Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Sa mạc Taklamakan”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Cheers!-bot (thảo luận | đóng góp)
n →‎Liên kết ngoài: clean up, replaced: {{Commonscat → {{thể loại Commons using AWB
n AlphamaEditor
Dòng 6:
Taklamakan được biết đến như là một trong các sa mạc lớn nhất trên thế giới<ref>{{chú thích web
|url=http://www.britannica.com/eb/article-9110530/Takla-Makan-Desert|title=Taklamakan Desert
|publisher=Encyclopedia Britannica|accessdate=ngày 11- tháng 8- năm 2007}}</ref>, đứng hàng thứ 15 về kích thước trong số các sa mạc lớn nhất không ở vùng cực của thế giới<ref>{{chú thích web |url=http://geology.com/records/largest-desert.shtml |title=The World's Largest Desert |publisher=geology.com |accessdate=ngày 22- tháng 8- năm 2007}}</ref>. Nó bao phủ một diện tích 270.000 [[kilômét vuông|km²]] của [[lòng chảo Tarim]], dài khoảng 1.000&nbsp;km và rộng khoảng 400&nbsp;km. Ở rìa phía bắc và phía nam của sa mạc này là hai nhánh của [[Con đường tơ lụa]] do các lữ khách đã tìm kiếm ra để tránh vùng đất hoang khô cằn<ref name="atlas">{{chú thích sách |first=Paul G. |last= Bahn |year=2001
|title=The Atlas of World Geology |edition= |publisher=Checkmark Books |location=New York |pages= pp 134– 135 |id= ISBN 0-8160-4051-6}}</ref>. Trong những năm gần đây, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã xây dựng [[Đường cao tốc sa mạc Tarim|đường cao tốc xuyên sa mạc]] để nối liền các thành phố [[Hòa Điền]] (Hotan, ở rìa phía nam) với [[Luân Đài]] (Luntai, ở rìa phía bắc).
 
Dòng 23:
Các thành thị ốc đảo quan trọng, được cấp nước do mưa từ các dãy núi, là [[Ca Thập]] (Kashgar), [[Mễ Lan]] (Marin), [[Ni Nhã]] (Niya), [[Yarkand|Toa Xa]] (Yarkand) và [[Hòa Điền]] (Khotan) ở phía nam hay [[Kuchar|Khố Xa]] (Kuqa) và [[Turfan|Thổ Lỗ Phan]] (Turfan) ở phía bắc, cùng [[Lâu Lan]] (Loulan) và [[Đôn Hoàng]] (Dunhuang) ở phía đông<ref name="atlas"/>. Hiện nay nhiều thành thị trong số này, như Mễ Lan và [[Cao Xương]] (Gaochang) là các thành thị hoang phế trong khu vực thưa thớt dân cư tại [[Tân Cương|Khu tự trị dân tộc Duy Ngô Nhĩ Tân Cương]] của [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa]]<ref name="road">{{chú thích web|year=|month= |url=http://books.google.com/books?id=ArWLD4Qop38C&pg=PA189&lpg=PA189&dq=miran+china&source=web&ots=egCocMOmcJ&sig=EOvmfCuso4710WGlfZLDhwRZSvA|title=The Silk Road: Trade, Travel, War and Faith|publisher=|accessdate=25-8-2007}}</ref>.
 
Các di sản khảo cổ tìm thấy tại các nơi đổ nát bị chôn vùi trong cát đều chỉ ra ảnh hưởng của [[Thổ Hỏa La|người Thổ Hỏa La]] (Tocharian), tiền [[Nền văn minh Hy Lạp|Hy Lạp]], [[Ấn Độ]] và [[Phật giáo]].<ref name="atlas"/> Các tài sản cùng nguy cơ của chúng được [[Aurel Stein]], [[Sven Hedin]], [[Albert von Le Coq]] và [[Paul Pelliot]] miêu tả khá sống động<ref>{{chú thích web | url=http://www.ess.uci.edu/%7Eoliver/silk.html | title=The Silk Road | publisher= | accessdate=7-8-2007}}</ref>. Các [[xác ướp Tarim|xác ướp]] khoảng 4.000 năm tuổi cũng đã được tìm thấy trong khu vực. Chúng chỉ ra một khoảng rộng các sắc tộc đã từng đi ngang qua nơi đây. Một số xác ướp dường như là của người châu Âu<ref>{{chú thích web | url=http://www.pbs.org/wgbh/nova/transcripts/2502chinamum.html | title=Mysterious Mummies of China | publisher=pbs.org | accessdate=ngày 11- tháng 8- năm 2007}}</ref>. Muộn hơn, khu vực Taklamakan đã là nơi sinh sống của các sắc tộc [[người Turk]]. Bắt đầu từ thời kỳ [[nhà Đường]], [[người Hán]] luôn tìm cách mở rộng quyền kiểm soát của họ đối với các thành thị ốc đảo tại Taklamakan nhằm kiểm soát hành trình thương mại tơ lụa quan trọng ngang qua [[Trung Á]]. Các thời kỳ nắm giữ của người Hán xen kẽ với các thời nắm giữ của người Turk cũng như các sắc tộc [[người Mông-cổ|Mông Cổ]] và [[người Tạng|Tạng]]. Dân cư hiện nay chủ yếu là người Turk, [[người Uyghur|Duy Ngô Nhĩ]].
 
== Xem thêm ==