Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hugo Chávez”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n General Fixes
n AlphamaEditor Tool, General Fixes
Dòng 34:
Hugo Chávez mô tả chính sách của ông là [[chủ nghĩa phản đế quốc]], ông lớn tiếng chỉ trích [[chủ nghĩa tân tự do]] và chủ nghĩa tư bản tự do kinh doanh. Nói theo một cách tổng quát hơn, Hugo Chávez là một đối thủ nổi bật với chính sách đối ngoại của [[Hoa Kỳ]].<ref>[[#Ell02|Ellner 2002]].</ref> Ông thiết lập liên minh mạnh mẽ với các chính phủ cộng sản của [[Fidel Castro]] và sau đó là [[Raúl Castro]] tại Cuba và các chính phủ xã hội của [[Evo Morales]] tại [[Bolivia]], [[Rafael Correa]] tại [[Ecuador]] và [[Daniel Ortega]] tại [[Nicaragua]], nhiệm kỳ tổng thống của ông được nhìn nhận là một bộ phận của "[[trào lưu cách tả]]" xã hội chủ nghĩa đang có tác động sâu rộng đến [[Mỹ Latinh|Mỹ La tinh]]. Ông ủng hộ hợp tác Mỹ Latinh và Caribe và xem đây là phương tiện để thiết lập các tổ chức liên khu vực như [[Liên minh các Quốc gia Nam Mỹ]], [[Liên minh Bolivar cho châu Mỹ]], và [[Ngân hàng Phương Nam]], và hệ thống truyền hình khu vực [[TeleSur]].
__TOC__
 
== Cuộc sống ban đầu ==
 
=== Thời thơ ấu ===
Hugo Chávez sinh vào ngày 28 tháng 7 năm 1954 tại nhà người bà nội Rosa Inéz Chávez, một ngôi nhà ba phòng nằm ở ngôi làng [[Sabaneta, Barinas|Sabaneta]], bang [[Barinas (bang)|Barinas]]. Gia đình Chávez có nguồn gốc từ [[thổ dân châu Mỹ]], người Venezuela gốc Phi, và người Tây Ban Nha.<ref>[[#Bea06|Beaumont 2006]].</ref> Phụ mẫu của ông, Hugo de los Reyes Chávez và Elena Frías de Chávez, là thầy cô giáo thuộc tầng lớp hạ trung lưu, sống tại ngôi làng nhỏ Los Rastrojos. Hugo Chávez là người con thứ hai trong số 7 người con, trong đó người anh cả là [[Adán Chávez]].<ref>[[#Mar07|Marcano and Tyszka 2007]]. pp. 07–08, 247.</ref><ref>[[#Jon07|Jones 2007]]. p. 21.</ref> Hai vợ chồng sống trong cảnh nghèo khó, vì thế họ đã gửi Hugo Chávez và Adán Adán Chávez đến ở với bà nội,<ref>[[#Mar07|Marcano and Tyszka 2007]]. pp. 08–09.</ref> về sau Hugo Chávez mô tả bà nội của ông là "một con người đức hạnh..."<ref>Chávez quoted in [[#Jon07|Jones 2007]]. pp. 22, 25.</ref> Bà là một tín hữu [[Giáo hội Công giáo Rôma|Công giáo La Mã]] mộ đạo, và Hugo Chávez là một lễ sinh tại một nhà thờ địa phương.<ref>[[#Jon07|Jones 2007]]. p. 24.</ref> Hugo Chávez mô tả thời thơ ấu của ông là "nghèo túng...rất hạnh phúc", và đã trải qua "địa vị thấp kém, cảnh bần cùng, sự đau khổ, đôi khi không có bất kỳ thứ gì để ăn", và "sự bất công của thế giới này."<ref>Chávez quoted in [[#Jon07|Jones 2007]]. pp. 23, 25–26.</ref>
Hàng 61 ⟶ 63:
== Đảo chính năm 2002 ==
 
Tháng 4/2002, [[Phòng Doanh nghiệp Fedecamaras]] cùng với [[liên đoàn lao động CTV]] đã kêu gọi một cuộc xuống đường để phản đối khả năng [[điều hành kinh tế]] yếu kém của Hugo Chavez. Lần biểu tình đó đã dẫn tới một cuộc đảo chính lật đổ thành công Hugo Chavez, đưa ông [[Pedro Carmona]] lên làm nhà lãnh đạo mới của Venezuela. Đã xảy ra nổ [[súng]] vào một đám đông [[biểu tình]] khiến cho các tướng lĩnh đổ lỗi cho Chavez và yêu cầu ông phải từ chức, dù thực tế ai là hung thủ của vụ nổ súng thì đến nay vẫn chưa rõ.<ref>Jones, Bart (2008), Hugo! The Hugo Chávez Story: From Mud Hut to Perpetual Revolution, London: The Bodley Head. pp305-6</ref>. Ngay sau đó, chia rẽ xuất hiện trong liên minh tân chính phủ và tướng [[Efrain Vasques]] - tư lệnh lục quân Venezuela đưa Chavez trở lại nắm quyền. Một đồng minh lâu năm của ông Chavez, [[William Farinas]], đã gọi điện cho những người đứng đầu đảo chính, cả quân sự và dân sự: ''"Tôi quen họ cả. Khi nghe giọng nói của họ, tôi nhận ra họ đang sợ hãi và không biết phải làm gì. Họ không có kinh nghiệm điều hành chính quyền"'', ông kể lại.
Cuộc đảo chính cho thấy Hugo Chavez đã để mất đi nhiều sự ủng hộ của người dân. Phe đối lập cáo buộc ông đã không diệt trừ được [[tham nhũng]]. Họ cho rằng việc ông đưa lực lượng vũ trang vào "tiến trình phát triển tự do" và cho những nhân vật [[quân sự]] quản lý bộ máy [[ngân sách]] cồng kềnh, ông Chavez đã tạo điều kiện cho [[tham nhũng]] lan rộng ngay trong giới quân sự. Cải cách tư pháp thì chưa đâu vào đâu. Các thể chế mới không đem lại điều gì ngoài việc đẻ ra một loạt chức sắc [[bất tài]] do ông chỉ định. Đường lối [[kinh tế]] khiến cho Venezuela càng phụ thuộc hơn nhiều vào [[dầu mỏ]] và đưa tới một loạt chính sách thắt lưng buộc bụng. Giá trị đồng tiền giảm đáng kể cũng là một hậu quả của việc này.<ref>[http://vnexpress.net/GL/The-gioi/Phan-tich/2002/04/3B9BB2AD/ Vì sao đảo chính ở Venezuela thất bại?]</ref>
Hàng 69 ⟶ 71:
Tuy nhiên, dù các chính sách của Chavez làm phật lòng nhiều người, số người vẫn ủng hộ ông cũng không phải ít. Những người ủng hộ Chavez còn tổ chức phản đối trên đường phố. Lực lượng đảo chính cuối cùng đã thất bại, khi họ không giành được sự ủng hộ của số đông người dân cũng như các nước láng giềng. Các quốc gia Mỹ Latinh đều lên án đảo chính. Chỉ hai ngày sau khi chiếm được dinh Tổng thống, các phe phái chống ông Chavez lại phải trốn khỏi nơi này. Vài giờ sau, Chavez được đưa bằng trực thăng quay trở lại lâu đài Miraflores. Cả giới quân sự lẫn ông Hugo Chavez đều thu được những bài học quý giá từ chuỗi sự kiện này. Quân đội Venezuela nhận ra rằng họ đã quá xem nhẹ sự ủng hộ của dân chúng đối với Chavez. Còn với Tổng thống Chavez, ngay sau khi tái nắm quyền, thay vì tìm cách trả thù phe đối lập, ông lên tiếng kêu gọi hòa giải.
 
Ông Chavez nói rằng chính [[Fidel Castro]] của [[Cuba]] là người cố vấn cho ông về chính trị khiến cho những người chỉ trích ông phải lo ngại. Những người này đã cho rằng Chavez đưa đất nước theo con đường [[hệ thống đơn đảng|độc đảng]] kiểu Cuba.<ref>http://www.voanews.com/vietnamese/archive/2006-12/2006-12-04-voa16.cfm</ref>. Bất chấp các chỉ trích, ông vẫn vượt qua cuộc bầu cử Tổng thống năm 2006 và tiếp tục nắm quyền thêm 1 nhiệm kỳ nữa.
 
Ông phản đối việc phụ nữ nâng ngực <ref>[http://vietnamnet.vn/vn/tin-nhanh/13123/tong-thong-venezuela-phan-doi-phu-nu-bom-nguc.html Tổng thống Venezuela phản đối phụ nữ bơm ngực], Vietnamnet</ref> và phản đối ngành công nghiệp sắc đẹp<ref>[http://dantri.com.vn/c36/s36-479545/con-sot-nam-vuong-o-venezuela.htm Cơn sốt Nam Vương ở Venezuela],Dân trí</ref>
Hàng 91 ⟶ 93:
Bất chấp những chỉ trích trên, ông Chavez đã tiếp tục vượt qua cuộc bầu cử Tổng thống năm 2012 để đắc cử nhiệm kỳ thứ 3 liên tiếp và sẽ nắm quyền tới năm 2019. Kết quả chính thức cho thấy ông Chavez, được 54,42% số phiếu bầu, vẫn còn được sự tín nhiệm của tầng lớp lao động và người nghèo ở Venezuela, bất chấp sức khỏe của ông vẫn đang trong quá trình hồi phục từ bệnh [[ung thư]]. Tổng thống Chavez đã đổ hàng tỉ USD doanh thu từ dầu mỏ vào các chương trình chống đói nghèo ở Venezuela. Ông cũng khéo léo tận dụng khả năng hùng biện để tạo dựng một tình cảm chặt chẽ với quần chúng. Đây chính là những lý do giúp Chavez tiếp tục cương vị lãnh đạo đất nước sau kỳ bầu cử khó khăn.
 
Chiến thắng của Hugo Chavez đã dập tắt cơ hội tốt nhất trong 14 năm qua của phe đối lập nhằm giành quyền lãnh đạo đất nước có trữ lượng dầu thô lớn nhất Nam Mỹ. Ông Hugo Chavez đã củng cố thêm vai trò là một trong những nhà lãnh đạo lâu dài và nổi bật nhất trong lịch sử hiện đại của châu Mỹ Latin.<ref>{{chú thích web | url = http://tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=116&News=5721&CategoryID=42 | tiêu đề = Tổng thống Hugo Chavez: Cảm ơn quốc dân yêu mến của tôi | author = | ngày = | ngày truy cập = 7 tháng 2 năm 2015 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>
 
== Qua đời==
Hugo Chavez được chẩn đoán bị ung thư vào [[tháng sáu|tháng 6]] năm [[2011]]. Ông đã [[chết|qua đời]] vào ngày [[5 tháng 3]] năm [[2013]],<ref>[http://www.cand.com.vn/vi-VN/quocte/2013/3/193230.cand Tổng thống Venezuela Hugo Chávez qua đời], Theo CAND Online</ref>, sau thời gian dài chống chọi với căn bệnh [[ung thư]], hưởng thọ 58 tuổi. Trước đó, ông đã nhập viện tại [[Caracas]] sau hai tháng chữa bệnh ở [[Cuba]], nơi ông thực hiện ca [[ngoại khoa|phẫu thuật]] thứ tư.
 
Trong [[tháng mười hai|tháng 12]] năm [[2012]], ông cho biết cần phải [[ngoại khoa|phẫu thuật]] thêm ở [[Cuba]], đồng thời chỉ định ông Nicolas Maduro là người kế nhiệm trong trường hợp cần thiết.<ref>[http://hanoimoi.com.vn/Tin-tuc/The-gioi/579051/ong-nicolas-maduro-se-la-tong-thong-venezuela-tam-thoi Ông Nicolas Maduro sẽ là Tổng thống Venezuela tạm thời], Theo Hà Nội mới</ref><ref name="kenhiem">[http://dantri.com.vn/su-kien/the-gioi-chia-buon-truoc-su-ra-di-cua-tong-thong-chavez-703643.htm Thế giới chia buồn trước sự ra đi của Tổng thống Chavez], Theo Dân Trí</ref><ref name="kenhiem2">[http://vietbao.vn/The-gioi/The-gioi-chia-buon-truoc-su-ra-di-cua-Tong-thong-Chavez/2131608683/159/ Ông Maduro là người kế nhiệm của Tổng thống Chaveztrong trường hợp cần thiết], Theo Việt Báo</ref>. Ông Chavez qua đời chỉ 5 tháng sau khi tái đắc cử hồi tháng 10 vừa qua sau khi đánh bại ứng cử viên đối lập Henrique Capriles và ông được coi là nhà lãnh đạo đứng đầu phong trào cánh tả ở Mỹ Latinh, nhận được sự ủng hộ lớn lao từ nhân dân lao động.<ref name="tanle"/>. Sau thông báo về việc Tổng thống Hugo Chavez qua đời, Venezuela đã triển khai quân đội và cảnh sát trong bối cảnh nước này bước vào giai đoạn tiến hành quốc tang.<ref name="thihai02">[http://vov.vn/The-gioi/Dam-tang-Tong-thong-Hugo-Chavez-se-vao-ngay-83/250730.vov hi hài của nhà lãnh đạo này sẽ được quàn trong 3 ngày tại một Học viện Quân sự kể từ ngày 6/3], Đài tiếng nói Việt Nam</ref>.
 
Tuyên bố 7 ngày quốc tang, Ngoại trưởng Venezuela Elias Jaua sau đó cho biết "buổi lễ chính thức" sẽ được tổ chức vào sáng ngày [[8 tháng 3]] năm 2013, tuy nhiên địa điểm chôn cất chưa được quyết định. Thi hài của Hugo Chavez sẽ được quàn trong 3 ngày tại một học viện quân sự kể từ ngày 6 tháng 3 năm 2013.<ref name="tanle">[http://www.vietnamplus.vn/Home/Dam-tang-Tong-thong-Hugo-Chavez-se-vao-ngay-83/20133/186012.vnplus Đám tang Tổng thống Hugo Chavez sẽ vào ngày 8/3], Theo VietnamPlus</ref>. 2 nước là Bolivia và Cuba cũng tuyên bố quốc tang trong ba ngày để tưởng nhớ tổng thống Hugo Chavez. Chính phủ Venezuela cho hay hơn 2 triệu người đã vào viếng ông chỉ trong 2 ngày đầu của tang lễ và con số này dự kiến còn tăng lên. Đoàn người xếp hàng dài tới hơn 2&nbsp;km trong nhiều giờ với mong muốn được tới bên linh cữu nhà lãnh đạo quá cố. Dù rất mệt mỏi nhưng họ đều không có ý định từ bỏ, dù phải xếp hàng cả đêm để được vĩnh biệt cố tổng thống.
 
Phó tổng thống [[Nicolás Maduro|Nicolas Maduro]] cho hay, thi hài ông Chavez được lưu giữ vĩnh viễn để người dân có thể tiếp tục đến viếng. Sau ngày [[8 tháng 3]] năm [[2013]], thi hài ông Chavez sẽ được chuyển tới bảo tàng quân sự [[Caracas]], nơi ông Chavez từng là một sĩ quan [[quân đội]] - bị bắt năm 1992 sau khi lãnh đạo một cuộc đảo chính bất thành, vốn lần đầu tiên đưa ông vào chính trường. Thi hài ông Chavez được trưng bày thêm ít nhất 7 ngày và sau đó sẽ được ướp.<ref>[http://dantri.com.vn/the-gioi/venezuela-se-uop-xac-co-tong-thong-chavez-704488.htm Venezuela sẽ ướp xác cố Tổng thống Chavez], Theo Dân Trí</ref>.
 
==Đánh giá==
Vào [[tháng 5 năm 2006]], ông được vào danh sách 100 người có ảnh hưởng nhất của tạp chí ''[[The Times]]''.<ref name="Time">{{Chú thích báo|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,1187165,00.html|title=Hugo Chavez: Leading the Left-Wing Charge|date=[[8 tháng 5]], [[2006]]|accessdate=[[26 tháng 7]], [[2006]]|author=Tim Padgett|last=Padgett|first=Tim}}</ref>. Trong danh sách năm 2006 được biên soạn bởi tạp chí [[New Statesman]] của Anh, ông được bình chọn đứng thứ mười một trong danh sách ''"Những Anh hùng trong thời đại chúng ta"''.<ref>{{chú thích web | url = http://www.fair.org/index.php?page=3107 | tiêu đề = Coup Co-Conspirators as Free-Speech Martyrs | author = | ngày = | ngày truy cập = 7 tháng 2 năm 2015 | nơi xuất bản = FAIR | ngôn ngữ = }}</ref>.
 
Những người viết tiểu sử về ông là Marcano và Tyszka tin rằng chỉ trong vài năm của nhiệm kỳ tổng thống, ông ''"đã giành được vị trí của mình trong lịch sử như là tổng thống được yêu thương và thân thiện nhất của người dân Venezuela, tổng thống tạo nguồn cảm hứng từ lòng nhiệt thành lớn nhất và sự ảnh hưởng sâu sắc nhất thời đại''<ref>Marcano, Christina and Tyszka, Alberto Barrera (2007). Hugo Chávez: The Definitive Biography of Venezuela's Controversial President. New York: Random House. ISBN 978-0-679-45666-7.</ref>
Hàng 129 ⟶ 131:
 
===Thư mục===
 
====Sách====
{{refbegin}}
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Hugo_Chávez”