Lương Văn Phúc con nuôi ông được người Pháp bổ nhiệm làm Tri huyện ở Thái Nguyên. Tháng 9.1912, Lương Tam Kỳ đã lôi kéo được Vương Sam phản lại Đề Thám, cung cấp nhiều chi tiết về Yên Thế, vì vậy [[Albert Sarraut]] nhất trí sử dụng Lương Tam Kỳ vào việc bắt Đề Thám. Tháng 12.1912, Lương Tam Kỳ sai Lương Văn Phúc phối hợp với Thống sứ Bắc Kỳ nhằm bắt sống Đề Thám.
'''Lương Tam Kỳ giết Hoàng Hoa Thám hay cứu Hoàng Hoa Thám'''
- Chúng tôi là hậu duệ của Cụ Lương Tam Kỳ (ở Huyện Định Hóa, Tỉnh Thái Nguyên) thì các vị nói Lương Tam Kỳ cộng tác với người Pháp hại Hoàng Hoa Thám phải thận trọng vì đây là một vấn đề hết sức phức tạp còn ẩn chứa nhiều điều bí ẩn.
- Ví dụ: theo cụ Vương Quỳnh Sơn (nguyên chuyên viên cao cấp Ban Dân tộc Trung ương) cho biết lời kể của cụ Vi Văn Định như sau: Trong một lần dự hội nghị đấu xảo ở Paris Pháp, cụ có gặp ngài toàn Quyền Đông Dương Bô (Jean Baptiste Paul Beau (1857-1926)) và cụ hỏi: "Khi ở Việt Nam ông thấy được những gì và mất những gì?", ngài toàn quyền Bô trả lời "Về chuyện được mất thì không có gì đáng nói, nhưng tôi chỉ cay nhất là bị Lương Tam Kỳ lừa". Cụ Định hỏi tiếp: "Lương Tam Kỳ lừa ông như thế nào?", ngài Bô trả lời: "Hắn hứa cùng chúng tôi kết hợp tiễu trừ Hoàng Hoa Thám, sau một thời gian ngắn Hắn mang đầu Hoàng Hoa Thám đến nộp cho chúng tôi, chúng tôi yên chí là thật nhưng sau đó mới phát hiện là bị Lương Tam Kỳ lừa, vì đó không phải là thủ cấp của Hoàng Hoa Thám". Cụ Định hỏi tiếp: "Thế tại sao ở tài liệu các ông ghi lại là đã giết được Hoàng Hoa Thám nhờ tay chân của Lương Tam Kỳ mà các ông không sửa". Ngài Bô trả lời: "Cái sự ghi lại đó là bên quân sự họ viết, hai nữa là lúc biết ra thì Hoàng Hoa Thám cũng đã mất tích rồi nên chúng tôi cũng không sửa nữa, lúc đó Hoàng Hoa Thám ở đâu chúng tôi cũng không hề biết, chỉ biết là nghĩa quân của Hoàng Hoa Thám đã tan rã".
- Cứ theo lời Cụ Vi Văn Định kể cho Cụ Vương Quỳnh Sơn nghe thì quan hệ giữa Lương Tam Kỳ và Hoàng Hoa Thám như thế nào khó mà biết được. Cho nên vấn đề này có lẽ các nhà sử học nên nghiên cứu cẩn thận. Và có lẽ nên gặp chúng tôi để tìm hiểu thêm chăng! Cụ Định còn kể nhiều chuyện về quan hệ giữa Hoàng Hoa Thám và Lương Tam Kỳ, nhưng chúng tôi không thể nói hết ra ở đây…
