Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vụ án Xét lại Chống Đảng”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi |
|||
Dòng 1:
'''Vụ án Xét lại Chống Đảng ''' có tên chính thức là "'''Vụ án Tổ chức chống Ðảng, chống Nhà nước ta, đi theo chủ nghĩa xét lại hiện đại và làm tình báo cho nước ngoài'''"<ref name="tb">Chương Tự bạch, hồi ký Đêm giữa ban ngày <!-- nguồn hồi ký được xem thiếu uy tín --></ref> mang mã số X77<ref>Trần Đĩnh. ''Đèn cù''. Tr 337.</ref> là một vụ án chính trị do Trưởng [[Ban Tổ chức Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam|Ban Tổ chức Trung ương]] [[Lê Đức Thọ]] và [[Bộ Công an (Việt Nam)|Bộ trưởng Công an]] [[Trần Quốc Hoàn]] trực tiếp chỉ đạo đưa đến việc bắt giam nhiều năm không xét xử nhiều nhân vật quan trọng của [[Đảng Lao động Việt Nam]] và nhà nước [[Việt Nam Dân chủ Cộng hòa]] từ năm [[1967]] với cáo buộc những người này đi theo [[Chủ nghĩa Xét lại]], sau đó từ năm 1973 lần lượt thả ra{{cần chú thích|date = ngày 4 tháng 8 năm 2015}}. Vụ án này bắt nguồn từ cuộc tranh chấp quyền lực và mâu thuẫn đường lối chính trị trong nội bộ Đảng Lao động Việt Nam và chính quyền Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Một phe là [[Lê Duẩn]], [[Nguyễn Chí Thanh]]. Phe kia là [[Trường Chinh]] và [[Võ Nguyên Giáp]]. [[Hồ Chí Minh]] lúc đầu không ủng hộ phe nào cả nhưng sau chấp nhận đường lối của Lê Duẩn, mở đầu cho cuộc thanh trừng năm 1963.<ref>Davidson, Phillip. Tr 304-6.</ref> Theo [[Trần Đĩnh]], nhóm ủng hộ Lê Duẩn còn có [[Tố Hữu]], [[Lê Đức Thọ]], [[Hoàng Tùng]].<ref>Trần Đĩnh. ''Đèn cù''. Tr 291-2.</ref>
==Bối cảnh==
Hàng 9 ⟶ 7:
Tại Việt Nam, đảng viên cộng sản phân hóa thành hai nhóm, một nhóm chấp nhận chính sách xét lại của Khrushchev (chủ trương tạm thời sống hòa bình với [[Việt Nam Cộng hòa]]), không muốn phát động chiến tranh vũ trang giải phóng miền Nam ngay, mà cho rằng phải xây dựng nền tảng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc trước khi nghĩ đến đấu tranh vũ trang ở miền Nam. Trong giai đoạn 1954-1959, theo BBC Việt ngữ, Hồ Chí Minh và Võ Nguyên Giáp ủng hộ ý kiến này<ref name=BBC1>{{chú thích báo|url=http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/story/2006/05/060510_leduan_part3.shtml |title=Kỳ 3: Cuộc đấu tranh trong nội bộ|publisher=BBC |date = ngày 10 tháng 5 năm 2006}}</ref>, vì cơ hội thi hành [[Hiệp định Genève, 1954|Hiệp định Genève]] vẫn còn. Họ hi vọng có thể thống nhất hòa bình như Hiệp định Genève quy định; ngược lại, nếu phát động đấu tranh vũ trang sẽ đẩy [[Hoa Kỳ]] nhảy vào trực tiếp tham chiến, và khi đó chẳng những sẽ thất bại mà còn làm mất lòng [[Liên Xô]]. Nhóm kia ủng hộ quan điểm của Trung Quốc, muốn theo đuổi chính sách cứng rắn của Mao Trạch Đông (tổ chức ngay chiến tranh giải phóng miền Nam). Đại tướng [[Nguyễn Chí Thanh]] đã từng phát biểu chỉ trích Liên Xô và nhóm "chủ hòa" rằng: ''"Chúng tôi không ảo tưởng và không đánh giá thấp Mỹ, có điều chúng tôi không sợ. Nếu ai đó cứ cho rằng kiên quyết chống Mỹ là sẽ thất bại và dẫn đến chiến tranh hạt nhân, thì chỉ còn có cách đầu hàng chủ nghĩa đế quốc".'' Trong hồi ký "Tử tù tự xử lí" của Trần Thư, ông mô tả không khí lúc bấy giờ là "tâm lý chủ chiến bao trùm xã hội miền Bắc" và "nếu có ai chủ trương chung sống hòa bình và thi đua hòa bình giữa hai miền thì cũng chẳng dám nói ra."<ref name=BBC1/><ref>Thư Trần (1996). ''Tử tù tự xử lí''. Nhà xuất bản Văn Nghệ. ISBN 1886566178. Trang 21.</ref>
Xung khắc giữa Hà Nội và Moskva đưa đến Liên Xô làm áp lực, đe dọa cắt viện trợ cho Bắc Việt
Trong khi đó tình hình tại Việt Nam giữa hai miền Nam Bắc từ năm 1960 trở đi đã khiến [[Hiệp định Genève]] coi như không thể thi hành được nữa. Hội nghị Trung ương lần thứ 9 tháng 12 năm 1963 cuối cùng chính thức thừa nhận đấu tranh vũ trang là hình thức đấu tranh chủ yếu, kêu gọi các lực lượng cách mạng miền Nam tìm cách giành thắng lợi trong thời gian ngắn nhất, nhưng không đưa quân chủ lực từ miền Bắc vào chi viện để không tạo cớ cho Mỹ nhảy vào. Nghị quyết này cũng đòi hỏi Đảng dẹp mọi hành động chống đối bằng cách loại bỏ những thành phần không tuân phục.<ref name="Hanoi and the American War">[http://viet-studies.info/kinhte/HaNoiWarReview_July14.pdf "Hanoi and the American War"]</ref>
Hàng 18 ⟶ 16:
Tại Hội nghị Trung ương lần thứ IX, [[Lê Duẩn]], Lê Đức Thọ và [[Phạm Hùng]] đã phê phán chủ trương chung sống hòa bình và hội nghị kết thúc với nghị quyết xác định lập trường đứng về phía Trung Quốc lên án "chủ nghĩa xét lại [[Nikita Sergeyevich Khrushchyov|Khrushchyov]]", đẩy mạnh công cuộc đấu tranh bằng vũ lực ở miền Nam.
Sau Hội nghị Trung ương lần thứ
Những bất đồng của hai nhóm trong nội bộ đảng không dừng lại ở năm 1963-64 mà kết thúc bằng đợt bắt giữ những người ủng hộ quan điểm của Khrushchyov vào năm 1967.
Những bất đồng của hai nhóm trong nội bộ đảng không dừng lại ở năm 1963-64 mà kết thúc bằng đợt bắt giữ những người ủng hộ quan điểm của Khrushchyov vào năm 1967. Theo tường thuật của [[Trần Đĩnh]], người tự nhận là đã viết [[tiểu sử]] chính thức cho [[Hồ Chí Minh]], <!--{{cần chú thích|date = ngày 4 tháng 8 năm 2015}} cùng là phó trưởng ban Tuyên truyền sinh hoạt Đảng Cộng sản Việt Nam thì [[Lê Duẩn]] chủ trương chỉnh huấn và dùng lý luận chống xét lại để mở cuộc đánh gục phe chủ hòa, không muốn theo Mao, trong đó có Trường Chinh, Võ Nguyên Giáp và cả Hồ Chí Minh.<ref>Trần Đĩnh. ''Đèn cù''. Tr 259-60.</ref>{{nguồn không đáng tin?}} Lê Duẩn cũng có tham vọng muốn dùng hậu thuẫn của [[Hoa lục]] để đạt ưu thế lãnh tụ, gạt cả Hồ Chí Minh sang một bên.<ref>Trần Đĩnh. ''Đèn cù''. Tr 266.</ref>{{nguồn không đáng tin?}} Những mục tiêu này Lê Duẩn đều thủ đắc vì sau Nghị quyết 9, Hồ Chí Minh không còn dự họp [[Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam|Bộ Chính trị]] nữa. Võ Nguyên Giáp cùng [[Lê Liêm]] cũng bị loại.<ref>Trần Đĩnh. ''Đèn cù''. Tr 275.</ref>{{nguồn không đáng tin?}} Trường Chinh trước không theo Lê Duẩn nhưng rốt cuộc ngã theo Duẩn nên được lưu dụng. ▼
▲
Việc thanh lọc năm 1963 chủ yếu là về mặt lý thuyết nhưng đến năm 1967 thì Lê Duẩn công khai tấn công "phái hữu" về mặt nhân sự sau khi Nguyễn Chí Thanh qua đời vào tháng 7 năm 1967. Lê Đức Thọ được đưa vào Quân ủy trung ương. [[Nguyễn Văn Vịnh]] bị mất chức trong Quân ủy trung ương và quản thúc. Những người thuộc phe Võ Nguyên Giáp như Lê Minh Nghĩa, [[Lê Trọng Nghĩa]], và Đỗ Đức Kiên đều bị loại trong khoản thời gian từ giữa năm 1967 đến 1969.<ref>Trần Đĩnh. ''Đèn cù''. Tr 320</ref> Lê Duẩn đã lợi dụng cơ hội này để vô hiệu hóa đối thủ quốc nội và thiết lập hệ thống công an chặt chẽ ở miền Bắc.<ref name="Hanoi and the American War"/>-->▼
▲
Thời điểm vụ thanh lọc để bắt những nhân vật trong vụ án được diễn ra vào năm 1967, vào thời điểm xây dựng bản Nghị quyết 14 ban hành vào đầu năm 1968, đúc kết và định hướng cho cuộc [[Tổng công kích Tết Mậu Thân]] năm 1968.<ref>Nguyen, Lien-Hang T. ''Hanoi's War: An International History of the War for Peace in Vietnam''. Tr 106.</ref>▼
▲Thời điểm vụ càn quét thanh lọc để bắt những nhân vật
==Những nhân vật trong vụ án==
Hàng 40 ⟶ 38:
==Nguyên nhân của vụ án==
Nguyên nhân của vụ án đến nay vẫn chưa rõ ràng. Nhiều nhân vật bị bắt trong thời kỳ này cho rằng nguyên nhân của Vụ án Xét lại Chống Đảng là vì Lê Duẩn và Lê Đức Thọ muốn dùng "hiểm họa xét lại" để hạ bệ tướng Võ Nguyên Giáp. Đồng quan điểm này trong bài "Revisionism in Vietnam" (1995), Judith Stowe cũng nói ông Võ Nguyên Giáp "là đối tượng chính của chiến dịch bài trừ khuynh hướng xét lại."
Ngoài xung đột lý thuyết giữa phe theo Mao của Hoa lục kình nhau với phe theo Krushchev của Liên Xô, soạn giả K.W Taylor còn cho rằng có sự ngăn cách chiến thuật giữa Lê Duẩn và Võ Nguyên Giáp. Lê Duẩn và Nguyễn Chí Thanh đề xuất đường lối quân sự tổng tấn công bằng [[chiến tranh quy ước]] trong khi Võ Nguyên Giáp chủ trương chiến tranh du kích. Theo K.W Taylor, cùng lúc đó với sức khỏe Hồ Chí Minh càng kém, Lê Duẩn lo rằng thanh thế Võ Nguyên Giáp sẽ đưa Giáp vào địa vị lãnh đạo Đảng Cộng sản nên mở cuộc tấn công nhằm loại bỏ nhóm ủng hộ đối phương và củng cố quyền lực.<ref>Taylor, K. W. ''A History of the Vietnamese''. Tr 603</ref>
Giáo sư sử học tại đại học Columbia, Lien-Hang T. Nguyen, thì cho rằng vụ án là tập hợp của tất cả yếu tố: tranh chấp Tuy nhiên [[Sophie Quinn Judge]] lại cho rằng Vụ án Xét lại Chống Đảng thể hiện một cuộc đấu tranh tư tưởng, chứ không chỉ đơn thuần mang tính đấu đá cá nhân.<ref>Cold War History, Vol. 5, No. 4, November 2005, © Taylor & Francis</ref> ''"Đó là cuộc cạnh tranh giữa [một bên là nguyện vọng] thống nhất dân tộc (trong khuôn khổ liên minh yêu nước), phát triển khoa học và tiến bộ kĩ thuật với [phía bên kia là] khát vọng cách mạng của quần chúng và sức mạnh biến đổi của cách mạng bạo lực. Nhóm thứ nhất dựa trên quan điểm rằng trí thức có vai trò quan trọng trong xã hội cộng sản, trong khi nhóm kia đặt giá trị cộng sản lên trên tri thức."'' <ref name=BBC1/>
==Nhận định==
Trong bức thư gửi Ban chấp hành Trung ương Ðảng cộng sản Việt Nam khóa VII, ngày 18 tháng 7 năm 1995, ông Lê Hồng Hà<ref>Lê Hồng Hà sinh năm 1926, tên thật là Lê Văn Quỳ, tham gia hoạt động từ trước [[Cách mạng Tháng Tám]]. Trong cuộc khởi nghĩa 19 tháng 8 năm 1945, tham gia đánh chiếm Trại Bảo An Binh. Tháng 7 năm 1946, chính phó Tổng Giám đốc Nha Công an Việt Nam Lê Giản giới thiệu ông vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1958, được đề bạt Chánh Văn phòng Bộ Công an</ref>, nguyên Chánh Văn phòng, Vụ trưởng Vụ tổng hợp Bộ Nội vụ viết về Vụ án Xét lại Chống Đảng: "''Có thể nói, sau những sai lầm, oan trái rộng rãi trong Cải cách ruộng đất và Chỉnh đốn tổ chức (1956), thì đây là vụ án oan sai lớn nhất trong lịch sử Ðảng ta, xét về quy mô, tính chất. Và, có thể nói không ngoa, đây là vụ án oan sai lớn nhất trong hàng ngũ những người yêu nước Việt Nam của thế kỷ XX''".<ref name="tb"/><!--{{nguồn không đáng tin?}}▼
Theo [[Huy Đức]] thì Tướng [[Đồng Sỹ Nguyên]], uỷ viên Bộ Chính trị Khoá VI từng nói: vụ "''chống Đảng năm 1967 là một vụ án được dựng lên''".<ref>Bên thắng cuộc- Phần 2: Quyền Bính- Chương 15. Vụ Án "Năm Châu - Sáu Sứ"</ref>
▲Trong bức thư gửi Ban chấp hành Trung ương Ðảng cộng sản Việt Nam khóa VII, ngày 18 tháng 7 năm 1995, ông Lê Hồng Hà<ref>Lê Hồng Hà sinh năm 1926, tên thật là Lê Văn Quỳ, tham gia hoạt động từ trước [[Cách mạng Tháng Tám]]. Trong cuộc khởi nghĩa 19 tháng 8 năm 1945, tham gia đánh chiếm Trại Bảo An Binh. Tháng 7 năm 1946, chính phó Tổng Giám đốc Nha Công an Việt Nam Lê Giản giới thiệu ông vào Đảng Cộng sản Đông Dương. Năm 1958, được đề bạt Chánh Văn phòng Bộ Công an</ref>, nguyên Chánh Văn phòng, Vụ trưởng Vụ tổng hợp Bộ Nội vụ viết về Vụ án Xét lại Chống Đảng: "''Có thể nói, sau những sai lầm, oan trái rộng rãi trong Cải cách ruộng đất và Chỉnh đốn tổ chức (1956), thì đây là vụ án oan sai lớn nhất trong lịch sử Ðảng ta, xét về quy mô, tính chất. Và, có thể nói không ngoa, đây là vụ án oan sai lớn nhất trong hàng ngũ những người yêu nước Việt Nam của thế kỷ XX''".<ref name="tb"/>
Trả lời BBC về việc được cho là sai lầm của đảng trong Vụ án Xét lại Chống Đảng, Giáo sư Nguyễn Trọng Phúc, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết: "''Năm 1993 và 1994, Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam
Ông [[Nguyễn Kiến Giang]] nguyên Phó giám đốc Nhà xuất bản Sự thật, nguyên tỉnh ủy viên tỉnh Quảng Bình, người bị bắt giam 6 năm và quản chế 3 năm nói: "''Cho đến bây giờ tôi cũng không biết là tôi có tội gì nữa cơ. Nghe người ta bảo là tôi phản động, tay sai nước ngoài, thì cũng nghe nói thế thôi, chứ còn trên thực tế từ giam ở xà lim mấy năm, thêm mấy năm quản chế, khoảng gần 10 năm. Khi tôi trở về [[Hà Nội]] với tư cách là một người công dân thì tôi cũng không biết là tôi có tội gì. Cho tới nay cũng không ai nói với tôi là tôi có tội gì nữa'' ".<ref>[http://www.bbc.co.uk/vietnamese/regionalnews/story/2004/02/printable/040201_ivkiengiang.shtml Tôi từ bỏ CNCS như thế nào?]</ref>
Dòng 59:
Năm 1981, [[Hoàng Minh Chính]] làm đơn kiện vụ bắt giam này và đòi giải oan cho những người bị bắt trong Vụ án Xét lại Chống Đảng. Kết quả là ông bị bắt giam sáu năm và ba năm quản chế.{{cần chú thích|date = ngày 4 tháng 8 năm 2015}}
Trong di chúc, ông [[Lê Trọng Nghĩa]] đã xin khôi phục danh dự, "vì tôi không phạm tội chống Đảng, phản bội tổ quốc như đã quy kết mà chỉ vì quy cho tôi liên quan đến vụ việc Đại tướng [[Võ Nguyên Giáp]].<ref name=bbc2>{{Chú thích web|url = http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2015/02/150222_letrongnghia_passed_away|title = Ông Lê Trọng Nghĩa từ trần}}, BBC, 22 tháng 2 2015</ref>
▲Trả lời BBC về Vụ án Xét lại Chống Đảng, Giáo sư Nguyễn Trọng Phúc, Học viện Chính trị - Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh cho biết: "''Năm 1993 và 1994, Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Việt Nam đã kết luận sai phạm của những người trong nhóm đó là hoàn toàn đúng sự thật và phải xử lý như vậy thôi''"<ref>[http://www.bbc.co.uk/vietnamese/vietnam/2009/09/090902_communist_party_comment.shtml 'Một đảng không có nghĩa là mất dân chủ']</ref>
==Chú thích==
|