạp]] ''καθολικος'' có nghĩa "chung" hay "phổ quát". ''Công giáo'' được dùng với một số nghĩa như sau:
* Do ảnh hưởng lịch sử và hiện tại của '''[[Giáo hội Công giáo Rôma]]''', "Công giáo" thường được dùng để chỉ hệ thống niềm tin tôn giáo của giáo hội này.
** TrongSau cáchcuộc dùng[[Đại khôngLy chínhgiáo]] năm thức1054, thuậtĐông ngữphương này có thểdần được giớigọi hạn thêm nữa để chỉ các thành viên, truyềnChính thống haygiáo thầntrong họckhi củaTây nghiphương thứcgắn La-tinhvới thuộctên [[Giáo hộigọi Công giáo Rôma]].
* Thuật ngữ này cũng được dùng để chỉ mọi giáo hội ''Công giáo về bản chất'' qua việc họ tuyên bố giữ niềm tin Công giáo và có tính tông truyền như [[Giáo hội Chính thống giáo Đông phương]], [[Giáo hội Anh|Giáo hội chính thức của Anh]] hay các [[Giáo hội Công giáo Cổ]] (tách khỏi Giáo hội Công giáo Rôma năm [[1870]]) và một số giáo hội khác.
* Nó lần đầu đượcĐược dùng để phân biệt giáo hội Kitô giáo tiên khởi ([[Duy nhất, Thánh thiện, Công giáo và Tông truyền]]) với các nhóm lạc giáo.
 
Trong [[tiếng Việt]], thuật ngữ '''Công giáo''' hay '''Đại công''' được dùng để dịch chữ ''καθολικος'', ''Catholica'' (''Catholique''), với ý nghĩa đó là ''đạo chung'', ''đạo phổ quát'' đón nhận mọi người, chứ không riêng cho dân tộc hay quốc gia nào.
 
== "Duy nhất, Thánh thiện, Công giáo và Tông truyền" ==
Văn kiện sớm nhất sử dụng thuật từ "Giáo hội Công giáo" được tìm thấy trong thư của thánh [[Ignatius thành Antiochia]] gửi các tín hữu ở [[Smyrna]] vào năm [[107]]. Khi kêu gọi các Kitô hữu giữ vững sự hiệp nhất với [[giám mục]] của mình, ông viết: "Ở đâu có giám mục hiện diện, là ở đó có cộng đoàn; cũng thế, ở đâu có Chúa Giêsu Kitô, là ở đó có Giáo hội Công giáo".<ref name="Smyrnaeans 8">{{cite web|url=http://www.ccel.org/ccel/schaff/anf01.v.vii.viii.html|title=Chapter VIII.—Let nothing be done without the bishop|publisher=Christian Classics Ethereal Library|accessdate=21 November 2008}}</ref><ref>{{cite book|last=Angle|first=Paul T.|title=The Mysterious Origins of Christianity|publisher=Wheatmark, Inc.|year=2007|isbn=978-1-58736-821-9}}</ref>
Giám mục Ignatius thành Antiokia lần đầu sử dụng từ "giáo hội công giáo" (''Catholic Church'') để chỉ mọi tín hữu Kitô, trong bức thư gửi các tín hữu ở Smyrna, năm [[107]]. Từ '''Công giáo''' được sử dụng kể từ đó để chỉ giáo hội duy nhất, nguyên thuỷ của Chúa Kitô, sáng lập bởi Chúa Kitô và các Tông đồ, và xuất hiện trong các Kinh Tin Kính Kitô giáo, đáng chú ý là Kinh Tin Kính của các Tông đồ và Kinh Tin Kính Nicea. Vì vậy, nhiều người theo Kitô giáo tuyên bố mang danh hiệu "công giáo". Những người này có thể được chia thành 2 nhóm:
 
# Các giáo hội như [[Giáo hội Công giáo Rôma|Công giáo Rôma]], Chính Thống giáo [[Chính Thống giáo Đông phương|Đông phương]] và Đông phương không Chalcedon, [[Công giáo Thượng cổ]] (''Ancient Catholic''), [[Công giáo Cổ]] (''Old Catholic''), [[Công giáo Tự do]] và [[Anh giáo|Công giáo Anh]] tuyên bố có tính tông truyền từ giáo hội tiên khởi; và
Giám mục Ignatius thành Antiokia lần đầu sử dụng từ "giáo hội công giáo" (''Catholic Church'') để chỉ mọi tín hữu Kitô, trong bức thư gửi các tín hữu ở Smyrna, năm [[107]]. Từ '''Công giáo''' được sử dụng kể từ đó để chỉ giáo hội duy nhất, nguyên thuỷ của Chúa Kitô, sáng lập bởido Chúa Kitô sáng lập được các Tông đồ lưu truyền, và xuất hiện trong các Kinh Tin Kính Kitô giáo, đáng chú ý là Kinh Tin Kính của các Tông đồ và Kinh Tin Kính Nicea. Vì vậy, nhiều người theo Kitô giáo tuyên bố mang danh hiệu "công giáo". Những người này có thể được chia thành 2 nhóm:
# Các giáo hội như [[Giáo hội Công giáo Rôma|Công giáo Rôma]], [[Chính Thốngthống giáo Đông phương]] và [[Chính Thốngthống giáo Cổ Đông phương|ĐôngChính phương]]thống giáo Đông phương khôngphi Chalcedon]], [[Công giáo Thượng cổCổ]] (''AncientOld Catholic''), gồm cả [[Công giáo CổThượng cổ]] (''OldAncient Catholic''), [[Công giáo TựĐộc dolập]] và [[Anh giáo|Công giáo Anh]] tuyên bố có tính tông truyền từ giáo hội tiên khởi; và
# Các giáo hội tin rằng họ là hậu duệ tinh thần của các Tông đồ mà không cần có nguồn gốc tổ chức từ giáo hội lịch sử.
 
Nhìn chung, từ "công giáo" thường được các thành viên của nhóm đầu dùng để chỉ chính họ. Thành viên của nhóm sau thường không tự gọi mình là công giáo, mặc dù họ vẫn xem mình là một phần của giáo hội "công giáo" vô hình.
 
Các tín đồ Kitô giáo của hầu hết các giáo phái, trong đó có hầu hết các giáo phái [[Tin Lành]], xác nhận niềm tin vào Giáo hội Duy nhất, Thánh thiện, Công giáo và Tông truyền. Đối với những người Tin Lành, mà hầu hết tự xem là hậu duệ tinh thần của các Tông đồ (nhóm thứ 2 bênnhắc tới ở trên), sự xác quyết này cho thấy niềm tin của họ vào sự hợp nhất cuối cùng của mọi giáo hội dưới một [[Thiên Chúa]] và [[Đấng Cứu Độ]] duy nhất, hơn là một giáo hội hợp nhất hữu hình. Trong cách dùng này, ''công giáo'' thường được viết với chữ "c" thường; đây cũng là cách viết được dùng trong Kinh Tin Kính Nicea và Kinh Tin Kính của các Tông đồ.
 
== Các giáo hội tuyên bố mình là "Công giáo" ==
=== Giáo hội Công giáo Rôma ===
{{Chính|Giáo hội Công giáo Rôma}}
Giáo hội Công giáo Rôma là giáo hội lớn nhất trong số các nhóm tự gọi mình là '''Công giáo'''. (tênMột số người cũng dùng cách gọi "Công giáo Rôma" để thểđề gâycập hiểutới nhầmthành khiphần mộtchiếm đa số người, trừtrong bản thân Giáogiáo hội, dùng tên này để chỉ thành phầntheo nghi lễthức LaLatinh, Tinh của[[Giáo giáohội hội)Latinh]]. Như trên có đề cập, thuật ngữ "Công giáo" thường được dùng để nói về "Công giáo Rôma". Từ "Rôma" dùng để chỉ vai trò trung tâm của Giáo hoàng Rôma đối với giáo hội này và theo định nghĩa mọi tín đồ Công giáo Rôma có sự hiệp thông trọn vẹn với vị Giáo hoàng này khi là thành phần của Giáo hội La TinhLatinh (Tây phương) chiếm đa số hay thuộc hơn 2022 Giáo hội [[Công giáo Đông phương]] nhỏ hơn, chấp nhận "quyềnhuấn lựcquyền phổ quát, tối cao và trọn vẹn trên Giáo hội hoàn vũ" của Giáo hoàng tại Rôma ([[Giáo lí vấn đáp Giáo hội Công giáo]], 882 <ref>[http://www.vatican.va/archive/catechism/p123a9p4.htm#]</ref>.)
 
Giáo hội Công giáo Rôma là giáo hội lớn nhất trong số các nhóm tự gọi mình là '''Công giáo''' (tên "Công giáo Rôma" có thể gây hiểu nhầm khi một số người, trừ bản thân Giáo hội, dùng tên này để chỉ thành phần nghi lễ La Tinh của giáo hội). Như trên có đề cập, thuật ngữ "Công giáo" thường được dùng để nói về "Công giáo Rôma". Từ "Rôma" dùng để chỉ vai trò trung tâm của Giáo hoàng Rôma đối với giáo hội này và theo định nghĩa mọi tín đồ Công giáo Rôma có sự hiệp thông trọn vẹn với vị Giáo hoàng này khi là thành phần của Giáo hội La Tinh (Tây phương) chiếm đa số hay thuộc hơn 20 Giáo hội Đông phương nhỏ hơn, chấp nhận "quyền lực phổ quát, tối cao và trọn vẹn trên Giáo hội hoàn vũ" của Giáo hoàng tại Rôma ([[Giáo lí vấn đáp Giáo hội Công giáo]], 882 <ref>[http://www.vatican.va/archive/catechism/p123a9p4.htm#]</ref>.)
 
=== Các nhóm Công giáo khác ===
Trong [[Kitô giáo Tây phương]] các nhóm chính tự xem là "Công giáo" mà không có sự hiệp thông đầy đủ với Giáo hoàng là [[Giáo hội Công giáo Cổ tại Hà Lan|Giáo hội Công giáo Thượng cổ]] (''Ancient Catholic''), [[Giáo hội Công giáo Cổ]] (''Oldtại Catholic''Hà Lan), các [[Giáo hội Công giáo Tự doCổ]] (''LiberalOld Catholic'') khác, [[Hội Công giáo Yêu nước Trung Quốc|Hiệp hội Công giáo yêu nước Trung Hoa]], các nhóm[[Giáo tươnghội tựCông giáo Độc lập]] (''Independent Catholic'') như các nhóm ở [[Philippines]], [[Brazil]], [[Ba Lan]], và một số thành phần của [[Anh giáo]] (''High[[Thượng ChurchGiáo Anglicans''hội]] hay "[[Anh giáo|Công giáo Anh]]"). Các nhóm này giữ các niềm tin tinh thần và thực hành nghi lễ tôn giáo tương tự như Công giáo Rôma nghi lễ La Tinh mà từ đó họ xuất phát, nhưng từ chối địa vị và thẩm quyền của [[Giáo hoàng]]. Một số nhóm [[Công giáo Truyền thống chủ nghĩa]] không chấp nhận một phần hoặc toàn bộ các cải cách của [[Công đồng Vatican II]] cũng ở tình trạng tương tự.
 
Các sách nhập môn về [[Anh giáo]] thường đề cập đến đặc tính của truyền thống Anh giáo là bao gồm cả "Công giáo và Cải cách",<ref name="Encyclopedia">{{cite book|last=Fahlbusch|first=Erwin|author2=Geoffrey William Bromiley|others=David B. Barrett|title=The Encyclopedia of Christianity|publisher=Wm. B. Eerdmans Publishing|year=2005|pages=269, 494|isbn=978-0-8028-2416-5}}</ref> Anh giáo (''Anglican CommunionAnglicanism'') về thực tếhành có thể được chia thành 2 cánh chính,: [[Thượng "Giáo hội Anh giáo Cao"]] (''High Church Anglicans''), còn được gọi là [[Công giáo Anh]] (''Anglo-Catholicism''), và "[[Hạ Giáo hội Anh giáo Thấp"]] (''Low Church Anglicans''), còn được gọi là cánh[[phong trào Tin lành|trường phái Phúc Âmâm]]. Mặc dù tất cả các thành tố bên trong Anh giáo đều áp dụng các tín điều như nhau, Giáo hộinhưng Anh giáo ThấpHạ Giáo hội xem chữ "Công giáo" theo ý nghĩa lí tưởng nêu trên, còn Giáo hội Anh giáo CaoThượng Giáo hội xem đó là tên củagọi giáocho toàn thể Giáo hội Chúahoàn Kitô mà họ bao gồmmột chínhbộ mìnhphận cùng với Công giáo Rôma và một vàicác giáo hội Chính Thốngthống giáo.
 
Công giáo Anh giữ nhiều nét giống với nghi lễ La Tinh-tinh của Công giáo Rôma cũng như nhiều yếu tố tìnhtinh thần có liên quan, như niềm tin vàovà thực hành 7 bí tích, "chuyển bản thể" (''Transubstantiation'') chứ không "lưỡng thể đồng tại" (''Consubstantiation''), sùng bái [[Maria|Trinh nữ Maria]] và các [[thánh (địnhKitô hướnggiáo)|thánh]], gọi tu sĩngười đã được truyền chức là "linh mục" — được xưng hô là "Chacha" — mặc lễ phục trong các nghi thức lễ nhà thờ, và đôi khi gọi lễhy banlễ ThánhTạ Thểơn là lễ "Missa". Cánh Công giáo Anh của Anh giáo phát triển chủ yếu vào [[thế kỷ 19|thế kỷ thứ 19]] và có liên hệ mạnh mẽ với [[Phong trào Oxford]]. Hai người lãnh đạo nổi bật của nó, [[John Henry Newman]] và [[Henry Edward Manning]], cả hai đều là tănggiáo lữ Anh giáo, cuối cùng gia nhập Giáo hội Công giáo Rôma và trở thành [[Hồng y|Hồng Y]].
 
Một vài giáo hội [[Chính Thốngthống giáo Đông phương]] và [[Chính Thốngthống giáo Cổ Đông phương|Chính thống giáo Đông phương khôngphi Chalcedon]] tự xem là giáo hội Công giáo chân thực và hoàn vũ, và xem các giáo hội khác cùng hệ thống hoặc các giáo hội Công giáo Tây phương là dịlạc giáo và rời bỏ Giáo hội Duy nhất, Thánh thiện, Công giáo và Tông truyền. Thượng phụ của các giáo hội Chính Thốngthống giáo này là các tổng giám mục độc lập, nghĩa là mỗi vị không bị một vị khác giám sát trực tiếp khác (mặc dù vẫn ở dưới quyền, tuỳ theo truyền thống riêng của họ, của hội đồng giám mục hoặc quyết định chung của các thượng phụ cùng hiệp thông với nhau).
 
== Xem thêm ==
* [[Bốn đặc tính của Giáo hội]] (Duy nhất, Thánh thiện, Công giáo, Tông truyền)
* [[Kitô giáo]]
* [[ThiênPhong Chúatrào giáoĐại kết]]
* [[Giáo hội Công giáo Rôma]]
* [[Công giáo tại Việt Nam]]
 
==Chú thích==
Hàng 43 ⟶ 42:
 
== Liên kết ngoài ==
* [http://www.vietcatholic.net/News/Html/45563.htm Giới thiệu tài liệu Bộ Tín Lý liên quan tới vài khía cạnh giáo lý về Giáo Hội]
* [http://www.talawas.org/talaDB/showFile.php?res=4289&rb=06 Đạo Thiên Chúa, đạo Gia Tô, đạo Cơ Đốc, đạo Công giáo? Nên gọi thế nào cho chính danh?], trên [[talawas]]
* [http://www.vietcatholic.net/News/Html/45563.htm Giới thiệu tài liệu Bộ Tín Lý liên quan tới vài khía cạnh giáo lý về Giáo Hội]
* [http://www.conggiao.org CongGiao.org]
{{Commonscat|Roman Catholicism}}
 
[[Thể loại:Kitô giáo]]
[[Thể loại:Thuật ngữ Kitô giáo]]
[[Thể loại:KitôGiáo giáohội học]]
[[Thể loại:Tín hữu Công giáo]]