Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cây lương thực”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
584 Thẻ: Tẩy trống trang (hoặc lượng lớn nội dung) Soạn thảo trực quan |
n Đã lùi lại sửa đổi của 14.191.243.6 (Thảo luận) quay về phiên bản cuối của Hugopako |
||
Dòng 1:
[[Tập tin:Various grains.jpg|nhỏ|250px|Yến mạch, đại mạch và một số sản phẩm từ hạt của chúng]]
'''Cây lương thực''' là các loại cây trồng mà sản phẩm dùng làm [[lương thực]] cho người, nguồn cung cấp chính về năng lượng và chất bột [[cacbohydrat]] trong khẩu phần thức ăn.
Đa số cây lương thực đều là cây 1 năm.{{cần dẫn nguồn}}
Năm loại [[cây lương thực chính]] của thế giới là [[ngô]] (''Zea Mays'' L.), [[lúa|lúa nước]] (''Oryza sativa'' L.),[[lúa mì]] (''Triticum'' sp. tên khác: tiểu mạch), [[sắn]] (''Manihot esculenta'' Crantz tên khác khoai mì) và [[khoai tây]] (''Solanum tuberosum'' L.). Ngô, [[lúa|lúa gạo]] và lúa mì chiếm khoảng 87% sản lượng lương thực toàn cầu và khoảng 43% calori từ tất cả mọi lương thực, thực phẩm vào năm [[2003]].<ref name="prodstat"/>
Bốn loại cây lương thực chính của [[Việt Nam]] là lúa, ngô, sắn và [[khoai lang]] (''Ipomoea batatas'' L.).
[[Tập tin:cayluongthuc.jpg|nhỏ|250px|Lúa, ngô, sắn, khoai lang là bốn loại cây lương thực chính của Việt Nam]]
Các loại '''hạt cốc''' khác, diện tích trồng và sản lượng ít hơn, có [[Đại mạch]] (''Hordeum vulgare'' L.), [[cao lương]] (''Sorghum'', tên khác lúa miến, mộc mạch), [[kê]] (''Setaria'' L.Beauv kê hạt vàng, kê đuôi chồn; ''Panicum miliaceum'' L. kê Nga; ''Pennisetum glaucum'' lúa miêu, kê trân châu, kê ngọc, kê Xu đăng; ''Eleusine coracana'' L. Gaertn), [[Lúa mạch đen|Hắc mạch]] (''Secale cereale'', tên khác lúa mạch đen, [[Tiểu hắc mạch]] (''Triticale, Triticum x Secale'', cây lai giữa tiểu mạch và hắc mạch), [[Yến mạch]] (''Avena sativa''), [[Kiều mạch]] (''Fagopyrum esculentum'' Moench = ''Polygonum fagopyrum'' L., tên khác mạch hoa, mạch ba góc), [[Fonio]], [[Quinoa]].
Các loại '''cây có củ''' khác có [[khoai môn]] (''Colocasia esculenta'' L. Schott, [[khoai sọ]] (''Colocasia antiquorum'' Schott = ''C.esculenta'' L.Schott), [[khoai mỡ|củ mỡ]] (''Dioscorea alata'' L., tên khác củ cái, khoai vạc, khoai ngọt), [[khoai từ|củ từ]] (''Dioscorea esculenta'' (Lour) Burk tên khác khoai từ), [[dong riềng]] (''Canna edulis'' Ker., tên khác khoai riềng, khoai đao), [[mì tinh|củ dong]] (''Maranta arundinacea'', tên khác dong đao, dong tây, củ bình tinh, củ trút), [[khoai mài]] (''Dioscorea persimilis'' Prain et Burk, tên khác củ mài, hoài sơn), [[sắn dây]] (''Pueraria thomsoni'' Benth), [[khoai nưa]] (''Amorphophallus rivieri'' Dur.).
Ở [[châu Phi]], [[chuối]] bột cũng được dùng làm lương thực tương tự như việc sử dụng qủa [[sakê]] (''Artocarpus indisa'') ở nước [[Nhật Bản|Nhật]]. Tại [[Ấn Độ]], một số nước [[châu Phi]] và một số đảo ở [[Thái Bình Dương]], những loại [[đậu đỗ ăn hạt]] như [[đậu dải trắng rốn nâu|đậu trắng]], [[đậu đen]], [[đậu xanh]],[[đậu đỏ]], [[đậu trứng cuốc]], [[đậu nho nhe]] hay thân giàu tinh bột từ một số cây như cây [[báng]]… cũng được sử dụng làm lương thực tương tự như '''thực phẩm''' ở Việt Nam.
Hạt hoặc củ của cây lương thực là thành phần chính trong khẩu phần ăn của những người dân nghèo tại nhiều [[các nước đang phát triển|nước đang phát triển]]. Việc tiêu thụ này ở các [[nước công nghiệp|nước phát triển]] tuy ít hơn nhưng vẫn là đáng kể nhất.
Trong một số ngôn ngữ phương Tây, cây lương thực, cây "ngũ cốc" được gọi là cereal, cereali, cerealo, zerial, có nguồn gốc từ [[Ceres (thần thoại)|Ceres]], tên gọi của vị nữ thần nông nghiệp và mùa màng của thời kỳ tiền La Mã. Nó dùng để chỉ các loài thực vật thuộc [[họ Hòa thảo]] (''Poaceae'') được con người gieo trồng để lấy hạt có thể ăn được (về mặt thực vật học, chúng là kiểu quả gọi là [[quả thóc]]).
Trong tiếng Việt ngày nay, cây lương thực được dùng để chỉ toàn bộ nhóm '''cây lương thực có hạt''' (Cereals for grain) và nhóm '''cây củ có bột''' (Cereals for tuber), chủ yếu là bốn cây lương thực chính lúa, ngô, sắn, khoai lang.
==Sản lượng==
'''Cây lương thực có hạt'''
Bảng sau đây chỉ ra sản lượng mỗi năm của các loại cây lương thực có hạt chính vào các năm [[1961]],<ref>1961 là năm sớm nhất mà thống kê của [[Tổ chức Nông Lương Liên hợp quốc|FAO]] có được.</ref> [[2005]] và [[2008]], sắp xếp theo sản lượng năm [[2008]]<ref name="prodstat">{{chú thích web | url=http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx | title=ProdSTAT | author=FAO | work=FAOSTAT | accessdate=ngày 27 tháng 12 năm 2009}}</ref>. Trong số này chỉ có [[kiều mạch]] và [[quinoa]] không phải thuộc họ Hòa thảo (còn gọi là ''[[giả ngũ cốc]]'').
{| valign="top" | class="wikitable"
| |||