Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Lịch sử Trung Hoa Dân Quốc”

|conventional_long_name = Trung Hoa Dân Quốc

|common_name = Trung Quốc

|region = <!-- Reserved for generating categories on subregions of continents -->

|country = Trung Quốc

'''[[Trung Hoa Dân Quốc]]''' ([[chữ Hán]]: 中華民國; [[Phiên âm Hán ngữ|bính âm]]: ''Zhōnghuá Mínguó'') là một chính thể tiếp nối sau triều đình [[nhà Thanh]] năm [[1912]], chấm dứt hơn 2.000 năm [[phong kiến]] Trung Quốc. Đây là chính thể cộng hòa hiện đại đầu tiên của [[Trung Quốc]] và từng lãnh đạo toàn bộ đất nước Trung Quốc trên danh nghĩa từ [[1911]]-[[1949]] và lãnh đạo vùng lãnh thổ [[Đài Loan]] từ 1949 đến nay. "Dân quốc" là cách dịch tên gọi thể chế [[cộng hòa]] sang [[Chữ Hán|Trung văn]] từ các tiếng [[châu Âu]] lúc bấy giờ.

 

 

Một loạt những hành động sai lầm về [[chính trị]], [[kinh tế]] và [[quân sự]] khiến Quốc dân Đảng phải thua trận và chạy sang [[Đài Loan]] năm [[1949]], lập ra một nhà nước độc đảng và tự tuyên bố mình là đại diện hợp pháp duy nhất của toàn bộ Trung Quốc. Tuy nhiên, từ khi công cuộc tự do hóa chính trị bắt đầu vào cuối thập kỷ 1970 tại vùng lãnh thổ Đài Loan, Trung Hoa Dân Quốc đã tự chuyển đổi thành một nhà nước riêng biệt, đa đảng và [[dân chủ đại nghị]].

 

===Giai đoạn đầu của nhà nước Cộng hoà===

 

[[Tập tin:Chinese republic forever.jpg|nhỏ|270px|Một áp phích kỷ niệm vị Tổng thống vĩnh viễn của Trung Hoa Dân Quốc [[Viên Thế Khải]] và Tổng thống lâm thời của nhà nước Cộng hoà [[Tôn Dật Tiên]].]]

Từ năm [[1901]] đến [[1937]], [[Quân đội Hoa Kỳ]] duy trì một sự hiện diện mạnh mẽ ở Trung Quốc nhằm đảm bảo các quyền lợi thương mại tại [[Viễn Đông]] và đảm bảo một liên minh với Trung Hoa Dân Quốc, sau nhiều rắc rối ngoại giao với Đế chế Trung Quốc. Quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc tăng rồi lại giảm, giai đoạn nồng ấm kế tiếp ngay bằng những cuộc biểu tình bạo lực chống Mỹ.

 

 

Quân đội Hoa Kỳ cũng đưa ra nhiều giải thưởng và huân huy chương ghi nhận công lao của những người lính đã thực hiện nghĩa vụ tại Trung Quốc. [[China Service Medal]], [[China Campaign Medal]], [[Yangtze Service Medal]], và [[China Relief Expedition Medal]] đều là những huy chương quân sự thường thấy trên ngực áo của những người lính đã phục vụ tại đây.

Rất ít [[người Hoa|người Trung Quốc]] có ảo tưởng về những kế hoạch của [[Nhật Bản]] tại đất nước mình. Thiếu [[nguyên vật liệu|nguyên liệu]] thô và sức ép từ sự gia tăng dân số, Nhật Bản ban đầu chiếm [[Mãn Châu]] vào tháng 9, [[1931]] và đưa vị vua cũ của nhà Thanh, [[Phổ Nghi]], lên làm lãnh đạo một [[chính phủ bù nhìn]] có tên là [[Mãn Châu quốc|Mãn Châu Quốc]] vào năm [[1932]]. Việc mất Mãn Châu và những tiềm năng to lớn của nó cho phát triển công nghiệp cũng như các công nghiệp quốc phòng là một cú đánh đối với nền kinh tế Quốc Dân Đảng. [[Hội Quốc Liên]], tiền thân của tổ chức [[Liên Hiệp Quốc]], được thành lập từ cuối [[Chiến tranh thế giới thứ nhất]] không thể có hành động gì ngăn cản mưu đồ của Nhật. Nhật Bản bắt đầu tiến từ phía Nam [[Vạn Lý Trường Thành]] lên phía Bắc Trung Quốc. Tất nhiên, người Trung Quốc rất tức giận Nhật Bản nhưng họ cũng bất mãn với chính phủ Trung Hoa Dân quốc, khi ấy chỉ lo chống Cộng sản mà bỏ quên kẻ xâm lược Nhật Bản. Việc đặt nặng tầm quan trọng của "sự thống nhất bên trong quan trọng hơn mối nguy hiểm từ bên ngoài" thể hiện rõ nhất vào tháng 12 năm [[1936]], khi Tưởng Giới Thạch, trong một sự kiện được gọi là [[sự biến Tây An]] đã bị thuộc tướng của mình là [[Trương Học Lương]] bắt cóc và buộc phải đồng ý liên minh với những người Cộng sản chống lại Nhật Bản, coi đó là điều kiện trả tự do.

 

 

Sự hợp tác giữa Quốc Dân Đảng và Đảng Cộng sản diễn ra tạo điều kiện thuận lợi cho những nhóm Cộng sản đang bị bao vây bởi cả hai thế lực Quốc Dân Đảng - [[Đế quốc Nhật Bản|Đế quốc Nhật]] khi đó. Tuy nhiên, sự thiếu tin tưởng giữa hai bên hầu như chưa thay đổi. Liên minh này bắt đầu tan vỡ từ cuối năm [[1938]], dù Nhật Bản đã giành được và củng cố vững chắc nhiều vùng lãnh thổ ở phía Bắc Trung Quốc và vùng Đồng bằng [[trường Giang|sông Dương Tử]] màu mỡ ở Trung Nguyên. Sau năm [[1940]], những cuộc xung đột giữa Quốc Dân Đảng và Cộng sản Đảng ngày càng trở nên thường xuyên và gay gắt tại những vùng không thuộc quyền kiểm soát của Nhật. Đảng Cộng sản mở rộng ảnh hưởng của mình ở bất cứ cơ hội nào có thể và thể hiện mình là những tổ chức to lớn với cách quản lý hành chính hiện đại, cùng với những cải cách ruộng đất và thuế má khiến nông dân ùn ùn theo họ; trong khi Quốc Dân Đảng tìm cách kiểm soát và ngăn cản sự mở rộng ảnh hưởng của Đảng Cộng sản.

[[Tưởng Kinh Quốc]], con trai và là người kế tục [[Tưởng Giới Thạch]] đã tự do hóa hệ thống chính trị đất nước. Các sự kiện như vụ [[Bạo loạn Cao Hùng]] năm [[1979]] càng minh chứng cho sự cần thiết phải thay đổi và các tổ chức như [[Ân xá Quốc tế|Ân xá quốc tế]] kêu gọi một chiến dịch phản đối chính phủ và Tổng thống Tưởng Kinh Quốc. Năm [[1986]], [[Đảng Dân chủ Tiến bộ (Đài Loan)|Dân chủ Tiến bộ Đảng]] (DPP) ra đời với tư cách đảng đối lập đầu tiên tại Trung Hoa Dân Quốc trước Quốc Dân Đảng. Một năm sau Tưởng Kinh Quốc bãi bỏ [[thiết quân luật]]. Tưởng Kinh Quốc lựa chọn [[Lý Đăng Huy]], một nhà kỹ trị người Đài Loan làm Phó tổng thống. Hành động này cùng nhiều cải cách khác khiến những người gốc Đài Loan có nhiều quyền lực hơn và tư tưởng chống Quốc Dân Đảng đã có phần dịu bớt.

 

 

Tuy nhiên, Lý Đăng Huy không thành công trong việc xóa bỏ tham nhũng vốn đã phát triển mạnh từ thời cầm quyền độc tài của Quốc Dân Đảng. Nhiều người trung thành với Quốc Dân Đảng cảm thấy Lý Đăng Huy đang phản bội lại Trung Hoa Dân Quốc bằng cách đưa những cuộc cải cách đi quá xa, trong khi những người gốc Đài Loan cho rằng chúng vẫn còn chưa đủ.

Trong cuộc bầu cử lập pháp tổ chức ngày [[8 tháng 12]], [[2004]], Liên minh Toàn Lam Quốc Dân Đảng - Thân Dân Đảng thắng cử với đa số mong manh nhưng cũng đủ khiến Tổng thống Trần Thủy Biển phải từ chức Chủ tịch Đảng Dân Tiến. Chính phủ của Thủ tướng [[Du Tích Khôn]] từ chức, và [[Tạ Trường Đình]] lên nắm quyền ngày [[25 tháng 1]], [[2005]].

 

 

Chính trị trong nước ở thời cầm quyền của Tổng thống Trần Thủy Biển hoàn toàn bế tắc khi Quốc Dân Đảng cùng Thân Dân Đảng nắm Liên Minh Toàn Lục đa số trong quốc hội. Những vấn đề không thể hoàn thành ở thời kỳ này vì sự bế tắc chính trị là dự định mua các loại vũ khí hiện đại để tăng cường sức mạnh quân sự của Trung Hoa Dân Quốc như, máy bay chống tàu ngầm [[P-3 Orion]] từ chính phủ Mỹ, vấn đề cải cách luật pháp ngân hàng giúp củng cố nhiều ngân hàng trong nước bởi không một ngân hàng chiếm tới 10% thị phần trong nước. Cũng cần lưu ý rằng [[tổng thống Trung Hoa Dân Quốc]], không giống như [[tổng thống Hoa Kỳ]], không có quyền phủ quyết, khiến ông ta không có được một con bài cần thiết khi đàm phán với nhánh lập pháp đối lập, không cần biết nghị viện đó chiếm đa số mong manh tới mức nào.