Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tullio Levi-Civita”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n fixes, replaced: cite → chú thích (2)
n Đã lùi lại sửa đổi của Trantrongnhan100YHbot (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của Michel Djerzinski
Dòng 17:
|prizes =
}}
'''Tullio Levi-Civita''', Hội viên [[Hội Hoàng gia Luân Đôn]]<ref name="frs">{{chú thíchcite doi|10.1098/rsbm.1942.0013}}</ref><ref>[http://www.nndb.com/people/212/000031119/ Tullio Levi-Civita]. Nndb.com. Truy cập 2011-08-14.</ref> (29 tháng 3 năm 1873-29 tháng 12 năm 1941) là một nhà [[toán học]] người [[Do Thái]] ở [[Ý|Italia]], nổi tiếng nhất với công trình nghiên cứu về phép [[vi tích phân]] [[tenxơ]] và các ứng dụng của nó đối với [[thuyết tương đối]], tuy nhiên cũng có những cống hiến đáng kể trong các lĩnh vực khác. Ông là học trò của [[Gregorio Ricci-Curbastro]], cha đẻ của tích phân tenxơ. Công trình của ông bao gồm các bài báo có tính nền tảng về cả toán học lý thuyết lẫn toán học ứng dụng, [[cơ học thiên thể]] (đáng chú ý là về [[bài toán ba vật]]), cơ học giải tích (điều kiện phân ly Levi-Civita trong [[phương trình Hamilton-Jacobi]]<ref>{{chú thích tạp chí|title=Sulla integrazione della equazione di Hamilton-Jacobi per separazione delle variabili |author=T. Levi-Civita|journal=Math. Ann. |volume=59|year=1904|page=383|issue=12|doi=10.1007/BF01445149}}</ref> và [[thủy động lực học]]<ref name="mactutor">{{MacTutor Biography|id=Levi-Civita}}</ref><ref name="mathgene">{{MathGenealogy |id=59054}}</ref>.
 
== Tiểu sử ==
Dòng 23:
Sinh ra trong một gia đình Do Thái ở [[Padova|Padua]], Italia, Levi-Civita là con của Giacomo Levi-civita, một luật sư và cựu thượng nghị sĩ. Ông tốt nghiệp khoa Toán trường [[Đại học Padua]] năm 1892. Năm 1894 ông nhận bằng sư phạm và giảng ở khoa Khoa học trường Cao đẳng Sư phạm Pavia. Năm 1898 ông được bổ nhiệm ghế Giáo sư Cơ học lý thuyết ở Đại học Padua nơi ông đã gặp và cưới Libera Trevisani, một sinh viên của mình, năm 1914. Ông giảng ở Padua cho đến khi nhận chức Giáo sư Giải tích Cao cấp ở [[Đại học Roma]] năm 1918, sau đó là Giáo sư Cơ học ở đây.
 
Vào năm 1900 ông và Ricci Curbastro công bố lý thuyết về [[tenxơ]] trong cuốn ''Méthodes de calcul différentiel absolu et leurs applications'' (Phương pháp tính vi tích phân tuyệt đối và ứng dụng) mà [[Albert Einstein]] nghiên cứu để nắm được phép vi tích phân tenxơ như một công cụ quan trọng để phát triển [[thuyết tương đối rộng|thuyết tương đối tổng quát]]. Loạt bài viết về [[tương tác hấp dẫn|trường hấp dẫn]] tĩnh của Levi-Civita cũng được thảo luận trong cuộc trao đổi thư từ giữa Einstein và Levi-Civita những năm 1915-1917. Bức thư đầu tiên do Levi-Civita viết khi ông phát hiện những lỗi chứng minh toán học nghiêm trọng trong cách Einstein giải thích thuyết tương đối. Levi-Civita đã giữ toàn bộ các bức thư Einstein trả lời ông, chúng giúp cho ngày nay có thể hiểu được toàn bộ cuộc bàn luận giữa hai người vì toàn bộ thư Levi-Civita gửi bị Einstein vứt bỏ theo thói quen của nhà vật lý này, trừ một bức duy nhất có thông tin quan trọng để tham khảo<ref>{{chú thích web|url= http://www.academia.edu/1420649/Einstein_the_Stubborn_Correspondence_between_Einstein_and_Levi-Civita |title=Einstein the Stubborn: Correspondence with Levi-Civita| accessdate= 17 tháng 1 năm 2013 | author = Galina Weinstein|format =pdf|language=tiếng Anh}}</ref>. Từ các bức thư này, hai người tỏ ra rất quý mến nhau; trong một bức Einstein viết "Tôi khâm phục vẻ tao nhã trong phương pháp tính toán của ông; thật là tốt để băng qua những chiến trường (''field'', cũng có nghĩa là "lĩnh vực") này trên con ngựa của toán học chân chính, còn những người loại như chúng tôi [giới vật lý không chuyên về toán học] thì nhọc nhằn tự đi bằng đôi chân"<ref>C Cattani and M De Maria, Geniality and rigor: the Einstein &ndash; Levi-Civita correspondence (1915–1917), ''Riv. Stor. Sci.'' (2) 4 (1) (1996), 1&ndash;22; as chú thíchdcited in MacTutor archive.</ref>.
 
Cuốn sách giáo khoa của ông về phép vi tích phân tenxơ, ''Vi tích phân đạo hàm tuyệt đối'' là một trong các cuốn sách giáo khoa chuẩn mực trong suốt hơn một thế kỉ từ khi xuất bản và được dịch ra vài thứ tiếng.