Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Victoria của Anh”

| caption = Victoria đội [[Vương miện kim cương nhỏ của Nữ vươnghoàng Victoria|vương kiện kim cương]]<br />Ảnh của [[Alexander Bassano]], [[1882]]

| succession = [[Danh sách vua và nữ hoàng Anh|Nữ vươnghoàng của Vương quốc Anh và Bắc Ireland]]

| regent = [[Danh sách thủ tướng thời Nữ vươnghoàng Victoria|''Xem danh sách'']]

| issue = {{unbulleted list | [[Victoria, Công chúa Hoàng gia|Victoria, VươngHoàng hậu Đức]] | [[Edward VII]] | [[Công chúa Alice của Anh|Alice, Đại Công nương Hesse]] | [[Alfred, Công tước Saxe-Coburg và Gotha]] | [[Công chúa Helena của Anh|Công chúa Helena]] | [[Công chúa Louise, Công nương xứ Argyll]] | [[Hoàng tử Arthur, Công tước Connaught và Strathearn|Hoàng tử Arthur, Công tước Connaught]] | [[Hoàng tử Leopold, Công tước Albany]] | [[Công chúa Beatrice của Anh|Công chúa Beatrice]] }}

'''Victoria, Nữ vươnghoàng của Vương quốc Liên hiệp Anh''' ([[tiếng Anh]]: ''Victoria, Queen of Great Britania''; [[24 tháng 5]], [[1819]]&nbsp;– [[22 tháng 1]], [[1901]]) là [[Nữ vươnghoàng]] của [[Vương quốc Liên hiệp Anh]] và [[Ireland]] từ [[20 tháng 6]], [[1837]] đến khi bà qua đời. Từ ngày [[1 tháng 5]] năm [[1876]], bà mang thêm danh hiệu [[Hoàng đế Ấn Độ|Nữ hoàng Ấn Độ]] (''Empress of India'').

Victoria kết hôn với người anh họ của bà, [[Albert, Vương phu|Vương thân Albert xứ Saxe-Coburg và Gotha]], năm [[1840]]. [[#Con cái|chín đứa con của họ]] đã kết hôn với các thành viên hoàng tộc trên khắp lục địa, ràng buộc các hoàng gia với nhau và mang đến cho bà biệt hiệu "bà ngoại của [[châu Âu]]". Sau khi Albert chết vào năm [[1861]], Victoria đã thương nhớ chồng một cách sâu sắc và tránh xuất hiện trước công chúng. Như kết quả từ sự ẩn dật của bà, [[Chủ nghĩa cộng hòa ở Vương quốc Anh|chủ nghĩa cộng hòa]] được dịp trỗi dậy, nhưng trong nửa cuối triều đại, danh tiếng của Victoria được khôi phục. [[Lễ kỉ niệm 50 năm ngày lên ngôi của Nữ vươnghoàng Victoria|Lễ kỉ niệm vàng]] và Kim cương của bà là những đại lễ công cộng có quy mô lớn.

Vào năm 1830, Công nương xứ Kent và Conroy dẫn Victoria đến trung tâm Anh để thăm [[Đồi Malvern]], dừng chân ở các thị trấn và dinh thự lớn trên đường đi.<ref>Hibbert, tr 34–35</ref> Những chuyến đi tương tự tới nhiều vùng của Anh và xứ Wales được thực hiện vào các năm 1832, 1833, 1834, và 1835. Nhằm làm Vua William phải bực mình, Victoria luôn được chào đón nồng nhiệt ở những nơi dừng chân.<ref>Hibbert, tr 35–39; Woodham-Smith, tr 88–89, 102</ref> William so sánh những chuyến đi này với những chuyến du hành hoàng gia của vua và ông lo rằng họ đang vẽ nên chân dung của Victoria như là một đối thủ của ông hơn là một người kế thừa hợp pháp.<ref>Hibbert, tr 36; Woodham-Smith, tr 89–90</ref> Victoria không thích những chuyến đi này cho lắm, những sự xuất hiện trước công chúng liên tục như vậy khiến cô bé mệt mỏi và đổ bệnh, cô bé hầu như không có thời gian để nghỉ ngơi.<ref>Hibbert, tr 35–40; Woodham-Smith, tr 92, 102</ref> Công chúa đã phản đối với lý do là không được nhà Vua chấp thuận, nhưng mẹ công chúa gạt bỏ những phàn nàn của đức vua vì cho rằng ông ta chỉ ghen tức, và bắt Victoria tiếp tục những chuyến du hành này.<ref>Hibbert, tr 38–39; Longford, tr 47; Woodham-Smith, tr 101–102</ref> Tại thị trấn [[Ramsgate]] vào tháng 10 năm 1835, Victoria bị sốt rất nặng,<!--Longford và Marshall cho rằng bà bị thương hàn; Hibbert nói có thể là thương hàn hoặc bị viêm amiđan; Woodham-Smith cho rằng có lẽ là viêm amiđan--> nhưng Conroy lại gạt bỏ chuyện bị ốm và cho rằng đó chỉ là bệnh giả vờ của trẻ con.<ref>Hibbert, tr 42; Woodham-Smith, tr 105</ref> Trong lúc Victoria bị ốm, Conroy và Công nương đã không thành công trong việc thúc ép công chúa cho ông ta làm thư ký riêng của công chúa.<ref>Hibbert, tr 42; Longford, tr 47–48; Marshall, tr 21</ref> Đến lúc là một thiếu nữ, Victoria đã kịch liệt phản đối những cố gắng của mẹ mình và Conroy để bổ nhiệm ông ta làm thư ký riêng.<ref>Hibbert, tr 42, 50; Woodham-Smith, tr 135</ref> Khi trở thành Nữ vươnghoàng, bà đã cấm ông ta không được xuất hiện trước mặt mình, nhưng ông ta vẫn còn ở tại nhà của công nương.<ref>Marshall, tr 46; St Aubyn, tr 67; Waller, tr 353</ref>

Victoria được 18 tuổi vào ngày 24 tháng 5 năm 1837, và do đó vấn đề nhiếp chính không cần phải xem xét nữa. Vào ngày 20 tháng 6 năm 1837, [[William IV của Anh|William IV]] chết vào năm 71 tuổi, và Victoria trở thành Nữ vươnghoàng của Vương quốc Anh. Trong nhật ký của mình, bà viết, "Tôi được mẹ đánh thức vào lúc 6 giờ, bà nói [[William Howley|Tổng giám mục xứ Canterbury]] và [[Franbcis Conyngham, Hầu tước Conyngham thứ hai|Huân tước Conyngham]] đang ở đây và muốn được gặp tôi. Tôi ra khỏi giường và vào phòng khách (chỉ khoác thêm áo choàng) và ''đi một mình'', và gặp họ. Sau đó Huân tước Conyngham cho tôi biết rằng người Chú đáng thương của tôi, nhà Vua, đã không còn nữa, và ông chết vào 2 giờ 12 phút sáng nay, và do đó ''Tôi'' là ''Nữ vươnghoàng''."<ref>St Aubyn, tr 55–57; Woodham-Smith, tr 138</ref> Các văn bản chính thức chuẩn bị cho ngày đầu tiên lên ngôi của Nữ vươnghoàng cho rằng tên bà là Alexandrina Victoria, nhưng tên thánh của bà không làm bà ưng ý và không được sử dụng lại lần nữa.<ref>Woodham-Smith, tr 140</ref>

Trong thời gian bà lên ngôi, chính phủ được lãnh đạo bởi thủ tướng chính phủ thuộc đảng [[Đảng Whig Anh|Whig]], [[William Lamb, Tử tước Melbourne thứ hai|Huân tước Melbourne]], ông đã ảnh hưởng rất mạnh mẽ đến vị Nữ vươnghoàng thiếu kinh nghiệm chính trị, và bà tin cẩn trao cho ông chức cố vấn.<ref>Hibbert, tr 66–69; St Aubyn, tr 76; Woodham-Smith, tr 143–147</ref> [[Charles Greville (người viết nhật ký)|Charles Greville]] cho rằng ông Melbourne góa vợ và không có con này "thích thú một cách nồng nhiệt đối với Nữ vươnghoàng bởi vì có lẽ ông xem bà là đứa con gái mà ông đã từng có trước đây", và Victoria có lẽ cũng xem ông như một người cha.<ref>Greville quoted in Hibbert, tr 67; Longford, tr 70 and Woodham-Smith, tr 143–144</ref> Lễ đăng quang Nữ vươnghoàng diễn ra vào ngày 28 tháng 6 năm 1838, và bà trở thành vị quốc chủ đầu tiên sinh sống tại [[Cung điện Buckingham]].<ref>St Aubyn, tr 69; Waller, tr 353</ref> Bà hưởng thu nhập của các công tước Lancaster và Cornwall, và được cấp tiền nghị viện 385 000 bảng một năm. Bà rất cẩn trọng khi trả các khoản nợ cho cha mình.<ref>Hibbert, tr 58; Longford, tr 73–74; Woodham-Smith, tr 152</ref>

Vào buổi đầu triều đại, Victoria rất được quần chúng yêu mến,<ref>Marshall, tr 42; St Aubyn, tr 63, 96</ref> nhưng danh tiếng của bà đã phải trải qua một mưu đồ triều đình vào năm 1839 khi một trong những thị nữ của mẹ bà, [[Quý bà Flora Hastings]], với cái bụng ngày càng to (thực chất là bị khối u) và bị đồn đại rằng bà đang mang thai ngoài giá thú với Ông John Conroy.<ref>Marshall, tr 47; Waller, tr 356; Woodham-Smith, tr 164–166</ref> Victoria đã tin những tin đồn này.<ref>Hibbert, tr 77–78; Longford, tr 97; St Aubyn, tr 97; Waller, tr 357; Woodham-Smith, tr 164</ref> Nữ vươnghoàng rất ghét Conroy, và khinh miệt "Bà Flora ghê tởm" ấy,<ref>Victoria's journal, ngày 25 tháng 4 năm 1838, quoted in Woodham-Smith, tr 162</ref> bởi vì bà ta đã thông đồng với Conroy và Công nương xứ Kent đặt ra [[Hệ thống Kensington]].<ref>St Aubyn, tr 96; Woodham-Smith, tr 162, 165</ref> Ban đầu, Bà Flora từ chối một cuộc kiểm tra sức khỏe rõ ràng, cho đến giữa tháng hai thì bà cũng đồng ý, và kết quả là Bà Flora vẫn còn trinh trắng.<ref>Hibbert, tr 79; Longford, tr 98; St Aubyn, tr 99; Woodham-Smith, tr 167</ref> Conroy, gia đình Hasting và Đảng Bảo thủ đối lập đã tổ chức một cuộc vận động đông đảo và lôi kéo Nữ vươnghoàng trong việc truyền những tin đồn không đúng sự thật về Bà Flora.<ref>Hibbert, tr 80–81; Longford, tr 102–103; St Aubyn, tr 101–102</ref> Khi Bà Flora chết vào tháng 7, khám nghiệm tử thi phát hiện một khối u lớn trong gan của bà đã sưng to ra phần bụng.<ref>Longford, tr 122; Marshall, tr 57; St Aubyn, tr 104; Woodham-Smith, tr 180</ref> Khi xuất hiện trước công chúng, Victoria đã bị chế giễu và gọi là "Bà Melbourne".<ref>Hibbert, tr 83; Longford, tr 120–121; Marshall, tr 57; St Aubyn, tr 105; Waller, tr 358</ref>

Vào năm 1839, Melbourne từ chức sau khi [[Đảng Cấp tiến (Anh)|Đảng Cấp tiến]] và Đảng Bảo Thủ (cả hai đảng mà Victoria rất ghét) bỏ phiếu cho một dự luật để hủy bỏ hiến pháp ở [[Jamaica]]. Dự luật xóa bỏ quyền lực chính trị của các chủ đồn điền đang kháng cự những phương sách liên quan đến việc bãi bỏ nô lệ.<ref>St Aubyn, tr 107; Woodham-Smith, tr 169</ref> Nữ vươnghoàng đã ủy thác cho một thành viên của Đảng Bảo thủ, ông [[Robert Peel]], thành lập một Chính phủ mới. Vào thời điểm đó, theo thường lệ thì Thủ tướng sẽ bổ nhiệm những thành viên thường là đồng minh chính trị của ông ta và vợ chồng của họ. Nhiều Thị nữ của Nữ vươnghoàng là vợ của những thành viên đảng Whig, và Peel có dự tính thay thế họ bằng những bà vợ của thành viên đảng Bảo thủ. Vào thời điểm mà sau này gọi là "cuộc khủng hoảng phòng ngủ", Victoria nghe theo lời của Melbourne, đã phản đối sự xóa bỏ đó của Thủ tướng. Peel từ chối cầm quyền dưới sự áp đặt hạn chế của Nữ vươnghoàng, và do đó ông đã từ bỏ phận sự của mình, cho phép Melbourne hồi phục chức vụ.<ref>Hibbert, tr 94–96; Marshall, tr 53–57; St Aubyn, tr 109–112; Waller, tr 359–361; Woodham-Smith, tr 170–174</ref>

Mặc dù là Nữ vươnghoàng, nhưng một người phụ nữ trẻ chưa lập gia đình như Victoria theo tục lệ thường phải ở với mẹ, mặc cho sự bất hòa giữa hai mẹ con do Hệ thống Kensington cộng với việc mẹ Nữ vươnghoàng vẫn tiếp tục dựa dẫm vào Conroy.<ref>Longford, tr 84; Marshall, tr 52</ref> Mẹ của bà bị đưa đến một căn phòng biệt lập trong [[Cung điện Buckingham]], và Victoria thường từ chối gặp mẹ mình.<ref>Longford, tr 72; Waller, tr 353</ref> Khi Victoria phàn nàn với Melbourne rằng sự gần gũi như thế với mẹ có thể làm cho bà "dằn vặt đau khổ trong nhiều năm", Melbourne rất thông cảm nhưng ông nói rằng điều đó có thể tránh được bằng hôn nhân, cái mà Victoria gọi là một "khả năng bất ngờ" (nguyên văn: ''schocking alternative'').<ref>Woodham-Smith, tr 175</ref> Bà có vẻ lấy làm hứng thú về học thức của Albert cho vai trò tương lai của ông chính là người chồng của bà, nhưng bà kháng cự lại những nỗ lực đẩy bà vào hôn nhân.<ref>Hibbert, tr 103–104; Marshall, tr 60–66; Weintraub, tr 62</ref>

Victoria tiếp tục khen ngợi Albert trong chuyến viếng thăm thứ hai của ông vào tháng 10 năm 1839. Albert và Victoria đã yêu mến nhau và Nữ vươnghoàng cầu hôn ông vào ngày 15 tháng 10 năm 1839, chỉ năm ngày sau khi ông đến Windsor.<ref>Hibbert, tr 107–110; St Aubyn, tr 129–132; Weintraub, tr 77–81; Woodham-Smith, tr 182–184, 187</ref> Họ đã kết hôn vào ngày 10 tháng 2 năm 1840, tại [[Nhà thờ Hoàng gia]] của [[Cung điện St. Jame]], Luân Đôn. Bà dành cả buổi tối sau lễ cưới của họ nằm trên giường ngủ trong cơn nhức đầu, nhưng vẫn kịp viết một cách đê mê trong cuốn nhật ký của chính bà:

Albert trở thành một cố vấn chính trị quan trọng đồng thời là người bạn đời của Nữ vươnghoàng, thế chỗ cho Huân tước Melbourne vốn là một nhân vật có ảnh hướng lớn lao trong nửa đầu đời của Nữ vươnghoàng.<ref>St Aubyn, tr 151</ref> Mẹ của Victoria đã bị đuổi ra khỏi cung điện đến Nhà Ingestre tại [[Quảng trường Belgrave]]. Sau khi [[Công chúa Augusta Sophia của Anh|Công chúa Augusta]] qua đời vào năm 1840, mẹ của Victoria bị chuyển đến cả Nhà Clarence và Frogmore.<ref>Hibbert, tr 265, Woodham-Smith, tr 256</ref> Nhờ sự hòa giải của Albert mà mối quan hệ giữa hai mẹ con dần dần được cải thiện<ref>Marshall, tr 152; St Aubyn, tr 174–175; Woodham-Smith, tr 412</ref>

Trong thời gian Victoria mang thai đứa con đầu tiên vào năm 1840, trong những tháng đầu tiên kết hôn, [[Edward Oxford]] lúc đó mới mười tám tuổi đã cố gắng ám sát bà khi bà đang ngồi xe ngựa với Hoàng tử Albert trên đường đến thăm mẹ. Oxford đã bắn hai phát súng, nhưng cả hai lần đều không trúng. Hắn ta đã bị gán cho tội danh phản quốc, nhưng lại được trắng án vì người ta cho rằng hắn bị điên.<ref>Hibbert, tr 421–422; St Aubyn, tr 160–161</ref> Hậu quả trực tiếp của cuộc tấn công chính là sự nổi tiếng của Victoria ngày càng cao, giảm thiểu những sự bất bình bấy lâu trong vụ việc của thị nữ Hastings và cuộc khủng hoảng giường ngủ.<ref>Woodham-Smith, tr 213</ref> Con gái của bà cũng tên là Victoria, sinh vào ngày 21 tháng 11 năm 1840. Nữ vươnghoàng ghét việc mang thai,<ref>Hibbert, tr 130; Longford, tr 154; Marshall, tr 122; St Aubyn, tr 159; Woodham-Smith, tr 220</ref> bà chán ghét việc cho con bú,<ref>Hibbert, tr 149; St Aubyn, tr 169</ref> và nghĩ rằng những đứa bé mới sinh đều xấu xí.<ref>Hibbert, tr 149; Longford, tr 154; Marshall, tr 123; Waller, tr 377</ref> Tuy vậy, bà và Albert tiếp tục có thêm 8 đứa con.

Gia đình Victoria được quản lý bởi quản gia từ thời nhỏ của Victoria là [[Nữ nam tước Louise Lehzen]] đến từ [[Hannover|Hanover]]. Lehzen có một sức ảnh hưởng lớn đến Victoria, và đã khuyến khích bà chống lại Hệ thống Kensington.<ref>Longford, tr. 56; St Aubyn, tr. 29</ref> Tuy nhiên Albert lại cho rằng Lehzen không có trình độ, và sự quản lý tồi tệ của bà đe dọa cho sức khỏe con gái ông. Sau một loạt những cuộc tranh cãi điên tiết giữa Victoria và Albert về vấn đề này, Lehzen được cho về hưu, và mối quan hệ thân thiết giữa Nữ vươnghoàng và bà quản gia xem như chấm dứt.<ref>Hibbert, tr. 150–156; Marshall, tr. 87; St Aubyn, tr. 171–173; Woodham-Smith, tr 230–232</ref>

Ngày [[29 tháng 5]] năm [[1842]], lúc Victoria đang ngồi trên xe ngựa diễu hành qua [[The Mall, London]], thì John Francis đã nhắm bắn vào vai bà bằng một khẩu súng lục, nhưng không trúng, ông ta đã trốn thoát. Ngày hôm sau, Victoria cũng đi theo đúng lộ trình trên, mặc dù xe đi nhanh hơn và đông người hộ tống hơn, nhằm khiêu khích Francis thực hiện âm mưu lần thứ hai để vây bắt ông ta. Theo kế hoạch, Francis nhắm súng vào bà, nhưng ông ta bị khống chế bởi các cảnh sát mặc thường phục, và bị kết [[tội phản quốc]]. Ngày [[3 tháng 7]], hai ngày sau khi án tử hình dành cho Francis được giảm thành [[khổ sai chung thân]], John William Bean cũng cố gắng ám sát Nữ vươnghoàng bằng một khẩu súng, nhưng khẩu súng nhét đầy giấy và thuốc lá, và có quá ít thuốc súng.<ref>Charles, tr 51; Hibbert, tr 422–423; St Aubyn, tr 162–163</ref> Edward Oxford đã được tuyên bố trắng án vào năm1840.<!--Hibbert, tr 423; St Aubyn, tr 163--> và Bean bị kết án 18 tháng tù giam.<ref>Hibbert, tr 423; St Aubyn, tr 163</ref> Trong một cuộc tấn công tương tự năm [[1849]], một người thất nghiệp từ Ireland là William Hamilton bắn một khẩu súng lục chứa thuốc bột vào xe ngựa của Victoria khi bà đang diễu hành qua [[Constitution Hill, London]].<ref>Longford, tr 192</ref> Năm [[1850]], Nữ vươnghoàng bị thương khi bị tấn công bởi một cựu sĩ quan bị nghi là mắc chứng rối loạn thần kinh, [[Robert Pate]]. Khi Victoria đang ngồi trong chiếc xe ngựa, Pate đánh bà bằng gậy, khiến bà xiểng liểng và bị bầm ở trán. Cả Hamilton và Pate đều bị kết án lưu đày 7 năm.<ref>St Aubyn, tr 164</ref>

Năm [[1845]], ở Ireland xảy ra [[dịch bạc lá khoai]].<ref>Woodham-Smith, tr 281</ref> Trong bốn năm tiếp theo hơn một triệu người Ireland đã chết và một người khác phải di cư trong một thảm họa gọi là [[Nạn đói lớn (Ireland)|nạn đói lớn]].<ref>Longford, tr 359</ref> Ở Ireland, Victoria được tôn xưng "Nữ vươnghoàng trong nạn đói".<ref>Danh hiệu này được đề cập bởi [[Maud Gonne]] trong bài viết của ông ta năm [[1900]] khi kể về chuyến thăm của Victoria tới Ireland</ref><ref>{{citation|author=Harrison, Shane|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/northern_ireland/2951395.stm | work=BBC News | title=Famine Queen row in Irish port | date=15 April 2003 | accessdate=29 March 2013}}</ref> Cá nhân bà đã quyên góp £2,000 cho [[Hội cứu trợ Anh]], nhiều hơn bất kì nhà tài trợ nào khác trong nạn đói lần đó,<ref>{{citation|url=http://multitext.ucc.ie/d/Private_Responses_to_the_Famine3344361812|title=Private Responses to the Famine|publisher=University College Cork|author=Kinealy, Christine|accessdate=29 March 2013}}</ref> và cũng ủng hộ chính sách [[Maynooth Grant]] (xây dựng và trợ cấp cho một chủng viện Công giáo ở Ireland) cho người Công giáo Roma ở Ireland, mặc cho sự phản đối của phe Tin Lành.<ref>Longford, tr 181</ref> Câu chuyện kể rằng bà chỉ trích ra £5 để viện trợ cho người Ireland, và trong cùng một ngày đã biếu số tiền tương tự cho [[Battersea Dogs Home]] (nơi dành cho chó và mèo lang thang), là một chuyện hoang đường được bịa ra từ cuối thế kỉ XIX.<ref>Kenny, Mary (2009) ''Crown and Shamrock: Love and Hate Between Ireland and the British Monarchy'', Dublin: New Island, ISBN 1-905494-98-X</ref>

Chính phủ của Russell, dù phần lớn là đảng Whig, nhưng lại không được Nữ vươnghoàng ưa.<ref>St Aubyn, tr 216</ref> Bà cảm nhận được sự tấn công từ [[Bộ trưởng Ngoại giao]], [[Henry John Temple, Tử tước Palmerston thứ ba|Lãnh chúa Palmerston]], người thường xuyên hành động mà không có sự hỏi ý kiến của cấp trên, là Thủ tướng Chính phủ, hay Nữ vươnghoàng.<ref>Hibbert, tr 196–198; St Aubyn, tr 244; Woodham-Smith, tr 298–307</ref> Victoria phàn nàn với Russell rằng Palmerston đã gửi các công văn cho nguyên thủ nước khác mà bà không hề biết trước, nhưng Palmerston vẫn được giữ nguyên chức vụ trong chính phủ và tiếp tục tự ý hành động, dù cho liên tục bị phản đối. Chỉ đến năm [[1851]] Palmerston mới bị cách chức sau khi ông ta tuyên bố là chính phủ công nhận cuộc đảo chính của [[Napoleon III|Louis-Napoleon Bonaparte]] ở Pháp mà không hỏi ý kiến của Thủ tướng.<ref>Hibbert, tr 204–209; Marshall, tr 108–109; St Aubyn, tr 244–254; Woodham-Smith, tr 298–307</ref> Năm sau, Tổng thống Bonaparte tự xưng là Hoàng đế Napoleon III, trong thời gian đó chính phủ của Russell bị thay thế bởi một chính phủ tồn tại ngắn ngủi của [[Edward Smith-Stanley, Bá tước Derby thứ 14|Lãnh chúa Derby]].

Napoleon III, từ sau Chiến tranh Crimean trở thành đồng minh của Anh,<ref name="odnb"/> đã tới thăm London vào tháng 4 năm [[1855]], và từ 17 đến 28 tháng 8 cùng năm Victoria và Albert có chuyến thăm đáp lại.<ref>Woodham-Smith, tr 357–360</ref> Napoleon III gặp hai vợ chồng Nữ vươnghoàng tại [[Dunkirk]] rồi cùng họ tới Paris. Họ đến thăm [[Triển lãm Universelle (1855)|triển lãm Universelle]] (một sản phẩm trí tuệ của Albert trong [[Đại Triển lãm]]) và lăng mộ [[Napoleon I]] tại [[Les Invalides]] (hài cốt của ông ta được đưa về Pháp năm [[1840]]), và là khách mời danh dự trong buổi khiêu vũ có tới 1,200 khách mời tại [[Cung điện Versailles]].<ref>{{citation|url=http://en.chateauversailles.fr/history/the-significant-dates/most-important-dates/1855-visit-of-queen-victoria|title=1855 visit of Queen Victoria|publisher=Château de Versailles|accessdate=29 March 2013}}</ref>

11 ngày sau vụ ám sát của Orsini ở Pháp, con gái lớn của Victoria kết hôn với [[Fieldrich III, Hoàng đế Đức|Hoàng tử Fieldrich Wilhelm của Phổ]] ở London. Họ đã đính hôn từ tháng 9 năm [[1855]], khi Công chúa Victoria mới 14 tuổi; cuộc hôn nhân bị hoãn lại bởi lệnh của Nữ vươnghoàng và Hoàng phu Albert cho đến khi công chúa lên 17.<ref>Longford, tr 259–260; Weintraub, tr 326 ff.</ref> Nữ vươnghoàng và Albert hi vọng rằng con gái và con rể họ sẽ khuyến khích phong trào tự do trong quá trình bành trướng của nước Phổ.<ref>Longford, tr 263; Weintraub, tr 326, 330</ref> Victoria cảm thấy "mắc bệnh trong trái tim" khi nhìn con gái rời Anh để đến Đức; "Điều đó thực sự khiến Quả nhân rùng mình", bà viết thư cho công chúa Victoria (bà thường viết thư định kì cho con gái),<!--8000 bức trong 40 năm--> "khi Quả nhân nhìn thấy sự hạnh phúc, vui vẻ vô tư của các em gái con, và nghĩ đến việc Quả nhân phải gả chúng đi – từng đứa từng đứa một."<ref>Hibbert, tr 244</ref> Gần như đúng một năm sau đó, Công chúa Victoria hạ sinh đứa cháu đầu tiên của Nữ vươnghoàng, [[Wilhelm II, Hoàng đế Đức|Wilhelm]], người về sau trở thành hoàng đế cuối cùng của nước Đức.

Trong những năm 1860, Victoria ngày càng thân cận với một người đầy tớ đến từ [[Scotland]], [[John Brown (đầy tớ)|John Brown]].<ref>Hibbert, tr 323–324; Marshall, tr 168–169; St Aubyn, tr 356–362</ref> Có những tin đồn nhằm có mục đích nói về một mối quan hệ lãng mạn và thậm chí là một cuộc hôn nhân bí mật giữa họ được lưu truyền, và Nữ vươnghoàng bị gọi là "Mrs. Brown".<ref>Hibbert, tr 321–322; Longford, tr 327–328; Marshall, tr 170</ref> Câu chuyện về mối quan hệ giữa họ được chuyển thể thành một bộ phim công chiếu năm [[1997]] mang tên ''[[Mrs. Brown (phim)|Mrs. Brown]]''. Một bức họa của Sir [[Edwin Henry Landseer]] miêu tả Nữ vươnghoàng và Brown đã được trưng bày tại [[Học viện hoàng gia]], và Victoria viết một cuốn sách tên ''Leaves from the Journal of Our Life in the Highlands'', nội dung quyển sách đề cập rõ về Brown và Nữ vươnghoàng đánh giá ông ta rất cao.<ref>Hibbert, tr 329; St Aubyn, tr 361–362</ref>

Năm [[1870]], những người Cộng hòa ở Anh, vốn lên án về sự ẩn dật của Nữ vươnghoàng, có cơ hội trỗi dậy sau sự kiện [[Đệ Tam Cộng hòa Pháp]] được thành lập.<ref>Longford, tr 381; St Aubyn, tr 385–386; Strachey, tr 248</ref> Họ tổ chức một cuộc mít tinh ở [[Quảng trường Trafalgar]] yêu cầu truất ngôi Victoria, và các đảng viên Cấp tiến diễn thuyết chống lại bà.<ref>St Aubyn, tr 385–386; Strachey, tr 248–250</ref> Tháng 8 và tháng 9 năm [[1871]], bà bị bệnh nặng với một [[áp xe]] trong cánh tay, căn bệnh này được [[Joseph Lister, Nam tước Lister thứ nhất|Joseph Lister]] điều trị thành công bằng phương pháp phun loại thuốc khử trùng mới của ông, [[phenol|carbolic acid]].<ref>Longford, tr 385</ref> Cuối tháng 11 năm [[1871]], lúc phong trào Cộng hòa lên tới đỉnh cao,<!--ref>Marshall, tr 172; St Aubyn, tr 386</ref--> hoàng tử xứ Wales lại mắc bệnh sốt thương hàn, căn bệnh được cho là đã dẫn đến cái chết của cha ông ta, và Victoria lo sợ rằng con bà sẽ không qua khỏi.<ref>Hibbert, tr 343</ref> Khi ngày kỉ niệm 10 năm cái chết của chồng bà đến gần, bệnh tình của con trai bà chuyển biến xấu, và Victoria tiếp tục đau khổ.<ref>Hibbert, tr 343–344; Longford, tr 389; Marshall, tr 173</ref> Cả nước cảm thấy nhẹ nhõm khi hoàng tử hết bệnh.<ref>Hibbert, tr 344–345</ref> Mẹ con bà tham gia một cuộc diễu hành quanh London và tổ chức một đại lễ tạ ơn tại [[Nhà thờ St Paul]] ngày [[27 tháng 2]] năm [[1872]], và phong trào cộng hòa lắng xuống.<ref>Hibbert, tr 345; Longford, tr 390–391; Marshall, tr 176; St Aubyn, tr 388</ref>

Ngày cuối cùng của tháng 2 năm [[1872]], hai ngày sau buổi lễ tạ ơn, Arthur O'Connor 17 tuổi (cháu trai lớn của nghị sĩ Cấp tiến người Ireland [[Feargus O'Connor]]) dùng một khẩu súng không nạp đạn bắn vào chiếc xe ngựa mở cửa của Victoria sau khi bà khởi hành đến [[Cung điện Buckingham]]. Brown, người đi cùng Nữ vươnghoàng, khống chế được anh ta và O'Connor sau đó bị kết án 12 tháng tù giam.<ref>Charles, tr 103; Hibbert, tr 426–427; St Aubyn, tr 388–389</ref> Kết quả của sự kiện này là, Victoria càng khôi phục được lòng tin của công chúng.<ref>Hibbert, tr 427; Marshall, tr 176; St Aubyn, tr 389</ref>

== Nữ vươnghoàng Ấn Độ ==

Sau [[Cuộc nổi dậy ở Ấn Độ 1857]], [[Công ti Đông Ấn Anh]], vốn cai trị phần lớn [[Ấn Độ]], bị tan rã, và tất cả của cải và nền bảo hộ của người Anh lên [[tiểu lục địa Ấn Độ]] được sáp nhập trực tiếp vào [[Đế quốc Anh]]. Nữ vươnghoàng có một cái nhìn tương đối công bình về cuộc xung đột, và lên án sự tàn bạo của cả hai phía.<ref>Hibbert, tr 249–250; Woodham-Smith, tr 384–385</ref> Bà viết về "cảm giác kinh dị và sự hối tiếc của bà về kết quả của nội chiến đẫm máu này",<ref>Woodham-Smith, tr 386</ref> và được khuyến khích bởi Albert, bà nhấn mạnh thông báo của mình rằng việc chuyển giao quyền lực từ Công ti về cho Chính phủ "nên được thể hiện bởi sự rộng lượng, nhân từ và lòng khoan dung tôn giáo".<ref name=hws>Hibbert, tr 251; Woodham-Smith, tr 386</ref> Theo chỉ thị của bà, một công văn với nội dung đe dọa "thủ tiêu tôn giáo và phong tục bản địa" được thay thế bởi một công văn đảm bảo [[tự do tôn giáo]].<ref name=hws/>

Trong cuộc [[Tổng tuyển cử Anh, 1874|tuyển cử năm 1874]], Disraeli trở lại nắm quyền. Ông cho thông qua [[Đạo luật Thờ cúng công cộng 1874]], theo đó loại bỏ các nghi thức Công giáo trong phụng vụ của [[giáo hội Anh]] và được Victoria rất ủng hộ.<ref>Hibbert, tr 361; Longford, tr 402; Marshall, tr 180–184; Waller, tr 423</ref> Bà thích những thứ ngắn gọn, đơn giản, và cá nhân bà cảm thấy bà phù hợp với Giáo hội Trưởng lão của Scotland hơn là chế độ giám mục trong [[Giáo hội Anh]].<ref>Hibbert, tr 295–296; Waller, tr 423</ref> Ông cũng thúc đẩy [[Đạo luật danh hiệu hoàng gia]] được thông qua bởi Quốc hội, do đó Victoria được tôn làm "Nữ vươnghoàng Ấn Độ" từ ngày [[1 tháng 5]] năm [[1876]].<ref>Hibbert, tr 361; Longford, tr 405–406; Marshall, tr 184; St Aubyn, tr 434; Waller, tr 426</ref> Danh hiệu mới này được công bố tại [[Delhi Durbar]] ngày [[1 tháng 1]] năm [[1877]].<ref>Waller, tr 427</ref>

Ngày [[2 tháng 3]] năm [[1882]], [[Roderick Maclean]], một nhà thơ có tư tưởng bất mãn đã cảm thấy xúc phạm khi Victoria từ chối chấp nhận một trong những tác phẩm của ông ta,<ref>Hibbert, tr 420; St Aubyn, tr 422</ref> bắn vào Nữ vươnghoàng khi bà đang ngồi xe ngựa rời [[Windsor & Eton Central ga|ga Windsor]]. Hai nam sinh của [[Eton College]] đến đánh ông ta bằng ô dù của họ, cho đến khi ông ta bị cảnh sát cách li.<ref>Hibbert, tr 420; St Aubyn, tr 421</ref> Victoria bị xúc phạm khi ông ta được chứng minh là không có tội với lí do mắc [[bệnh tâm thần]],<ref>Hibbert, tr 420–421; St Aubyn, tr 422; Strachey, tr 278</ref> nhưng lại rất hài lòng với lòng trung thành của mọi người đối với mình mà bà nói rằng "bị bắn là rất đáng khi biết ta được rất nhiều người yêu thương".<ref>Hibbert, tr 427; Longford, tr 446; St Aubyn, tr 421</ref>

Năm [[1887]], khắp [[Đế quốc Anh]] tổ chức [[Lễ kỉ niệm vàng của Nữ vươnghoàng Victoria]]. Victoria kỉ niệm 50 năm ngày lên ngôi vào ngày [[20 tháng 6]] với một bữa tiệc có sự tham gia của 50 vị vua và vương thân. Ngày hôm sau, bà tham gia một buổi diễu hành và lễ tạ ơn tại [[Tu viện Westminster]].<ref>{{citation|url=http://www.royal.gov.uk/HMTheQueen/TheQueenandspecialanniversaries/HistoryofJubilees/QueenVictoria.aspx|title=Queen Victoria|publisher=Royal Household|accessdate=29 March 2013}}</ref> Vào lúc này, Victoria một lần nữa được quần chúng nồng nhiệt hoan nghênh.<ref>Marshall, tr 210–211; St Aubyn, tr 491–493</ref> Hai ngày sau [[23 tháng 6]],<ref>Longford, tr 502</ref> bà dùng hai người Hồi giáo đến từ [[Ấn Độ]] làm bồi bàn, một người là [[Abdul Karim (the Munshi)|Abdul Karim]]. Ông sớm được thăng làm "[[Munshi]]": dạy bà [[tiếng Hindu]], và làm nhiệm vụ như một nhân viên.<ref>Hibbert, tr 447–448; Longford, tr 508; St Aubyn, tr 502; Waller, tr 441</ref> Gia đình và thuộc hạ của bà rất kinh hoàng, và cáo buộc Abdul Karim làm gián điệp cho Tổ chức Hồi giáo yêu nước, và xúi giục Nữ vươnghoàng chống lại đạo Hindu.<ref>Hibbert, tr 448–449</ref> [[Quan giữ ngựa|Quan bạch mã ôn]] [[Frederick Ponsonby, Nam tước Sysonby thứ nhất|Frederick Ponsonby]] (con của Sir Henry) phát hiện rằng Munshi đã ba xạo về nguồn gốc của anh ta, và tường thuật lại cho [[Victor Bruce, Bá tước Elgin thứ 9|Lãnh chúa Elgin]], [[Phó vương Ấn Độ]], "hai tên Munshi chiếm được rất nhiều vị trí giống như John Brown đã từng."<ref>Hibbert, tr 449–451</ref> Victoria bác bỏ khiếu nại của họ, cho đó là thành kiến về [[chủng tộc]].<ref>Hibbert, tr 447; Longford, tr 539; St Aubyn, tr 503; Waller, tr 442</ref> Abdul Karim tiếp tục phục vụ bà cho đến khi ông trở về [[Ấn Độ]] với tiền lương hưu sau khi bà qua đời.<ref>Hibbert, tr 454</ref>

Con gái lớn của Victoria trở thành VươngHoàng hậu Đức năm [[1888]], nhưng bà ta lại góa chồng vào cùng năm đó, và cháu ngoại của Victoria là Wilhelm trở thành Hoàng đế Đức Wilhelm II. Dưới thời Wilhelm, những hi vọng của Victoria và Albert về một [[nước Đức]] tự do đã tiêu tan. Anh ta tin vào [[chế độ chuyên chế]]. Victoria nghĩ rằng anh ta có "trái tim nhỏ bé hay ''Zartgefühl'' [tact] – và&nbsp;... lương tâm & trí tuệ của anh ta đã hoàn toàn wharped {{sic}}".<ref>Hibbert, tr 382</ref>

Ngày [[23 tháng 9]] năm [[1896]], Victoria đã vượt qua ông nội của bà [[George III của Liên hiệp Anh và Ireland|George III]] trở thành [[Danh sách quân vương Anh theo thời gian trị vì|quân vương tại vị lâu nhất trong lịch sử Anh, Scotland và Liên hiệp Anh]]. Nữ vươnghoàng yêu cầu rằng bất kì lễ kỉ niệm nào cũng phải được trì hoãn cho đến năm [[1897]], trùng với [[Lễ kỉ niệm Kim cương]] của bà,<ref>Hibbert, tr 456</ref> đó là một lễ hội lớn của [[Đế quốc Anh]] theo gợi ý của Tổng trưởng thuộc địa [[Joseph Chamberlain]].<ref>Longford, tr 546; St Aubyn, tr 545–546</ref> Tất cả các thủ tướng đã từng lãnh đạo chính phủ đều được mời tới London để dự buổi lễ này.<ref>Marshall, tr 206–207, 211; St Aubyn, tr 546–548</ref>

Lễ kỉ niệm Kim cương của Nữ vươnghoàng vào ngày [[22 tháng 6]] năm [[1897]] được đánh dấu bằng một cuộc diễu hành 6 dặm vòng quanh London và bao gồm tất cả quân đội trên khắp đế quốc. Đám rước dừng lại để thực hiện một nghi lễ tạ ơn ngoài trời ở bên ngoài [[Nhà thờ St Paul]], trong suốt lộ trình Victoria ngồi trong chiếc xe ngựa mở của bà, để tránh cho bà khỏi phải leo lên các bậc thang bước vào tòa nhà. Buổi lễ gây ấn tượng bởi các số lượng lớn khán giả và sự thổ lộ cảm xúc của Nữ vươnghoàng 78 tuổi.<ref>Hibbert, tr 457–458; Marshall, tr 206–207, 211; St Aubyn, tr 546–548</ref>

Victoria đã đến thăm đại lục châu Âu thường xuyên trong những ngày nghỉ. Năm [[1889]], trong kì nghỉ ở [[Biarritz]], bà trở thành vị quân vương đương vị đầu tiên của Anh đặt chân lên đất [[Tây Ban Nha]] khi bà vượt biên và có một chuyến thăm ngắn.<ref>Hibbert, tr 436; St Aubyn, tr 508</ref> Tháng 4 năm [[1900]], [[Chiến tranh Boer lần thứ hai|Chiến tranh Boer]] không được sự ủng hộ từ đại lục châu Âu và do đó chuyến thăm của bà đến Pháp bị cho là không thích hợp. Thay vào đó, Nữ vươnghoàng đến Ireland lần đầu tiên vào năm [[1861]], một phần là để ghi nhận những đóng góp của trung đoàn Ireland trong chiến tranh ở [[Nam Phi]].<ref>Hibbert, tr 437–438; Longford, tr 554–555; St Aubyn, tr 555</ref> Tháng 7, hoàng tử thứ hai [[Alfred, Công tước Saxe-Coburg và Gotha|Alfred]] ("Affie") chết; "Oh, Chúa ơi! Đứa con tội nghiệp Affie của tôi cũng đã đi xa quá", bà viết lại trong nhật kí. "Đó là một năm khủng khiếp, không có gì ngoài nỗi buồn và nỗi kinh hoàng, đại khái như vậy."<ref>Longford, tr 558</ref>

[[File:Queen Victoria by Heinrich von Angeli.jpg|thumb|left|upright|Nữ vươnghoàng Victoria ở tuổi 80, [[1899]].]]

[[File:Queen Victoria In Dublin (Rare archive footage from 1900).webm|thumbnail|Nữ vươnghoàng Victoria ở Dublin, [[1900]].]]

{{See also|Mô tả văn hóa của Nữ vươnghoàng Victoria}}

[[File:Her Majesty's Gracious Smile by Charles Knight.JPG|thumb|left|upright|alt=Victoria smiling|Victoria lừa phỉnh.<ref>"Khi Nữ vươnghoàng Victoria lừa phỉnh", ''Daily Mail'', [[19 tháng 4]], [[1996]]</ref> Lời nhận xét "Chúng ta không lừa phỉnh" là được quy cho bà nhưng không có bằng chứng trực tiếp cho thấy bà từng nói như vậy,<ref name="odnb" /><ref>[[Roger Fulford|Fulford, Roger]] (1967) "Victoria", ''Collier's Encyclopedia'', United States: Crowell, Collier and Macmillan Inc., vol. 23, tr 127</ref> bà cũng phủ nhận chuyện này.<ref>[[Mike Ashley (writer)|Ashley, Mike]] (1998) ''British Monarchs'', London: Robinson, ISBN 1-84119-096-9, tr 690</ref>]]

Theo như một trong những người viết tiểu sử của bà, Giles St Aubyn, Victoria viết hơn 2,500 từ mỗi ngày từ sau khi bà trưởng thành.<ref>Hibbert, tr xv; St Aubyn, tr 340</ref> Từ tháng 7 năm [[1832]] cho đến trước cái chết của mình, bà vẫn được mô tả tỉ mỉ trên [[Tạp chí của Nữ vươnghoàng Victoria|tạp chí]], tổng cộng lên đến 122 quyển.<ref>St Aubyn, tr 30; Woodham-Smith, tr 87</ref> Sau cái chết của Victoria, con gái út của bà, [[Công chúa Beatrice của Vương quốc Anh|Công chúa Beatrice]], được bổ nhiệm làm người bảo quản văn chương của bà. Beatrice chép và biên tập nhật kí từ quãng thời gian Victoria lên ngôi trở đi, và đốt các nguyên bản trong quá trình này.<ref>Hibbert, tr 503–504; St Aubyn, tr 30; Woodham-Smith, tr 88, 436–437</ref> Dù cho sự hủy diệt này, phần nhiều nội dung nhất kí vẫn còn tồn tại. Song song với những bản sao của Beatrice, [[Reginald Brett, Tử tước Esher thứ hai|Lãnh chúa Esher]] đã chép phần từ [[1832]] đến [[1861]] trước khi Beatrice tiêu hủy chúng.<ref>Hibbert, tr 503</ref> Một phần của những thư từ của Victoria' đã được xuất bản thành các quyển và được chỉnh sửa bởi [[A. C. Benson]], [[Hector Bolitho]], [[George Earle Buckle]], Huân tước Esher, [[Roger Fulford]], và [[Richard Hough]] cùng nhiều người khác.<ref>Hibbert, tr 503–504; St Aubyn, tr 624</ref>

[[File:Victoria Memorial London.JPG|alt=Bronze statue of winged victory mounted on a marble four-sided base with a marble figure on each side|upright|thumb|[[Đài tưởng niệm Victoria (London)|Đài tưởng niệm Nữ vươnghoàng]] đặt trước [[Cung điện Buckingham]] được dựng lên trong quá trình tu sửa cung điện khoảng một thập kỉ sau cái chết của bà.]]

Con trai út của Victoria, [[Hoàng tử Leopold, Công tước Albany|Leopold]], chết do [[chứng máu khó đông B]] và hai trong số các con gái của bà, [[Công chúa Alice của Vương quốc Anh|Alice]] và [[Công chúa Beatrice của Vương quốc Anh|Beatrice]], mang gen nhiễm bệnh. [[Chứng máu khó đông trong hoàng gia châu Âu|Căn bệnh hoàng gia này]] có nguồn gốc từ Victoria ảnh hưởng đến hậu duệ của bà, [[Thái tử Alexei của Nga]], [[Alfonso, Hoàng thân Asturias (1907–1938)|Alfonso, Hoàng thân Asturias]], và [[Hoàng tử Gonzalo của Tây Ban Nha]].<ref>Rogaev, Evgeny I. ''et al''. (2009) [http://www.sciencemag.org/content/326/5954/817.abstract "Genotype Analysis Identifies the Cause of the 'Royal Disease'"], ''Science'', vol. 326, no. 5954, tr 817, {{doi|10.1126/science.1180660}}, retrieved 13 October 2010</ref> Sự hiện diện của căn bệnh này trong cơ thể hậu duệ của Victoria, nhưng không có ở tổ tiên bà, dẫn đến [[Tính hợp pháp của Nữ vươnghoàng Victoria|mối hoài nghi rằng người cha thực sự của bà không phải là công tước nhà Kent]] vì ông không mắc bệnh.<ref>Potts và Potts, tr 55–65, trích dẫn trong Hibbert tr. 217; Packard, tr 42–43</ref> Không có bằng chứng về bệnh máu khó đông trong các thể hệ nhà mẹ Victoria, và người mang mầm bệnh nếu là nam thì người đó chắc chắn mắc bệnh, và khó sống lâu; thậm chí nếu một người đàn ông sống sót thì ông ta cũng bị di chứng nặng.<ref>[[Steve Jones (người viết tiểu sử)|Jones, Steve]] (1996) ''In the Blood'', [[BBC]] documentary</ref> Cũng rất có thể đột biến xảy ra một cách tự nhiên vì cha (nếu là thật) của Victoria đã quá 50 khi vợ ông mang thai và chứng máu khó đông xuất hiện thường xuyên ở những đứa trẻ chào đời khi cha chúng đã quá già.<ref>[[Victor A. McKusick|McKusick, Victor A.]] (1965) "The Royal Hemophilia", ''Scientific American'', vol. 213, tr 91; [[Steve Jones (biologist)|Jones, Steve]] (1993) ''The Language of the Genes'', London: HarperCollins, ISBN 0-00-255020-2, tr 69; Jones, Steve (1996) ''In The Blood: God, Genes and Destiny'', London: HarperCollins, ISBN 0-00-255511-5, tr 270; Rushton, Alan R. (2008) ''Royal Maladies: Inherited Diseases in the Royal Houses of Europe'', Victoria, British Columbia: Trafford, ISBN 1-4251-6810-8, tr 31–32</ref> Nguyên nhân đột biến tự phát chiếm 1/3 số trường hợp bệnh.<ref>{{citation|url=http://www.hemophilia.org/Bleeding-Disorders/Types-of-Bleeding-Disorders/Hemophilia-B|title=Hemophilia B|publisher=National Hemophilia Foundation|accessdate=29 March 2015}}</ref>

Trên thế giới, có những địa danh và đài tưởng niệm dành riêng cho bà, đặc biệt là trong [[Khối thịnh vương chung]]. [[Danh sách những địa điểm được đặt tên theo Nữ vươnghoàng Victoria|Những địa điểm được đặt tên theo tên của bà]] bao gồm [[Victoria, Seychelles|thủ đô Seychelles]], [[Hồ Victoria|hồ rộng nhất châu Phi]], [[Thác Victoria]], [[Victoria, Gozo|thủ đô Gozo]] và [[Victoria Lines]] ở Malta, thủ đô [[Columbia thuộc Anh]] và [[Saskatchewan]] ([[Regina, Saskatchewan|Regina]]), và hai bang của Australia ([[Victoria (Australia)|Victoria]] và [[Queensland]]).

[[Bội tinh Victoria]] được giới thiệu năm [[1856]] và dùng để tưởng thưởng cho những anh hùng trong giai đoạn [[Chiến tranh Crimea]], và nó vẫn là giải thưởng cao nhất ở Anh [[Bội tinh Victoria (Canada)|Canadian]], [[Bội tinh Victoria ở Australia|Australian]], và [[Bội tinh Victoria cho New Zealand|New Zealand]] cho những hành động dũng cảm. [[Ngày Victoria (Canada)|Ngày Victoria]] là một ngày nghỉ lễ ở Canada và [[ngày Victoria (Scotland)|ngày lễ công cộng ở một số vùng thuộc Scotland]] được tổ chức vào ngày thứ hai cuối cùng trước ngày [[24 tháng 5]] (ngày sinh của Nữ vươnghoàng Victoria).

* '''20 tháng 6 1837&nbsp;– 22 tháng 1 1901:''' ''Nữ vươnghoàng'' Bệ hạ

Vào cuối đời, danh hiệu đầy đủ của Nữ vươnghoàng là: "Nữ vươnghoàng Bệ hạ Victoria, bởi Ân điển của Chúa, của [[Nước Anh thống nhất Liên hiệp Anh và Ireland]], Nữ vươnghoàng, [[Người Bảo vệ Đức tin]], Nữ vươnghoàng Ấn Độ."<ref name="1900 Whitaker's" />

{{See also|Các cháu của Victoria và Albert|Hậu duệ hoàng gia của Nữ vươnghoàng Victoria và vua Christian IX}}

[[File:Franz Xaver Winterhalter Family of Queen Victoria.jpg|thumb|center|650px|Gia đình của Victoria năm [[1846]] bởi [[Franz Xaver Winterhalter]]. Từ trái qua phải: [[Alfred, Công tước Saxe-Coburg và Gotha|Hoàng tử Alfred]] và [[Edward VII|Hoàng tử xứ Wales]]; Nữ vươnghoàng [[Albert, Hoàng phu|Hoàng phu Albert]]; các công chúa [[Công chúa Alice của Vương quốc Anh|Alice]], [[Công chúa Helena của Vương quốc Anh|Helena]] và [[Victoria, Công chúa Hoàng gia|Victoria]]]]

| [[Victoria, Công chúa Hoàng gia|Victoria, Công chúa Hoàng gia,<br />''về sau là'' VươngHoàng hậu Đức và VươngHoàng hậu Phổ]] || align="center" | <span style="display:none">1840</span>21 tháng 11 1840 || align="center" | <span style="display:none">1901</span>5 tháng 8 1901 || bgcolor="#f8f8ff" | Kết hôn năm [[1858]], với [[Frederick III, Hoàng đế Đức|Frederick, Hoàng thái tử Đức và Phổ ''về sau là'' Frederick III, Hoàng đế Đức và vua Phổ]] ([[1831]] – [[1888]]); <br /> 4 con trai, 4 con gái (bao gồm [[Wilhelm II, Hoàng đế Đức|Wilhelm II, Hoàng đế Đức và Vua của Phổ]] cùng [[Sophia của Phổ|Sophia, VươngHoàng hậu Hi Lạp]])

| [[Edward VII|Albert Edward, Hoàng tử xứ Wales,<br />''về sau là'' Vua Edward VII]] || align="center" | <span style="display:none">1841</span>9 tháng 11 1841 || align="center" | <span style="display:none">1910</span>6 tháng 5 1910 || bgcolor="#fff8f8" | Kết hôn năm 1863, [[Alexandra của Đan Mạch|Công chúa Alexandra của Đan Mạch]] ([[1844]] – [[1925]]);<br />3 con trai, 3 con gái (bao gồm [[George V|Vua George V]] và [[Maud xứ Wales|Maud, VươngHoàng hậu Na Uy]])

| [[Công chúa Alice của Vương quốc Anh|Công chúa Alice,<br />''về sau là'' Đại Công nương xứ Hesse]] || align="center" | <span style="display:none">1843</span>25 tháng 4 1843 || align="center" | <span style="display:none">1878</span>14 tháng 12 1878 || bgcolor="#f8f8ff" | Kết hôn năm 1862, [[Louis IV, Đại Công tước Hesse]] và by Rhine ([[1837]] – [[1892]]);<br />2 con trai, 5 con trai (bao gồm [[Alexandra Feodorovna (Alix xứ Hesse)|Alexandra, VươngHoàng hậu Nga]])

| [[Alfred, Công tước Saxe-Coburg và Gotha|Hoàng tử Alfred, Công tước Edinburgh <br />''về sau là'' Công tước Saxe-Coburg và Gotha]] || align="center" | <span style="display:none">1844</span>6 tháng 8 1844 || align="center" | <span style="display:none">1900</span>31 tháng 7 1900 || bgcolor="#fff8f8" | Kết hôn năm 1874, [[Nữ Đại Công tước Maria Alexandrovna của Nga]] ([[1853]] – [[1920]]);<br />2 con trai (1 [[chết lưu]]), 4 con gái (bao gồm [[Marie của Romania|Marie, VươngHoàng hậu Romania]])

| [[Công chúa Beatrice của Vương quốc Anh|Công chúa Beatrice]] || align="center" | <span style="display:none">1857</span>14 tháng 4 1857 || align="center" | <span style="display:none">1944</span> 26 tháng 10 1944 || bgcolor="#f8f8ff" | Kết hôn năm 1885, với [[Hoàng thân Henry xứ Battenberg]] ([[1858]] – [[1896]]); <br /> 3 con trai, 1 con gái (bao gồm [[Victoria Eugenie xứ Battenberg|Victoria Eugenie, VươngHoàng hậu Tây Ban Nha]])

|5= 5. [[Charlotte xứ Mecklenburg-Strelitz|VươngHoàng hậu Charlotte xứ Mecklenburg]]

|17= 17. [[Caroline xứ Ansbach|VươngHoàng hậu Caroline xứ Ansbach]]

{{S-ttl|title=[[Danh sách vua và Nữ vươnghoàng Anh|Nữ vươnghoàng nước Anh thống nhất]]|years=20 tháng 6 1837&nbsp;– 22 tháng 1 1901}}

{{Quốc vương và Nữ vươnghoàng nước Anh}}

[[Thể loại:Nữ vươnghoàng Victoria| ]]

[[Thể loại:Nữ vươnghoàng đương vị]]

[[Thể loại:Nữ vươnghoàng đương vị của đảo Anh]]