Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Olivin”

'''Olivin''' (đá quý gọi là '''[[peridot]]''') là khoáng vật [[sắt]] [[magiê]] silicat có công thức cấu tạo chung là ([[magiê|Mg]],[[sắt|Fe]])₂[[silic|Si]][[ôxy|O]]₄. Olivin là một trong những khoáng vật phổ biến nhất trên [[Trái Đất]], và cũng được tìm thấy trong [[thiên thạch]]<ref> [http://www.farlang.com/art/gemstone-meteorites Fukang and other Pallasites] </ref> và trên [[Mặt Trăng]], [[sao Hỏa]],<ref> [http://www.psrd.hawaii.edu/Nov03/olivine.html Pretty Green Mineral....] Hawaii Institute of Geophysics and Planetology </ref> và sao chổi [[Wild 2]].

 

 

Olivin còn là tên đại diện cho nhóm khoáng vật có cấu trúc tương tự. Nhóm olivin bao gồm [[tephroit]] ([[mangan|Mn]]₂SiO₄), [[monticellit]] ([[canxi|Ca]]MgSiO₄), và [[kirschsteinit]] (CaFeSiO₄).

 

Olivin được đặt tên xuất phát từ màu lục đặc trưng (sự có mặt của [[niken]]) của nó , nó có thể chuyển sang màu đỏ khi sắt bị ôxi hóa. Olivin có [[mặt gãy (tinh thể)|mặt gãy]] [[vỏ sò]] và đôi khi [[dễ vỡ]]. Độ cứng của olivin theo [[thang độ cứng Mohs]] là 6,5–7, [[tỷ trọng riêng]] khoảng 3,27–3,37 và có [[ánh]] từ [[thủy tinh]] trong suốt đến mờ.

 

Olivin giàu Magiê cũng được tìm thấy trong [[thiên thạch]], trên sao Hỏa, và Mặt Trăng của Trái Đất. Các thiên thạch này gồm [[chondrit]], được thu thập từ các mảnh vỡ trong hệ Mặt Trời cổ; và [[pallasit]] là hỗn hợp của sắt-niken và olivin. Tín hiệu quang phổ của olivin cũng được phát hiện trong đám mây bụi xung quanh các ngôi sao trẻ. Đuôi các sao chổi (được hình thành từ đá mây bụi xung quanh [[Mặt Trời]] trẻ) thường cũng có tín hiệu quang phổ của olivin. Olivin cũng có mặt trong các mẫu của một sao chổi được thu thập gần đây bởi [[Stardust (tàu vũ trụ)#Phân tích mẫu|phi thuyền Stardust]].<ref>[http://stardust.jpl.nasa.gov/news/status/060313.html Thông cáo báo chí 06-091]. NASA: Jet Propulsion Laboratory: website về Stardust, tra cứu 30-5-2006.</ref>

 

 

Các khoáng vật trong nhóm olivin kết tinh theo [[hệ tinh thể trực thoi|hệ trực thoi]] ([[nhóm không gian]] P''bnm'') gồm các tứ diện silicat, do vậy olivin thuộc nhóm [[khoáng vật silicat#silicat đảo|silicat đảo]]. Ở mức độ nguyên tử, cấu trúc nguyên tử có thể được mô tả như hình lục giác, nếu nối các [[ion]] ôxy gần nhau cùng với 1/2 vị trí đỉnh của hình tám mặt được chiếm chỗ bởi ion sắt/magiê (sáu đỉnh) và 1/8 của tứ diện bị chiếm chỗ bởi ion silic.

Có ba vị trí của ôxy (được đánh dấu là O1, O2, và O3 trên hình 1), hai vị trí của kim loại (M1 và M2), và chỉ có một vị trí của silic. O1, O2, M2 và Si nằm trên một [[mặt đối xứng]], trong khi M1 nằm đối xứng qua tâm. O3 nằm ở vị trí chung.

 

Ở nhiệt độ và áp suất cao trong lòng đất, cấu trúc olivin sẽ không còn bền vững. Bên dưới độ sâu khoảng 410 km olivin bị biến đổi ([[chuyển pha]]) thành [[khoáng vật silicat#silicat đảo kép|silicat đảo kép]], [[wadsleyit]]. Ở độ sâu khoảng 520 km, wadsleyit biến đổi thành [[ringwoodit]], là một cấu trúc của [[spinen]]. Sự chuyển pha này dẫn đến sự tăng gián đoạn [[tỷ trọng riêng]] của [[lớp phủ (địa chất)|quyển manti]] của Trái Đất, được nghiên cứu bằng phương pháp [[địa chấn]].

 

Áp suất mà tại đó có sự chuyển pha còn tùy thuộc vào nhiệt độ và hàm lượng sắt.<ref>{{cite book | last = Deer | first = W. A. | authorlink = | coauthors = R. A. Howie và J. Zussman | title = An Introduction to the Rock-Forming Minerals (ấn bản lần 2) | publisher = Longman | date = 1992 | location = London | pages = 696 trang | url = | doi = | isbn = 0-582-30094-0}}</ref>

 

 

Trên thế giới, người ta tìm những phương pháp rẻ tiền để hạn chế phát thải CO₂ vào khí quyển bằng các phản ứng với khoáng vật. Trong đó, việc CO₂ phản ứng với olivin là một lựa chọn, bởi vì olivin rất phổ biến và dễ dàng tác dụng với (axít) CO₂ từ khí quyển. Khi olivin được nghiền ra, nó sẽ bị [[phong hóa]] chỉ trong vài năm, điều này còn tùy thuộc vào cỡ hạt được nghiền. Tất cả CO₂ sinh ra khi đốt cháy 1 lít dầu có thể phản ứng (tách CO₂ từ khí thải) với ít hơn 1 lít olivin. Đây là [[phản ứng tỏa nhiệt]] và diễn ra chậm. Lượng nhiệt tỏa ra được dùng để phát điện, do vậy một lượng lớn olivin phải được tách ra bằng nhiệt. Trong quá trình tạo ra điện, cũng là lúc tách CO₂. Sản phẩn cuối cùng của phàn ứng này là [[điôxít silic]] (SiO₂), [[cacbonat magiê]] (MgCO₃) và một lượng nhỏ [[ôxít sắt]].<ref>http://www.netl.doe.gov/publications/proceedings/01/carbon_seq/6c1.pdf</ref><ref>[http://www.springerlink.com/index/78528604337V3773.pdf SpringerLink Home - Main]</ref><ref>[http://www.rockcollector.co.uk/infocus/olivine.asp The Guide to Rocks and Minerals]</ref>

 

Trong công nghiệp đúc nhôm, cát olivin được sử dụng làm [[khuôn đúc]]. Cát olivin cần phải có ít nước hơn cát silic, trong khi đúc cần giữ cho khuôn chắc chắn trong lúc đổ kim loại vào và rót kim loại ra. Càng ít lượng nước thì càng ít khí (hơi nước) thoát ra từ khuôn khi kim loại được đổ vào khuôn. <ref>{{cite book | last = Ammen | first = C.W. | authorlink = | coauthors = | title = The Metal Caster's Bible | publisher = TAB | date = 1980 | location = Blue Ridge Summit PA | pages = 331 trang | url = | doi = | isbn = 0-8306-9970-8}}</ref>

 

* [[Danh sách khoáng vật]]

* [[Chuỗi phản ứng Bowen]]

 

{{Commonscat|Olivine}}

{{Reflist}}

 

 

 

[[bn:অলিভিন]]

[[bs:Olivin]]