Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “William IV của Anh”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi từ trang di động
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 3:
| image = William IV crop.jpg
| caption = Chân dung bởi Sir [[Martin Archer Shee]], [[1833]] (chi tiết)
| succession = [[Danh sách vua và nữ hoàng Anh|Vua của Vương quốc Liên hiệpnước Anh vàthống Irelandnhất]]
| moretext = ([[Style of the British sovereign#Styles of British sovereigns|more...]])
| reign = {{nowrap|26 June 1830 – 20 June 1837}}
Dòng 10:
| predecessor =[[George IV của Liên hiệp Anh và Ireland|George IV]]
| successor = [[Nữ hoàng Victoria|Victoria]]
| reg-type = [[Thủ tướng của nước Anh thống nhất|Thủ tướng]]
| regent =
{{list collapsed
Dòng 66:
'''William IV''' (William Henry; [[21 tháng 8]], [[1765]] – [[20 tháng 6]], [[1837]]) là Vua của [[Liên hiệp nước Anh thống nhất và Ireland]] và [[Vua của Hanover|Vua của Hanover]] từ [[26 tháng 6]] năm [[1830]] cho đến khi ông qua đời. Là đệ tam tử của [[George III của Liên hiệp Anh và Ireland|George III]] và là em trai và người thừa kế của vua [[George IV của Liên hiệp Anh và Ireland|George IV]], ông là vị vua cuối cùng và áp chót của nhà Hanover ở Anh quốc.
 
William phục vụ trong [[Hải quân hoàng gia]] vào thời trẻ và có thường được gọi, cả trong và sau thời gian cai trị, với biệt danh là "Ông vua lính thủy".<ref>{{cite news | title = Scots Greys | last = Staff writer | date = 25 January 1831 |work=The Times | location = UK | page = 3 | quote = ...they will have the additional honour of attending our "Sailor King"... }}</ref><ref>{{cite news | title = Will of his late Majesty William IV | last = Staff writer | date = 29 June 1837 |work=The Times | location = UK | page = 5 | quote = ...ever since the accession of our sailor King... }}</ref> Ông từng đóng quân ở [[Bắc Mỹ]] và [[Caribbean]]. Năm [[1789]], ông được tấn phong [[Công tước Clarence và St Andrews]]. Bởi vì hai vị hoàng huynh đều chết mà không còn một người con hợp pháp nào, nên chiếu theo Đạo luật Kế vị, William lên kế vị ngai vàng khi đã 64 tuổi. Triều đại của ông chứng kiến nhiều cải cách: the [[luật tế bần]] được ban hành, [[lao động trẻ em]] bị hạn chế, [[Đạo luật bãi bỏ chế độ nô lệ 1833|chế độ nô lệ bị bãi bỏ]] gần như trong toàn bộ [[đế quốc Anh]], và hệ thống bầu cử ở Anh được điều chỉnh lại bởi [[Đạo luật cải cách 1832]]. Mặc dù William không tham gia vào chính trị nhiều như hoàng phụ và hònghòang huynh, nhưng ông là vị quân vương cuối cùng ở Anh cho đến hiện nay bổ nhiệm thủ tướng trái với ý muốn của Nghị viện. Thông qua hoàng đệ là [[Hoàng tử Adolphus, Công tước Cambridge]], [[phó vương]] của Hanover, ông ban cho tiểu vương quốc Đức này một bản hiến pháp tồn tại ngắn ngủi.
 
Đến khi băng hà William không có bất kì người con hợp pháp nào để kế vị, dù cho ông có tới 8 trên 10 đứa con sống sót với tình nhân [[Dorothea Jordan]], người chung sống với ông hơn 20 năm. Ngai vàng Anh được kế vị bởi cô cháu gái họ của ông, [[Nữ hoàng Victoria|Victoria]], trong khi ở Hanover theo đạo luật bán Salic, thì ngôi vua thuộc về người em trai thứ 5, [[Ernest Augustus I của Hanover|Ernest Augustus]].
Dòng 93:
 
William là người thuộc thế hệ đầu tiên trưởng thành sau [[Đạo luật Hôn nhân hoàng gia 1772]], theo đó cấm tất cả các con cháu của [[George II của Liên hiệp Anh|vua George II]] kết hôn mà không có sự đồng ý của quốc vương, hoặc nếu họ trên 25 tuổi, thì phải có sự chuẩn y của [[Hội đồng cơ mật Vương quốc Anh|Hội đồng Cơ mật]] trong vòng 12 tháng. Nhiều người con trai của George III', bao gồm William, chọn cách chung sống với người phụ nữ mình yêu, chứ không cưới vợ. Có con chính thức không phải là điều William cần nhất, vì ông chỉ là con thứ của George III, không có nhiều cơ hội bước lên ngai vàng, nhất là sau khi Wales đã kết hôn và có một người con gái, [[Công chúa Charlotte xứ Wales|Công chúa Charlotte Augusta]], đứng thứ hai trong danh sách kế vị.
 
William cảm thấy hạnh phúc khi chung sống với bà Jordan, và tâm sự với người bạn: "Mrs. Jordan là một người rất tốt, yêu gia đình và chu đáo với các con. Chắn chắn là cô ấy đôi khi ngớ ngẩn và nóng nảy, nhưng điều đó là chỉ là những thứ có nhiều hay ít trong một gia đình." Cặp đôi này sống tương đối lặng lẽ nhưng khá hạnh phúc, như bà Jordan viết vào cuối năm [[1809]] : "Chúng ta sẽ có một mái ấm đông đủ và vui vẻ vào Giáng sinh này, nó thực sự làm hài lòng ngài Công tước."<ref>Fulford, tr. 125.</ref> George III dã chấp nhận mối quan hệ của con trai mình với cô đài hát (mặc dù nhà vua đề xuất ông chia đôi phụ cấp với bà);<ref>Ziegler, tr. 80–81.</ref> năm [[1797]], nhà vua phong William làm Người gác công viên [[Bushy Park]], trong khu đó bao gồm một cản nhà lớn, [[Bushy House]], dành cho William và gia đình đông con của ông.<ref>Somerset, tr. 68.</ref> William sử dụng làm nơi cư trú cho đến khi ông trở thành vua.<ref>Allen, tr. 52–53 và Ziegler, tr. 82.</ref> Căn hộ của ông ở London, [[Clarence House]], được dựng lại theo thiết kế của [[John Nash (kiến trúc sư)|John Nash]] trong thời gian [[1825]] - [[1827]].<ref>{{cite web |url=https://www.royal.uk/royal-residences-clarence-house |title=Royal Residences: Clarence House|publisher=Official web site of the British monarchy|access-date=18 April 2016}}</ref>
 
Hai người có với nhau mười người con ngoại hôn-5 trai 5 gái-9 người trong số đó được đặt tên giống với các anh chị em ruột của William; và đều mang họ "[[FitzClarence]]".<ref>Ziegler, tr. 296.</ref><ref name="weir">{{cite book | last = Weir | first = Alison | authorlink = Alison Weir (historian) | title = Britain's Royal Families: The Complete Genealogy, Revised edition | publisher = Random House | year = 1996 | isbn = 978-0-7126-7448-5 | pages = 303–304 }}</ref> Quan hệ của họ kéo dài 20 năm trước khi kết thúc năm [[1811]]. Bà Jordan không hồ nghi gì về lí do chia tay: "Tiền, Tiền, người bạn tốt của tôi, tôi đã và đang tin chắc đã gây cho ông ta, vào lúc này, những điều tệ hại nhất của một người đàn ông," tiếp nữa là, "Với tất cả những phẩm chất tuyệt vời của ông ta, "tính tốt" chỉ quanh quẩn trong nhà, tình yêu dành cho những đứa con ''đáng yêu'' của ông, có những gì mà ông ta không phải chịu vào lúc này?"<ref>Somerset, tr. 78–79.</ref> Bà được trao một số tiền là £4,400 (tương đương với £287.900 hiện nay {{inflation-fn|UK}}) mỗi năm và được nuôi các con gái với điều kiện bà không trở lại sân khấu. Khi bà trở lại sân khấu nhằm kiếm tiền trả nợ cho con rể bà từ mối quan hệ trước kia của anh ta, William giành lấy quyền nuôi các con gái và ngừng trả £1,500 (tương đương £94.600 hiện nay{inflation-fn|UK}}) được dành để nuôi dưỡng họ. Sau khi sự nghiệp của Mrs. Jordan bắt đầu thất bại, bà bỏ sang Pháp để trốn nợ, và chết trong cảnh nghèo khó ở gần Paris năm [[1816]].<ref>Ziegler, tr. 108–109.</ref>
 
Trước khi gặp Mrs. Jordan, William có một đứa con trai ngoại hôn không rõ mẹ là ai; vị công tử này, cũng mang tên William, bị chết đuối ở [[Madagascar]] trên con tàu [[HMS Blenheim (1761)|HMS ''Blenheim'']] tháng 2 năm [[1807]].<ref>William viết thư cho [[Cuthbert Collingwood, Nam tước Collingwood thứ nhất|Lord Collingwood]], [[21 tháng 5]], [[1808]], trích dẫn trong Ziegler, tr. 83.</ref> Caroline von Linsingen, có cha là một vị tướng ở Hanover, tuyên bố có một người con với William, tên là Heinrich, trong khoảng năm [[1790]] nhưng William không có ở Hanover vào cái thời điểm mà bà ta tuyên bố và những câu chuyện như vậy bị các sử gia coi là không hợp lí.<ref>Allen, tr. 36 và Ziegler, tr. 50.</ref>
[[File:Adelaide Amelia Louisa Theresa Caroline of Saxe-Coburg Meiningen by Sir William Beechey.jpg|right|thumb|Adelaide xứ Saxe-Meiningen, tranh của Sir [[William Beechey]], c.1831]]
Chìm ngập trong nợ nần, William tìm cách kết hôn với một người thừa kế nữ của một nhà giàu, nhưng dự định này bấy thành.<ref>Ziegler, tr. 99–100.</ref> Sau cái chết của cháu gái William là [[Công chúa Charlotte xứ Wales]], người đứng thứ hai trong danh sách kế vị, năm [[1817]], nhà vua còn tới 12 người con, nhưng không có một đứa cháu hợp pháp nào. Một cuộc chạy đưa diễn ra giữa [[Công tước#Công tước hoàng gia|các công tước hoàng gia]], họ tranh thủ cưới vợ để có một người thừa kế. William có lợi thế rất lớn trong cuộc đua này vì hai anh của ông đều không có con và mâu thuẫn sâu sắc với vợ họ, cũng là những người đã quá độ tuổi sinh nở, và William có sức khỏe tốt nhất trong ba người.<ref>Ziegler, tr. 118.</ref> Nếu ông sống đủ lâu, ông gần như chắc chắn sẽ bước lên ngai vàng Anh và Hanover, và có người con hợp pháp của ông (nếu được chào đời) có sẽ là quốc vương kế tiếp. Sự lựa chọn ban đầ của William gặp phải sự phản đối của huynh trưởng, Hoàng tử xứ Wales, hoặc là ông bị từ chối. Em trai của William [[Hoàng tử Adolphus, Công tước Cambridge|Adolphus, Công tước Cambridge]], được gửi tới Đức để tìm hiểu một công nương Kháng Cách; ông gặp được [[Công nương Augusta xứ Hesse-Kassel]], nhưng cha bà ta [[Lãnh chúa Frederick xứ Hesse-Cassel|Frederick]] khước từ cuộc hôn nhân này.<ref>Bức thư từ Hesse gửi cho Công tước Cambridge, [[1 tháng 3]] năm [[1818]], trích dẫn trong Ziegler, tr. 121.</ref> Hai tháng sau, Công tước Cambridge tự ý cưới Augusta. Cuối cùng, cũng có một công nương tính tình đáng yêu, gia đình dễ chịu, đã chịu cảm thông với ông, thậm chí chấp nhận 9 người con của William, nhiều người trong số họ chưa đến tuổi trưởng thành.<ref>Ziegler, tr. 121.</ref> Tại [[Kew]] ngày [[11 tháng 7]] năm [[1818]],<ref>[[The Times]], Thứ hai, [[13 tháng 7]], [[1818]] tr. 3 col.A</ref> William kết hôn với Công nương [[Adelaide xưSaxe-Meiningen]], con gái [[George I, Công tước Saxe-Meiningen]]. Khi đó phu nhân mới được 25, và tuổi của Adelaide chỉ bằng một nửa của William.
Cuộc hôn nhân này, kéo dài 20 năm cho đến khi William chết, tương đối hạnh phúc. Adelaide kiểm soát cả William và tài chính của ông. Năm đầu tiên sau khi cưới, hai người sống ở Đức, và nợ của William sớm được trả, đặc biệt là sau khi Nghị viện biểu quyết đồng ý tăng phụ cấp của ông, ông miễn cưỡng chấp nhận điều đó khi đề nghị của ông còn cao hơn nữa (nhưng bị từ chối).<ref>Ziegler, tr. 121–129.</ref> Không biết liệu William còn có tình nhân nào khác sau cuộc hôn nhân hay không.<ref name="ma" /><ref name="dnb">Brock, Michael (2004) [http://www.oxforddnb.com/view/article/29451 "William IV (1765–1837)"], ''Oxford Dictionary of National Biography'', Oxford University Press, {{doi|10.1093/ref:odnb/29451}}. Retrieved 6 July 2007 (subscription required)</ref><ref>Allen, tr. 87.</ref> Hai vợ chồng có hai người con gái đoản mệnh và Adelaide ba lần sẩy thai.<ref name="Ziegler, tr. 126">Ziegler, tr. 126.</ref> Mặc dù vậy, những tin đồn rằng Adelaide mang thai vẫn kéo dài trong suốt triều William — ông coi chúng là "những thứ chết tiệt".<ref>Ziegler, tr. 268.</ref>
 
== Chú thích ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/William_IV_của_Anh”