Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đế quốc Achaemenes”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎top: replaced: ]] and và [[ (2) using AWB
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 81:
== Thời vương quốc (690 TCN - 551 TCN) ==
{{Lịch sử Iran}}
Nhà Achaemenes nước Ba Tư, thuộc tộc người Aryan.<ref>Samuel Willard Crompton, ''Cyrus the Great'', trang 28</ref> Vị vua đầu tiên được biết đến của triều đại này có tên là Hakhamanish, khởi đầu huyền thoại. Tên ông bị các sử gia Cổ Hy Lạp đọc trại và Hy Lạp hóa thành '''[[Achaemenes]]''', vì thế triều đại này có tên '''nhà Achaemenes''' trong [[tiếng Anh]]. Bi văn của Hoàng đế [[Darius I của Ba Tư|Darius Đại Đế]] có ghi nhận về gia phả của Hoàng gia Achaemenes, và: ''"Tất cả chúng ta đều là hậu duệ của vua Achaemenes. Hoàng gia ta từ lâu đã danh giá. Hoàng gia ta từ lâu đã xưng đế xưng vương"''.<ref>Pierre Briant, ''From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire'', trang 16</ref><ref name="PBriant110"/> Một "huyền thoại về người sáng lập" cho thấy vua Achaemenes được một con đại bàng nuôi nấng.<ref name="Briant111"/> Nhưng Hoàng đế Cyrus Đại Đế không ghi nhận về ông trong phần gia phả trên Trụ Cyrus, và ông có thể là thần thoại.<ref>Josef Wiesehöfer, ''Ancient Persia'', trang 258</ref> Song, Hoàng đế [[Xerxes I của Ba Tư|Xerxes Đại Đế]] sau này có đề cập đến ông.<ref>Josef Wiesehöfer, ''Ancient Persia'', trang 241</ref> Xứ của ông có tên là Parsumash, nay ở miền tây nam Iran, tỉnh Pars. Ông không hùng mạnh lắm, nên phải chịu làm chư hầu của xứ [[Elam]] gần bên.
 
Các vua Ba Tư buổi đầu có lẽ là những vị tiểu vương cai trị như những vị thủ lĩnh bộ lạc.<ref name="Dandamaev9">M. A. Dandamaev, ''A political history of the Achaemenid empire'', trang 9</ref> Vua Achaemenes qua đời năm 681 TCN. Con là vua Cishpish (Hy Lạp hóa thành, và thường được sách Anh Pháp viết là [[Teispes]]) nối ngôi. Vào năm 655 TCN, Teispes chiếm được nước lân bang là Parsua. Sau đó ông chia vương quốc của mình ra làm hai: xứ Parsua cho con trưởng là [[Ariaramnes]], xứ Parsumash cho con thứ là [[Cyrus I]]. Hai vua này lên ngôi năm 652 TCN, Cyrus I làm chư hầu của anh. Một tu sĩ có tiên đoán với vua Cyrus I về việc con cháu ông sẽ lên làm vua của cả thế giới, và điều này sẽ trở thành hiện thực với Hoàng đế Cyrus Đại Đế về sau.<ref>Samuel Willard Crompton, ''Cyrus the Great'', trang 83</ref>