Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Hồi giáo Shia”

Hồi giáo Shia được dựa theo kinh [[Quran]] và thông điệp của nhà tiên tri [[Muhammad]] chứng thực trong [[hadith]] được ghi nhận bởi Shia, và các quyển sách được coi là thiêng liêng đối với Shia ([[Nahj al-Balagha]]).<ref name="Esposito, John 2002. p. 40">"Esposito, John. "What Everyone Needs to Know about Islam." Oxford University Press, 2002 | ISBN 978-0-19-515713-0. p. 40</ref><ref>{{chú thích web|url=http://www.oxfordislamicstudies.com/article/opr/t125/e2189?_hi=26&_pos=238 |title=From the article on Shii Islam in Oxford Islamic Studies Online |publisher=Oxfordislamicstudies.com |date= |accessdate = ngày 4 tháng 5 năm 2011-05-04}}</ref> Ngược lại với các dòng Hồi giáo khác, Shia tin rằng chỉ có Chúa trời có quyền chọn người đại diện để bảo vệ Hồi Giáo, Quran và ''[[sharia]]''. Do đó, Shia xem Ali, con trai nuôi của Muhammad, được xem là người được kính trọng và được bổ nhiệm thiêng liêng, là người kế thừa hơp pháp của Muhammad, và là Imam đầu tiên. Trong nhiều thế kỷ sau khi Muhammad chết, Shia đã mở rộng học thuyết "Imami" này đối với gia đình Muhammad, ''[[Ahl al-Bayt]]'' ("the People of the House"), và những cá nhân nhất định trong số hậu duệ của ông, được gọi là ''Imams'', những người mà họ tin rằng có quyền về tinh thần và chính trị trong cộng đồng, không thể sai lầm, và những đặc điểm gần như thần thánh khác.

Mặc dù có vô số phân nhánh của Shia, Hồi giáo Shia hiện đại được chia thành 3 nhóm chính: [[Twelver]], [[Ismaili]] và [[Zaidiyyah]].<ref>Tabataba'i (1979), p. 76</ref><ref>God's rule: the politics of world religions - Page 146, Jacob Neusner - 2003</ref><ref name="Britannica">{{chú thích web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/540503/Shiite |title=Shīʿite |work= |publisher=[[Encyclopædia Britannica]] Online |year=2010 |accessdate =2010-08- ngày 25 tháng 8 năm 2010}}</ref><ref>"Esposito, John. "What Everyone Needs to Know about Islam" Oxford University Press, 2002. ISBN 978-0-19-515713-0. p.40</ref> Twelver Shia (''Ithnā'ashariyyah'') là chi nhánh lớn nhất của Hồi giáo Shia, và từ Shia thường được dùng ngầm định để chỉ Twelvers Shia. Tính đến năm 2009 người Hồi giáo Shia chiếm 10-13% dân số Hồi giáo trên thế giới, người Shia gồm 11-14% dân số Hồi giáo ở khu vực [[Trung Đông]]-[[Bắc Phi]], và từ 68% đến 80% của người Shia sinh sống ở bốn nước: [[Iran]], [[Pakistan]], [[Ấn Độ]] và [[Iraq]].<ref name=PEW2009>{{chú thích web|title=Mapping the Global Muslim Population|url=http://www.pewforum.org/2009/10/07/mapping-the-global-muslim-population/|accessdate=ngày 10 tháng 12 năm 2014}}</ref>

Người Hồi giáo Shia tin rằng chỉ là một vị tiên tri được Thiên Chúa chỉ định, chỉ có Chúa mới có đặc quyền bổ nhiệm người kế vị tiên tri của mình. Họ tin rằng Thiên Chúa đã chọn Ali là người kế nhiệm của Muhammad, làm khalip đầu tiên (Khalifa, người đứng đầu nhà nước) của đạo Hồi. Những người Hồi giáo Shia tin rằng, Mohammad chỉ định Ali làm người kế nhiệm theo lệnh của Thiên Chúa.<ref>{{harvnb|Momen|1985|p=15}}</ref><ref>{{chú thích web|url=http://www.iranicaonline.org/articles/shiite-doctrine |title=ʿALĪ B. ABĪ ṬĀLEB |publisher=Iranicaonline.org |accessdate =2015-05- ngày 17 tháng 5 năm 2015}}</ref>

Sau cuộc hành hương chia tay, Muhammad đã ra lệnh tập hợp người Hồi giáo tại hồ Khumm và đó là nơi người Hồi giáo Shia tin rằng Muhammad đề cử Ali là người kế nhiệm ông. Buổi diễn thuyết tại hồ Khumm được thuật lại vào ngày 18 của Dhu al-Hijjah 10 AH theo lịch Hồi giáo (10 tháng 3 632 AD) tại một nơi gọi là Ghadir Khumm, nằm gần thành phố al-Juhfah, Saudi Arabia<ref>{{chú thích web|url=http://www.al-islam.org/ghadir/incident.htm |title=Event of Ghadir Khumm |publisher=Al-islam.org |accessdate = ngày 4 tháng 5 năm 2011-05-04}}</ref>, trong đó Muhammad nói:

Theo thống kê, 10-20% tín đồ Hồi giáo là người theo Shi'a,<ref name="CIA">{{chú thích web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2122.html |title=Religions |accessdate =2010-08- ngày 25 tháng 8 năm 2010 |work=[[CIA]] |publisher=[[The World Factbook]] |year=2010}}</ref><ref name=BritannicaShiite1>{{chú thích web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/540503/Shiite |title=Shīʿite |work= |publisher=Encyclopædia Britannica Online |year=2010 |accessdate =2010-08- ngày 25 tháng 8 năm 2010}}</ref><ref name="PRC">{{chú thích web|url= http://www.pewforum.org/2009/10/07/mapping-the-global-muslim-population/|title=Mapping the Global Muslim Population: A Report on the Size and Distribution of the World's Muslim Population |accessdate =2010-08- ngày 25 tháng 8 năm 2010 |work=[[Pew Research Center]] |publisher= |date=ngày 7 tháng 10 năm 2009}}</ref><ref name="mgmpPRC">

| accessdate = 2009-ngày 8 tháng 10-08 năm 2009}}

</ref> đến 200 triệu tín đồ Hồi giáo Shi'a trên toàn cầu năm 2009.<ref name="PRC"/> Họ sống chủ yếu ở các quốc gia Iran, Iraq, Azerbaijan và Bahrain<ref>{{chú thích báo| url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/6213248.stm | work=BBC News | title=Quick guide: Sunnis and Shias | date =2006-12- ngày 11 tháng 12 năm 2006}}</ref> Họ chiếm 36,3% toàn bộ dân số địa phương và 38,6% dân số theo đạo Hồi ở Trung Đông.<ref>{{chú thích sách | last = | first = | author-link = | last2 = | first2 = | author2-link = | publication-date = 15 April | date = | year =2008 | title = Atlas of the Middle East | edition = Second

Hồi giáo Shia chiếm 30% dân số Lebanon,<ref>{{chú thích web|url=http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/2010/148830.htm |title=International Religious Freedom Report 2010 |publisher=U.S. Government Department of State |date= |accessdate =2010-11- ngày 17 tháng 11 năm 2010}}</ref> hơn 45% dân số Yemen,<ref>{{chú thích web|url=http://islamicweb.com/beliefs/cults/shia_population.htm |title=How many Shia? |publisher=Islamicweb.com |date= |accessdate = ngày 4 tháng 5 năm 2011-05-04}}</ref> 30%-40% cư dân Kuwait (không có con số về những người không phải cư dân Kuwait),<ref name=irfr2012>{{chú thích web |url=http://www.state.gov/j/drl/rls/irf/religiousfreedom/index.htm?year=2012&dlid=208398#wrapper |title=International Religious Freedom Report for 2012 |work=[[US State Department]] |year=2012}}</ref><ref name=ssi>{{chú thích web |url=http://www.strategicstudiesinstitute.army.mil/pdffiles/pub861.pdf |title=The New Middle East, Turkey, and the Search for Regional Stability |work=[[Strategic Studies Institute]] |date=April 2008 |page=87}}</ref> hơn 20% ở Thổ Nhĩ Kỳ,<ref name="PRC"/><ref>{{chú thích sách|title=The Alevis in Turkey: The Emergence of a Secular Islamic Tradition|first=David|last=Shankland|publisher=Routledge (UK)|location=|year=2003|isbn=0-7007-1606-8|url= http://books.google.com/?id=lFFRzTqLp6AC&pg=PP1&lpg=PP1&dq=Religion+in+Turkey}}</ref> 10–20% dân số Pakistan,<ref name="PRC"/> và 10-19% dân số Afghanistan.<ref name="lcweb2.loc.gov">{{chú thích web|url=http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Afghanistan.pdf |title=Shia women too can initiate divorce |quote=''Religion: Virtually the entire population is Muslim. Between 80 and 85 percent of Muslims are Sunni and 15 to 19 percent, Shia.'' |publisher=[[Library of Congress Country Studies]] on Afghanistan |date = August 2008|accessdate =2010-08- ngày 27 tháng 8 năm 2010}}</ref><ref name="CIAAFG">{{chú thích web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2122.html?countryName=Afghanistan&countryCode=af&regionCode=sas&#af |quote=Religions: Sunni Muslim 80%, Shia Muslim 19%, other 1% |work=[[Central Intelligence Agency]] (CIA) |publisher=[[The World Factbook]] on Afghanistan |date= |accessdate =2010-08- ngày 27 tháng 8 năm 2010 |title=Afghanistan}}</ref>

Ả Rập Saudi có nhiều cộng đồng Shia riêng biệt bao gồm Twelver [[người Bahrani|Baharna]] ở tỉnh Đông và [[Nakhawila]] của Medina, và Ismaili [[Sulaymani]] và Zaidiyyah của [[Najran]]. Ước tính số công dân Shia vào khoảng 2-4triệu, chiếm khoảng 15% dân số địa phương.<ref>{{chú thích báo|last=al-Qudaihi|first=Anees|title=Saudi Arabia's Shia press for rights|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/7959531.stm|publisher=BBC Arabic Service|accessdate=ngày 24 tháng 3 năm 2009|date =2009-03- ngày 24 tháng 3 năm 2009}}</ref>

Theo người Hồi giáo Shia, một trong những tồn tại trong việc ước tính dân số người Shia là trừ khi Shia hình thành một cộng đồng thiểu số đáng kể ở các quốc gia Hồi Giáo, toàn bộ dân số thường chỉ liệt kê là Sunni. Tuy nhiên, việc tính loại trừ là không đúng thực chất, và không chính xác đối với kích thức của mỗi dòng. Ví dụ, 1926 sự trỗi dây của [[Nhà Saud]] ở Ả Rập tạo ra phân biệt đối xử với Shia.<ref name="saudi">{{chú thích web|url=http://www.wsws.org/articles/2001/oct2001/saud-o08.shtml |title=Discrimination towards Shia in Saudi Arabia |publisher=Wsws.org |date =2001- ngày 8 tháng 10-08 năm 2001 |accessdate = ngày 4 tháng 5 năm 2011-05-04}}</ref>

Lịch sử quan hệ giữa Sunni-Shia từng diễn ra bạo lực, kể từ khi sự phát triển cạnh tranh của hai nhánh này. Quân sự được thành lập và giữ quyền kiểm soát chính phủ Umayyad, nhiều lãnh đạo Sunni đã đàn áp Shia như là mối đe dọa về cả quyền lực chính trị và tôn giáo.<ref>{{chú thích web|url=http://www.islamfortoday.com/shia.htm |title=The Origins of the Sunni/Shia split in Islam |publisher=Islamfortoday.com |date= |accessdate = ngày 4 tháng 5 năm 2011-05-04}}</ref>

Vào nhiều thời điểm khác nhau các nhóm Shia phải đối mặt với sự đàn áp.<ref>''([[Ya'qubi]]; vol.lll, pp. 91–96'', and ''[[Tarikh Abul Fida]]', vol. I, p. 212.)''</ref><ref>{{chú thích sách|url=http://books.google.com/?id=PcKBtc8bymoC&pg=PA237&dq=shia+persecution |title=The Psychologies in Religion, E. Thomas Dowd and Stevan Lars Nielsen, chapter 14 |publisher=Books.google.com |date = 2006-02-ngày 22 tháng 2 năm 2006 |accessdate = ngày 4 tháng 5 năm 2011-05-04 |isbn=978-0-8261-2856-0}}</ref><ref>{{chú thích web|url=http://www.inthenews.co.uk/news/autocodes/countries/iraq/basra-handover-completed-$1179488.htm |title=Basra handover completed |publisher=Inthenews.co.uk |date= |accessdate = ngày 4 tháng 5 năm 2011-05-04}}</ref><ref>{{chú thích báo| url=http://www.timesonline.co.uk/article/0,,30809-2523714,00.html | work=The Times | location=London | title=Hanging will bring only more bloodshed | date =2006-12- ngày 30 tháng 12 năm 2006 | accessdate =2010-05- ngày 23 tháng 5 năm 2010 | first=Bronwen | last=Maddox}}</ref><ref>{{chú thích web|url=http://weekly.ahram.org.eg/2004/681/re2.htm |title=Al-Ahram Weekly &#124; Region &#124; Shi'ism or schism |publisher=Weekly.ahram.org.eg |date =2004-03- ngày 17 tháng 3 năm 2004 |accessdate = ngày 4 tháng 5 năm 2011-05-04}}</ref><ref>[http://www.nmhschool.org/tthornton/mehistorydatabase/shia.php The Shia, Ted Thornton, NMH, Northfield Mount Hermon]{{dead link|date=May 2011}}</ref> Năm 1514, [[sultan]], [[Selim I]] của [[Đế quốc Ottoman|Ottoman]] đã ra lệnh thảm sát 40.000 Shia Anatolia.<ref>George C. Kohn (2007.) ''Dictionary of Wars''. Infobase Publishing. p.385. ISBN 0-8160-6577-2</ref> Theo [[Jalal Al-e-Ahmad]], "Sultan Selim I đã thực hiện những điều này không lâu sau khi ông thông báo giết hại một người Shiite sẽ có thưởng như giết chết 70 người Công giáo."<ref>Al-e Ahmad, Jalal. ''Plagued by the West'' (''[[Gharbzadegi]]''), translated by Paul Sprachman. Delmor, NY: Center for Iranian Studies, [[Columbia University]], 1982.</ref> Năm 1801, quân đội Al Saud-[[Wahhabi]] đã tấn công và sa thải [[Karbala]], một đền thờ Shia ở miền đông Iraq thờ cái chết của Husayn.<ref>"[http://countrystudies.us/saudi-arabia/7.htm Saudi Arabia – The Saud Family and Wahhabi Islam]". [[Library of Congress Country Studies]].</ref>