Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bang giao Đại Việt thời Lý”

Dưới thời [[Lý Thái Tổ]] và [[Lý Thái Tông]], việc triều cống nhà Tống diễn ra đều đặn. Khi Đại Cồ Việt có vua mới, nhà Tống đều sai sứ sang phong vương. Trong vòng 46 năm thời 3 vị vua đầu tiên của nhà Lý, sử sách chỉ ghi nhận 3 lần nhà Tống sai sứ sang phong vương cho nhà Lý khi các vua mới lên ngôi, không có những hoạt động ngoại giao trong thời các vua cai trị như thời Đinh và Tiền Lê.

Ngoài mục đích báo tang, mừng vua mới, kết hiếu, các vua Lý còn sai sứ sang nhà Tống khi đánh thắng [[Chiêm Thành]], nhằm gián tiếp thể hiện cho nhà Tống biết Chiêm Thành là thuộc quốc của mình<ref name="ReferenceA">Kỷ yếu hội thảo khoa học "1000 năm vương triều Lý và kinh đô Thăng Long, tr 395</ref>. Nhà Tống không thể hiện sự phản đối việc đó và giữ thái độ mềm mỏng. Năm [[1078]] khi sứ Đại Việt là Đào Tông Nguyên chạm trán sứ Chiêm Thành ở Biện Kinh, nhà Tống lo ngại, sai người bố trí thu xếp nơi ăn ở và thời gian và địa điểm vào chầu cố tỏ ra có sự phân biệt giữa hai nước nhằm xoa dịu phía Đại Việt<ref>Kỷ yếu hội thảo khoa học "1000 năm vương triều Lý và kinh đô Thăng Long, tr 396</ref>.

Từ năm [[1127]], nhà Tống bị mất phương bắc về tay người Kim, phải chạy xuống [[Lâm An]] ([[Hàng Châu]]) đóng đô. Quan hệ ngoại giao giữa nhà Lý với Nam Tống vẫn được duy trì, thậm chí có lần năm 1156 thời Lý Anh Tông, cống phẩm cho nhà Tống có giá trị khá lớn. Lê Văn Siêu cho rằng đáng ra nhà Lý nên nhân thời cơ suy yếu của Nam Tống để thực hiện những cuộc bắc phạt như Lý Thường Kiệt từng làm thì có thể mở mang cương thổ phía bắc<ref name="lvs537">Lê Văn Siêu, sách đã dẫn, tr 537</ref>.

Đổi lại việc nhà Lý giữ quan hệ hữu hảo khi nhà Tống đã suy, năm [[1164]] khi sứ thần [[Doãn Tử Tư]], Lý Bang Chính sang Lâm An, vua Tống Hiếu Tông tiếp đón và ban lệnh đổi tên "Giao Chỉ" thành "An Nam", phong Lý Anh Tông làm "An Nam quốc vương"<ref>[http://www.viethoc.org/eholdings/sach/vsta.pdf Việt sử tiêu án, Ngô Thì Sỹ, trang 61 bản dịch tiếng Việt dạng pdf.]</ref><ref>[http://www.viethoc.org/eholdings/sach/kdvstgcm.pdf Khâm định Việt sử thông giám cương mục, trang 173 bản dịch tiếng Việt dạng pdf.]</ref><ref>[http://www.informatik.uni-leipzig.de/~duc/sach/dvsktt/dvsktt09.html Đại Việt sử ký, bản kỷ toàn thư, quyển IV Anh Tông Hoàng Đế.]</ref>; nghĩa là trong quan hệ ngoại giao giữa Tống và Việt từ đó, Đại Việt không còn là một quận mà chính thức được coi là một nước phiên thuộc, mang tên An Nam<ref name="lvs537"/><ref>Hoàng Xuân Hãn, sách đã dẫn, tr 119</ref>.

Các sử gia đã thống kê được trong thời gian tồn tại 216 năm, nhà Lý đã 57 lần sai sứ sang nhà Tống<ref>Nguyễn Quang Ngọc, sách đã dẫn, tr 378-379</ref>. Những lần cử sứ sang phương Bắc, nhà Lý đều chọn người có học thức, có tài ứng đối, biết làm thơ. Các sứ đoàn luôn thể hiện tinh thần tự tôn dân tộc, giữ thể diện quốc gia<ref>Nguyễn Quang Ngọc, sách đã dẫn, tr 379</ref>.

Nước Kim ([[nhà Kim]]) khi đó đang rất hùng mạnh ở miền bắc Trung Hoa, uy hiếp nước [[Nhà Tống|Nam Tống]] thường xuyên nhưng cũng rất tôn trọng [[Đại Việt]]. Sau khi đã có hòa bình với Nam Tống, năm [[1168]], [[Kim Thế Tông]] sai sứ giả vượt qua lãnh thổ Nam Tống đến nước [[Đại Việt]]<ref name="Ngô Thì Sĩ, sách đã dẫn, tr 350">Ngô Thì Sĩ, sách đã dẫn, tr 350</ref><ref name="cm5">Khâm định Việt sử thông giám cương mục, Chính biên quyển 5</ref> và đó cũng là lần duy nhất nhà Kim có quan hệ ngoại giao với Đại Việt<ref name="vsh143">Viện Sử học, sách đã dẫn, tr 143</ref>.

Cùng việc củng cố quan hệ với phương Bắc, [[nhà Lý]] chú trọng tới biên giới phía nam. Sau khi bị [[Lê Đại Hành]] đánh bại năm [[982]], [[Chiêm Thành]] đã tỏ ra thần phục. Từ thập kỷ 90 của [[thế kỷ 10]], Chiêm Thành đã vài lần sai sứ sang [[Đại Cồ Việt]], quan hệ hòa thuận của hai bên được giữ tới hết thời Tiền Lê. Sau khi Lý Thái Tổ lên ngôi, Chiêm Thành sai sứ sang dâng sư tử năm [[1011]]<ref name="ReferenceB">[http://www.informatik.uni-leipzig.de/~duc/sach/dvsktt/dvsktt07.html Đại Việt sử ký toàn thư, Bản kỷ quyển 2]</ref>.

Tuy triều cống khá đều đặn nhưng Chiêm Thành không hoàn toàn thần phục Đại Việt, mà vẫn thi thoảng mang quân cướp phá vùng biên giới khiến nhà Lý phải dùng tới biện pháp quân sự để ngăn chặn. Nhà Lý giữ quan hệ với Chiêm Thành bằng biện pháp vừa cương vừa nhu nhằm bảo vệ biên giới, gây thanh thế ở phía nam nhằm kiềm chế âm mưu xâm lược của nhà Tống ở phương Bắc<ref>Kỷ yếu hội thảo khoa học "1000 năm vương triều Lý và kinh đô Thăng Long, tr 394</ref>.

Có một số thời gian gián đoạn trong quan hệ 2 bên, như khi Lý Thái Tông mới lên ngôi, Chiêm Thành suốt 16 năm không tiến cống, dẫn đến việc [[Chiến tranh Việt-Chiêm 1044|Thái Tông thân chinh đánh Chiêm]] hoặc giai đoạn chiến tranh giữa nhà Lý với nhà Tống.

Thời kỳ nhà Lý mới thành lập, Lào còn ở trong giai đoạn các bộ tộc do các thủ lĩnh đứng đầu, một dạng nhà nước sơ khai. Quan hệ ngoại giao giữa Đại Việt và Lào được sử sách ghi nhận lầu đầu vào năm 1067, Ai Lao (tên gọi Lào khi đó) dâng vàng bạc, trầm hương, sừng tê, ngà voi và các thứ sản vật địa phương<ref name="ReferenceB"/><ref>Nguyễn Quang Ngọc, sách đã dẫn, tr 398</ref>.

Đương thời, Đại Việt có quan hệ thương mại với không chỉ quan hệ với các nước láng giềng, mà còn có quan hệ thương mại với các nước trong khu vực như [[Xiêm|Xiêm La]], La Hộc, Lộ Lạc, Tam Phật Tề, Qua Oa. Các quan hệ kinh tế đã thúc đẩy hoạt động ngoại giao chính thức.

Các sử gia cho rằng, ngoài việc thiết lập hòa bình với các nước xung quanh để tạo ra môi trường ổn định, phát triển kinh tế - xã hội trong nước, các quan hệ ngoại giao với mật độ lớn thời Lý khẳng định vị thế của nước Đại Việt với các quốc gia láng giềng<ref name="nqn400"/> mà còn tăng cường khả năng giao lưu văn hóa, hiểu biết lẫn nhau và sự gắn kết giữa dân tộc Việt và các dân tộc khác<ref>Nguyễn Quang Ngọc, sách đã dẫn, tr 402</ref>.