Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Thái uý”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
'''Thái uý''' ([[chữ Hán]]: 太尉) là một chức quan võ cao cấp trong quân đội một số triều đại phong kiến của [[Trung Quốc]] và [[Việt Nam]].
{{chú thích trong bài}}
'''Thái uý''' là một chức quan võ cao nhất trong quân đội một số triều đại phong kiến. Có nguồn gốc từ thời [[nhà Tần]]. Thời Tần và tiền [[nhà Hán|Hán]], thái úy là một trong [[tam công]] và đứng đầu các võ quan. Theo [[Sử Ký (định hướng)|Sử ký]] và [[Hán thư]], khác với chức [[tể tướng|thừa tướng]], thái úy không phải là chức quan lúc nào cũng được đặt ra. Tuy nhiên từ thời [[Hán Vũ Đế]] do chiến tranh liên miên với quân [[Hung Nô|Hung nô]], thái úy trở thành một chức quan thường xuyên, và được đổi thành [[đại tư mã]]. Chức này đến trước thời [[nhà Nguyên]] thì bị bãi bỏ.▼
 
== Lịch sử ==
Thời tiền Hán, hai cha con [[Chu Bột]] (có công trấn áp loạn [[Lã hậu]]) và [[Chu Á Phu]] (có công trấn áp loạn 7 nước Ngô Sở) đều làm đến thái úy. Thời [[Tam Quốc|Tam quốc]], [[Tư Mã Ý]] [[tào Ngụy|nhà Ngụy]] giữ chức thái úy khi đem quân chinh phạt [[Công Tôn Uyên]] ở [[Liêu Đông]].▼
▲'''TháiChức uý'''vị lànày mộtvốn chức quan võ cao nhất trong quân đội một số triều đại phong kiến. Cócó nguồn gốc từ thời [[nhà Tần]], đứng sau chức [[Đại lương tạo]]. Thời Tần và tiền [[nhà Hán|Hán]], tháichức ''Thái úy'' là một trong [[tam công]] và đứng đầu các võ quan, bên cạnh ''[[Thừa tướng]]'' và ''[[Ngự sử đại phu]]'' (御史大夫). Theo [[Sử Ký (định hướng)|Sử ký]] và [[Hán thư]], khác với chức [[tểThừa tướng|thừa tướng]], tháiThái úy không phải là chức quan lúc nào cũng được đặt ra. Tuy nhiên từ thời [[Hán Vũ Đế]] do chiến tranh liên miên với quân [[Hung Nô|Hung nô]], tháiThái úy trở thành một chức quan thường xuyên, và được đổi thành [[đạiĐại tư mã]]. Chức này gia tặng thêm ''Đại tướng quân'' hoặc ''Phiêu Kị tướng quân''. Sang thời Đông Hán, chức này lại tiếp tục cải lại, trở thành một chức riêng biệt và cụ thể, cùng với [[Tư không]] và [[Tư đồ]] gọi là ''Tam công''. Chức này đến trước thời [[nhà NguyênMinh]] thì bị bãi bỏ.
 
▲Thời tiền[[Tây Hán]], hai cha con [[Chu Bột]] (có công trấn áp loạn [[Lã hậu]]) và [[Chu Á Phu]] (có công trấn áp loạn 7 nước Ngô Sở) đều làm đến tháiThái úy. Thời [[Tam Quốc|Tam quốc]], [[Tư Mã Ý]] [[tào Ngụy|nhàTào Ngụy]] giữ chức thái úy khi đem quân chinh phạt [[Công Tôn Uyên]] ở [[Liêu Đông]].
==Ở Việt Nam==
*Ở Việt Nam được đặt ra từ thời Tiền Lê (980-1009).
*Thời Lý (1010-1225) đặt thêm phụ quốc Thái úy (tương đương tể tướng).
*Thời Trần (1225-1400), thái úy là chức gia thêm cho các thân vương trong tôn thất.
*Thời Hậu Lê, đời vua Lê Thánh Tông, năm Hồng Đức thứ 2 (1471), phẩm trật của thái úy là chánh nhất phẩm.
*Từ năm 1578 (đời vua Lê Thế Tông, năm Quang Hưng thứ 1), thái úy chỉ là chức gia thêm cho võ tướng và thân thần.
 
Ở Việt Nam, chức quan này được lần đầu tiên đặt ra từ thời [[Tiền Lê]], [[Lê Hoàn]] phong cho [[Phạm Cự Lạng]] chức vị ''Thái úy'' vì có công lao to lớn trong việc giúp Hoàng đế lên ngôi. Thời [[nhà Lý]], triều đình đặt thêm ''Phụ quốc Thái úy'', tương đương Tể tướng để giúp đỡ các Hoàng đế, đặc biệt là [[Lý Thường Kiệt]] khi giúp đỡ [[Lý Nhân Tông]], [[Đỗ Anh Vũ]] khi giúp đỡ [[Lý Anh Tông]] và [[Tô Hiến Thành]] khi giúp đỡ [[Lý Cao Tông]]. Sang thời [[nhà Trần]], Thái úy là chức gia thêm cho các thân vương trong tôn thất.
===Một số thái úy trong lịch sử Việt Nam===
 
*[[Phạm Cự Lạng]] được [[Lê Đại Hành|Lê Hoàn]] phong cho giữ chức thái uý.
Thời [[Hậu Lê]], đời [[Lê Thánh Tông]], năm Hồng Đức thứ 2 ([[1471]]), phẩm trật của Thái úy là Chánh nhất phẩm, có [[Nguyễn Xí]], [[Trịnh Khả]] là những Thái úy tiếng tăm nhất. Từ năm [[1578]], đời [[Lê Thế Tông]], Thái úy chỉ là chức gia thêm cho võ tướng và thân thần. Sang thời [[nhà Nguyễn]], chức vị này bị bãi bỏ hoàn toàn.
*[[Lý Thường Kiệt]] cũng giữ chức thái úy.
*[[Tô Hiến Thành]]
* Thời Hậu Lê, có hai cha con trước sau đều giữ chức thái úy, đó là Thái úy [[Nguyễn Xí]] và Thái úy [[Nguyễn Sư Hồi]] (con trai Nguyễn Xí).
* [[Nguyễn Hoàng]] được phong Thái úy Đoan Quốc Công dưới thời [[Lê Thế Tông]]
 
==Tham khảo==
{{tham khảo}}
* [https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%AA%E5%B0%89 Thái úy]
{{Sơ khai}}
* [[Sử Ký (định hướng)|Sử ký]]
* [[Hán thư]]
 
[[Thể loại:Chức quan phong kiến]]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Thái_uý”