Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Kuala Lumpur”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n Đã lùi lại sửa đổi của Trần Lạc Kiến (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của AlphamaBot
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 68:
|chú thích=
}}
'''Kuala Lumpur''' tiếng [[Hán Việt]] gọi là '''Cổ Long Ba''' là thủ đô liên bang và thành phố đông dân nhất tại [[MalaysiaMã Lai Tây Á]].<ref name="world-gazetteer.com">{{chú thích web|title=Malaysia: largest cities and towns and statistics of their population|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=gamelan&geo=-152&srt=pnan&col=dhoq&msz=1500|archiveurl=http://archive.is/toTM|archivedate=16 Dec 2012}}</ref> Thành phố có diện tích {{convert|243|km2|sqmi|abbr=on}} và dân số theo ước tính năm 2012 là 1,6 triệu.<ref name="world-gazetteer.com"/> Vùng Đại Kuala Lumpur, còn được gọi là Thung lũng Klang, là một quần thể đô thị với 5,7 triệu dân vào năm 2010.<ref name="app.kwpkb" /> Đại Kuala Lumpur nằm trong số các vùng đô thị phát triển nhanh nhất Malaysia, xét về dân số và kinh tế.
 
Kuala Lumpur là nơi đặt trụ sở của Quốc hội Malaysia. Thành phố từng là nơi đặt trụ sở của các cơ quan thuộc nhánh hành pháp và tư pháp trong chính phủ liên bang, song các cơ quan này chuyển đến [[Putrajaya]] vào đầu năm 1999.<ref>{{chú thích web|publisher=Government of Malaysia|title=Putrajaya – Administrative Capital of Malaysia|accessdate=2007-12-11|url=http://www.gov.my/MyGov/BI/Directory/Government/AboutMsianGov/PutrajayaFederalAdminCapital/ |archiveurl = https://web.archive.org/web/20071021194523/http://www.gov.my/MyGov/BI/Directory/Government/AboutMsianGov/PutrajayaFederalAdminCapital/ |archivedate = ngày 21 tháng 10 năm 2007}}</ref> Một số bộ phận của bộ máy tư pháp liên bang vẫn nằm tại thành phố thủ đô. Cung điện chính thức của [[Yang di-Pertuan Agong|Quốc vương Malaysia]] là [[Istana Negara, Kuala Lumpur|Istana Negara]] cũng nằm tại Kuala Lumpur. Kuala Lumpur là trung tâm văn hóa, tài chính và kinh tế của Malaysia. Thành phố được xếp hạng là [[thành phố toàn cầu]] hạng alpha, và xếp hạng 48 theo Chỉ số thành phố toàn cầu năm 2010 của Tạp chí ''Foreign Policy''<ref name="Kearney, Inc">{{chú thích web |url=http://www.foreignpolicy.com/node/373401 |title=The 2010 Global Cities Index |publisher=Foreign Policy |first=A.T. |last=Kearney, Inc.}}</ref>
Dòng 77:
 
==Lịch sử==
KualaCổ LumpurLong Ba có khởi nguyên vào thập niên 1850, khi thủ tịch Mã Lai của [[Klang]] là Raja Abdullah, một thành viên vương thất của Vương quốc Selangor, thuê một số lao công người Hoa để mở các mỏ thiếc mới và lớn.<ref name="virtual" /> Các thợ mỏ đi đến nơi hợp lưu của sông Gombak (trước đó gọi là sông Lumpur, nghĩa là "sông lầy bùn") và sông Klang để mở các mỏ tại Ampang, Pudu và Batu. Những thợ mỏ này phát triển nên một trạm mậu dịch và nơi này trở thành một thị trấn biên thùy.<ref>{{chú thích web|url=http://yapahloy.tripod.com/yap_ah_loy%27s_administration.htm |title=Yap Ah Loy's Administration |publisher=Yapahloy.tripod.com |date=ngày 12 tháng 9 năm 2000 |accessdate=2011-10-05}}</ref>
 
Những người thăm dò thiếc định cư tại Ampang,<ref name="virtual" /> và lập nên các tổ chức của họ.<ref name="kiat">{{chú thích web|url=http://kiat.net/malaysia/KL/history.html|title=From tin town to tower city|publisher=kiat.net|accessdate=2010-09-28}}</ref> Hai tổ chức lớn nhất là Hải Sơn hội do người Khách Gia chi phối, và Nghĩa Hưng hội do người Phúc Kiến chi phối, hai tổ chức này thường xuyên đấu tranh với nhau để tranh giành quyền kiểm soát việc sản xuất thiếc trong thị trấn.<ref name="kiat" /> Do đấu tranh liên miên giữa hai phe, sản xuất khai mỏ thiếc bị đình trệ, khiến cho người Anh (đương thời cai trị Selangor) bổ nhiệm một Kapitan (thủ lĩnh) người Hoa để quản lý Kuala Lumpur.<ref>{{chú thích web|url=http://www.kuala-lumpur.ws/klhistory.htm|title=Kuala Lumpur History|publisher=Kuala-Lumpur.ws|accessdate=2010-09-28}}</ref> Khâu Tú (Hiu Siew) được bầu làm Kapitan đầu tiên, ông sở hữu một mỏ tại [[Lukut]]. Ông là một trong những thương gia đầu tiên đến Ampang, bán lương thực thực phẩm cho thợ mỏ để đổi lấy thiếc.<ref>{{chú thích web|url=http://yapahloy.tripod.com/the_first_traders_in_kl.htm|title=The First Traders in KL|publisher=Yap Ah Loy.tripod|accessdate=2010-09-18}}</ref>
 
Trong thời gian đầu, KualaCổ LumpurLong Ba tồn tại nhiều vấn đề, bao gồm Nội chiến Selangor; và cũng gặp phải các tai họa như dịch bệnh hay hỏa hoạn và lũ lụt liên tiếp.<ref name="virtual" /> Khoảng thập niên 1870, Kapitan người Hoa thứ ba của KualaCổ Long LumpurBa là [[Diệp Á Lai]] (Yap Ah Loy) trở thành thủ lĩnh, chịu trách nhiệm cho sự sống còn và phát triển có hệ thống sau đó của thị trấn. Ông bắt đầu phát triển Kuala Lumpur từ một điểm định cư nhỏ được ít người biết đến thành một thị trấn mỏ hưng thịnh.<ref>{{chú thích web|title=Sejarah Malaysia|url=http://sejarahmalaysia.pnm.my/portalBI/detail.php?section=sm02&spesifik_id=15&ttl_id=3|publisher=Sejarah Malaysia|accessdate=2007-12-15}}</ref> Năm 1880, xét theo yếu tố chiến lược, thủ đô quốc gia của Selangor chuyển từ Klang đến Kuala Lumpur.<ref name="Britannica">{{chú thích web|title=Kuala Lumpur|url=http://www.britannica.com/eb/article-9046321/Kuala-Lumpur|work=Encyclopædia Britannica|accessdate=2007-12-06}}</ref>
 
Năm 1896, Kuala Lumpur được chọn làm thủ đô của Liên bang Mã Lai (Federated Malay States) mới hình thành.<ref>{{chú thích web|work=Nation History|publisher=National Library of Malaysia|title=The Federated Malay States (1896)|url=http://sejarahmalaysia.pnm.my/portalBI/detail.php?section=sm01&spesifik_id=437&ttl_id=60|accessdate=2007-12-06}}</ref> Nhiều cộng đồng khác nhau định cư tại các khu vực khác nhau của Kuala Lumpur. Người Hoa chủ yếu định cư quanh trung tâm thương mại Quảng trường Thị trường, phía đông sông Klang, và hướng về phố Trung Hoa. Người Mã Lai, tầng lớp thương nhân người Ấn, và người Ấn theo Hồi giáo cư trú dọc theo phố Java (nay là Jalan Tun Perak). Padang, nay được gọi là Quảng trường Merdeka, là trung tâm của các văn phòng hành chính của người Anh.<ref name=virtual>{{chú thích web|publisher=Virtual Malaysia Magazine|accessdate=2007-12-18|title=Old-World Charm|url=http://magazine.virtualmalaysia.com/content.cfm/ID/17AD5478-79E7-4E6F-B76E41D642B3F579|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080101150055/http://magazine.virtualmalaysia.com/content.cfm/ID/17AD5478-79E7-4E6F-B76E41D642B3F579 <!--Added by H3llBot-->|archivedate=ngày 1 tháng 1 năm 2008}}</ref>
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Kuala_Lumpur”