|
}}
'''Ibn Khaldūn''' hay '''Ibn Khaldoun''' (tên đầy đủ, {{lang-ar| أبو زيد عبد الرحمن بن محمد بن خلدون الحضرمي }}, {{transl|ar|DIN|'''Abū Zayd ‘Abdu r-Raḥman bin Muḥammad bin Khaldūn Al-Hadrami'''}}, (ngày [[27 tháng 5]] năm [[1332]]/732 AH - ngày [[19 tháng 3]] năm [[1406]]/808 AH) là một [[nhà thông thái]] [[Bắc Phi]] <ref>Liat Radcliffe, ''[[Tạp chí Newsweek|Newsweek]]'' ([[cf.]] [http://www.complete-review.com/reviews/maroc/himmich1.htm The Polymath by Bensalem Himmich], The Complete Review).</ref><ref>Marvin E. Gettleman and Stuart Schaar (2003), ''The Middle East and Islamic World Reader'', tr. 54, [[Grove Press]], ISBN 0-8021-3936-1.</ref> - [[nhà thiên văn học]], [[nhà kinh tế học]], [[sử gia]], [[học giả Islamic]], [[nhà thần học Islamic]], [[Hafiz (Qur'an)|hafiz]], [[luật sư|luật gia]], [[luật sư]], [[danh sách nhà toán học|nhà toán học]], [[nhà chiến lược quân sự]], [[nhà dinh dưỡng học]], [[triết gia]], [[nhà khoa học xã hội]] và [[chính trị gia|nhà chính trị]] sinh ở [[Bắc Phi]] nay là [[Tunisia]]. Bố mẹ ông là [[iran|người Ba Tư]]<ref>{{Chú thích web|first=Seifudein|last=Adem|title=Decolonizing Modernity Ibn-Khaldun and Modern Historiography|publisher=International Seminar on Islamic Thought|year=2004|pages=570–587 [580–1]|url=http://alambuku.tripod.com/pdf/ISoITCD%20XP.pdf#page=590|accessdate =2008-09- ngày 19 tháng 9 năm 2008}}</ref> Ông được xem là người tiên phong trong một số lĩnh vực khoa học xã hội: [[nhân khẩu học]],<ref name=Mowlana>H. Mowlana (2001). "Information in the Arab World", ''Cooperation South Journal'' '''1'''.</ref> [[lịch sử văn hóa]],<ref>Mohamad Abdalla (Summer 2007). "Ibn Khaldun on the Fate of Islamic Science after the 11th Century", ''Islam & Science'' '''5''' (1), tr. 61-70.</ref> [[thuật chép sử]],<ref>Salahuddin Ahmed (1999). ''A Dictionary of Muslim Names''. C. Hurst & Co. Publishers. ISBN 1-85065-356-9.</ref><ref name=Enan>{{Chú thích sách|title=Ibn Khaldun: His Life and Works|first=Muhammed Abdullah|last=Enan|publisher=[[The Other Press]]|year=2007|isbn=9839541536|page=v}}</ref> [[lịch sử triết học]],<ref name=Akhtar>Dr. S. W. Akhtar (1997). "The Islamic Concept of Knowledge", ''Al-Tawhid: A Quarterly Journal of Islamic Thought & Culture'' '''12''' (3).</ref> và [[xã hội học]].<ref name=Mowlana/><ref name=Enan/><ref name=Akhtar/><ref>{{chú thích tạp chí|first=Amber |last=Haque |year=2004|title=Psychology from Islamic Perspective: Contributions of Early Muslim Scholars and Challenges to Contemporary Muslim Psychologists|journal=Journal of Religion and Health|volume=43|issue=4|pages=357–377 [375]|doi=10.1007/s10943-004-4302-z}}</ref><ref>{{chú thích tạp chí|last=Alatas|first=S. H.|title=The Autonomous, the Universal and the Future of Sociology|journal=Current Sociology|year=2006|volume=54|pages=7–23 [15]|doi=10.1177/0011392106058831}}</ref> Ông cũng được xem là một trong những người tiên phong trong lĩnh vực [[kinh tế học]] hiện đại,<ref name=Enan/><ref>I. M. Oweiss (1988), "Ibn Khaldun, the Father of Economics", ''Arab Civilization: Challenges and Responses'', [[Nhà in Đại học New York]], ISBN 0-88706-698-4.</ref><ref>Jean David C. Boulakia (1971), "Ibn Khaldun: A Fourteenth-Century Economist", ''The Journal of Political Economy'' '''79''' (5): 1105-1118.</ref> cùng với học giả - triết gia người [[Ấn Độ]] [[Chanakya]].<ref>L. K. Jha, K. N. Jha (1998). "Chanakya: the pioneer economist of the world", ''International Journal of Social Economics'' '''25''' (2-4), tr. 267-282.</ref><ref>Waldauer, C., Zahka, W.J. and Pal, S. 1996. [http://bss.sfsu.edu/mbar/ECON605/Arthashastra.pdf Kautilya's Arthashastra: A neglected precursor to classical economics]. ''Indian Economic Review'', Vol. XXXI, No. 1, pp. 101-108.</ref><ref>Tisdell, C. 2003. [http://espace.library.uq.edu.au/view/UQ:84337 A Western perspective of Kautilya's Arthasastra: does it provide a basis for economic science?] ''Economic Theory, Applications and Issues Working Paper No. 18''. Brisbane: School of Economics, The University of Queensland.</ref><ref>Sihag, B.S. 2007. Kautilya on institutions, governance, knowledge, ethics and prosperity. ''Humanomics'' 23 (1): 5-28.</ref> Ngoài ra, Ibn Khaldun còn được xem là cha đẻ của một số chuyên ngành khác, và các chuyên ngành thuộc [[khoa học xã hội]],<ref>{{Chú thích sách|title=Essentials of World History|first1=Jean Reeder|last1=Smith|first2=J.|last2=Smith|first3=Lacey Baldwin|last3=Smith|year=1980|publisher=Barron's Educational Series|isbn=0812006372|page=20}}</ref><ref>Akbar Ahmed (2002). "Ibn Khaldun’s Understanding of Civilizations and the Dilemmas of Islam and the West Today", ''Middle East Journal'' '''56''' (1), p. 25.</ref> tiên đoán trước một số yếu tố xuất hiện các chuyên ngành vài thế kỷ ở phương Tây. Ông nổi tiếng với tác phẩm ''[[Muqaddimah]]'' (hay ''Prolegomenon'' ở phương Tây), là quyển sách đầu tiên của ông về [[lịch sử toàn cầu]], ''Kitab al-Ibar''.
== Xem thêm ==
|
