Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cảnh Dương”

* '''''Nghề nghiệp chủ yếu:''''' Nghề chài lưới là nghề cổ truyền của làng Cảnh Dương, được gọi là "Đại nghề", bỏi lưới là loại ngư cụ có sản lượng đánh bắt lớn, phạm vi hoạt động của lưới rộng, chủ động. Trong nghề lưới gồm có lưới rê, lưới rùng, lưới trủ; lưới rê là nghề chính, được những vị tiền khẩn và đổng khẩn mang theo từ quê cũ khi vào đây lập nghiệp và là nghề chài lưới đầu tiên ở cửa biển lạch Roòn, ỏ Quảng Bình chỉ người Cảnh Dương mới có nghề này. Nghề lưới rê có ữình độ tổ chức cao, quy ước chặt chẽ. Thuở trước, lưới rê chỉ có lưới bả, lưới gai, ngày nay lưới rê phát triển thành nhiều loại: rê khod, rê lộng, lưới ba, lưới tư, lưới cước, lưới ni lông; đánh cá nổi hoặc đánh cá đáy. Cùng nhiều nghề cá mới có năng suât cao như: đánh cá bằng đèn ánh sáng, lưới đánh tôm, lưới đánh mực, lưới vây; với ngư trường được mở rộng gồm hàng trăm thuyền gắn máy, tàu xa bờ đánh bắt cá bôn mùa, đã thu hút số đông lao động chính ở Cảnh Dương. Bằng nhiều phương tiện đánh bắt được cải tiến hiện đại, tàu công suât lớn đi biển dài ngày, mỗi năm Cảnh Dương đánh bắt được hàng nghìn tấn cá, tôm và nhiều đặc sản quý hiếm, làm giàu cho quê hương, đất nước. Ngoài nghề lưới, ở Cảnh Dương còn có nghề câu, nghề này dụng cụ đơn giản, nhưng về mặt kỹ thuật thì đòi hỏi cao hơn mới bắt được cá. Nghề câu có câu tay và câu vàng, câu chằng (loại câu có nhiều lưỡi câu). Nhiều gia đình Cảnh Dương có nghề câu "gia ữuyền" như: câu cá song, cá sủ, vạt ngứa, đom nhoài, chạy rựa, câu mực, dong chổi. Nghề thả bóng là một nghề kỹ thuật, nhử tôm vào rọ để bắt, gồm có "bóng hồng" (cá hổng) và "bóng tôm" (tôm hùm). Hiện nay còn có bóng ốc hương, bóng mực lá. Nghề mành rút là nghề "thả rạo" để nhử cá đến trú ẩn mà bắt, nghề này thường đánh cá vụ Nam. Ngoài ra, các nghề đánh te, lặn ruốc, đi kheo cũng là những nghề truyền thống. Sau năm 1995 có thêm nghề giả tôm cho hiệu quả kinh tế khá cao. Nghê' chế biên nuóc mắm ỏ làng Cảnh Duơng cũng đuợc phát triển rất sớm và nổi tiếng vóivới hương vị thơm ngon ở miền Trung. Nổi tiếng là danh hiệu nước mắm Hàm Hương, "nước mắm ngự" công vua. Làng nghề nước mắm "Dân biết mặt, nước biết tên" từ buổi ây1. Nước mắm Cảnh Dương đã có mặt từ [[Cố đô Huế|Phú Xuân]] (Huê) đền [[Thăng Long]] (Hà Nội). Trong những năm đầu thế kỷ XX đến Cách mạng Tháng Tám 1945 là thời kỳ phát đạt của nghề chế biến nước mắm Cảnh Dương, mỗi năm sản xuất khoảng bốn triệu lít nước mắm của hơn 40 nhà chế biên cỡ lớn và vừa   . Với ngư trường có sản lượng cao và có các cửa sông lạch trong vùng là sông Gianh, sông Dinh, sông Nhật Lệ, sông Eo Áng ở Hà Tĩnh, Cảnh Dương có gần 100 hộ chuyên làm nghề chế biến nước mắm, còn phần đông các hộ gia đình ở Cảnh Dương đều có một đêh hai vại nước mắm gia dụng, khi thị trường đòi hỏi cũng pha chế làm hàng hóa đưa ra thị trường trao đổi. Nghề chế biến nước mắm là nghề làm kỹ thuật và thuộc lao động nặng nhọc "vào lò, ra chảo" phải qua nhiều công đoạn; con cá đánh bắt về phải qua ướp muối, dang nắng, nâu, lọc, màu, câ't giữ. Mỗi công đoạn có bí quyết kỹ thuật riêng mới tạo ra thành phẩm cuối cùng, đảm bảo chất lượng, màu sắc hấp dẫn. Nghề chế biến, buôn bán nước mắm lớn cần phải có vốn lớn để mua sắm nguyên liệu, phương tiện chế biến, cất giữ, chuyên chở. Đổng thời cũng đòi hỏi có đầu óc kinh doanh, quản lý giỏi. Nghề chế biến, buôn bán hải sản, đặc biệt là nghề chế biến nước mắm đã đưa lại nguồn lợi lớn, giúp người dân Cảnh Dương tạo dựng cuộc sống trù phú, giàu có, thịnh vượng. Nhưng trong thời kỳ thực hiện cơ chế tập trung vào các doanh nghiệp quốc doanh đã làm cho nghề chế biến nước mắm Cảnh Dương có phần bị mai một. Từ ngày đất nước đổi mói vóivới việc sản xuất, quản lý, phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, nghề chế biến nước mắm của làng Cảnh Dương đã được nhiều gia đình phục hổi trở lại. Người dân chài Cảnh Dương coi sông biên là đổng ruộng, nên "đường biển,/ là đặc trưng riêng của cư dân nơi đây. Từ truyền thống "dẫn đường đạo lộ, vận chuyển quân lương" mở ra thêm nghề vận tải thủy cho nhân dân làng biển Cảnh Dương. Trên những con thuyền buồm dáng đóng chắc chắn, có thể chịu được sóng to, gió lớn, thủy thủ Cảnh Dương có mặt khắp các biển, sông, rạch trong Nam, ngoài Bắc. Từ vận tải nhỏ lẻ ở các sông, luồng lạch trong tỉnh, đến khi yêu cầu vận tải trao đổi hàng hóa lớn tăng lên họ đã sáng lập ra vạn thuyền để quản lý điều hành, hỗ trợ, bảo vệ lân nhau khi gặp sóng to, gió lớn. Vạn thuyền ra đời là buớc khẳng định nghề hàng hải của làng Cảnh Dương đã trưởng thành, vươn lên, biết buôn bán đem lại nguồn lợi, sự phồn vinh cho cuộc sông. Chính truyền thông vận tải thủy của ông cha đã rèn luyện nên những thủy thủ tài ba của Cảnh Dương, để cống hiến, đóng góp cho hai cuộc kháng chiến chông thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, cũng như trong xây dựng chủ nghĩa xã hội. Việc đóng và sửa chữa thuyền, ghe là không thể thiếu khi phát triển nghề câu lưới, chế biến, buôn bán nước mắm và vận chuyên vì những nghề đó đều phải dựa vào thuyền, ghe làm phương tiện đi lại, chuyên chở hàng hóa. Đóng và sửa chữa thuyền, ghe trở thành nghề dịch vụ quan trọng. Ghe, thuyền làng biên Cảnh Dương phải đóng nhiều loại, theo chức năng, kích cỡ, trọng tải khác nhau. Với công việc 

Ong nguyên là Bí thư Tỉnh ủy tỉnh [[Phú Yên]], sinh năm 1917 tại xã Cảnh Dương. Do sớm giác ngộ cách mạng, năm 22 tuổi, thầy giáo Lê Đài rời quê hưong vào tỉnh Phú Yên dạy học. Trong Cách mạng Tháng Tám 1945, thầy giáo Lê Đài tham gia cướp chính quyền ở tỉnh lỵ Sông Cẩu, nhận trọng trách chủ nhiệm Việt Minh (tổng Xuân Đài) và sau đó đuợc điều động về tỉnh. Trong chín năm kháng chiến, đổng chí Lê Đài giữ nhiều trọng trách của tỉnh Phú Yên: ủy viên Thường vụ [[Tỉnh]] ủy, Phó Chủ tịch Úy ban hành chính kháng chiến tỉnh phụ trách công tác dân quân, Phó Bí thu Tỉnh ủy kiêm chính ữị viên tỉnh đội Phú Yên. Sau Hiệp định Giơnevơ, tháng 7-1954 Thường vụ khu ủy khu V phân công đồng chí Lê Đài ờ lại miền Nam, tiếp tục lãnh đạo cuộc kháng chiến, giữ trọng trách bí thư Tỉnh ủy Phú Yên. Trong những ngày đen tối nhất của cách mạng miền Nam, Bí thư Tỉnh ủy Phú Yên Lê Đài cùng vóivới một số đổng chí được phân công xây dựng, củng cố tổ chức Đảng và các cơ sở cách mạng. Ngày 27-5-1955, trên đường đi công tác tại xã Xuân Lãnh (huyện Đổng Xuân), đổng chí Lê Đài bị địch phát hiện, vây bắt. Đổng chí đã kiên cường chống trả, làm bị thương một sô' tên, nhưng địch quá đông, đổng chí đã bị giặc bắt và biệt giam tại nhà lao Phú Yên. Trong địa ngục trần gian của lao tù Mỹ - Diệm, người cộng sản Lê Đài vân một lòng sắt son với Đảng, trong nanh vuốt của kẻ thù vân kiên trung không chịu đầu hàng. Sau chín tháng bị kẻ thù tra tân bằng những thủ đoạn dã man, đổng chí Lê Đài đã trút hơi thở cuối cùng trong nhà lao Mỹ - Diệm vào ngày 26-10-1956. Đổng chí Lê Đài đã vĩnh viễn ngã xuống, quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. Nhưng kẻ thù vô cùng thâm độc, đã dựng lên màn kịch vu cáo lập lờ, làm cho người đảng viên cộng sản Lê Đài tiếp tục "hy sinh" 35 năm trong lòng đổng bào đổng chí. Sau này, Tỉnh ủy Phú Yên đã dày công sưu tầm, kiểm tra thông tin, tài liệu trong 10 năm để làm rõ những uẩn khúc về sự hy sinh cao cả của người bí thư Tỉnh ủy và ra quyết định kết luận những vân đề lịch sử liên quan đến đổng chí Lê Đài. Ngày 16-10-1991, Tỉnh ủy Phú Yên long trọng tổ chức lễ tưởng niệm đổng chí Lê Đài - người bí thư Tỉnh ủy đẩu tiên thời kỳ đâu tranh cách mạng chống Mỹ, cứu nưóc, đã hy sinh oanh liệt trong nhà tù Mỹ - Diệm.

Đàn động mõ là một bãi cát sạch sẽ, được trang trí tôn nghiêm giữa trời vóivới nhiều đẳng thư đặt bồ hương cộng đổng, cờ thẻ các bộ tam ngũ sự, cờ xí, các đổ bát bửu trong khuôn viên đình Đụn. Từ đình Lớn đến đình Đụn đi hơn 500 m, với nghi lễ rước trang nghiêm, thành khẩn, với thời gian rước hơn một giờ, mới đặt bổ hương cộng đổng vào vị trí đàn; khi toàn bộ đội hình văn đã ở tư thế sẵn sàng, ban hành lễ tiến hành lễ cáo yết trời đất gọn nhẹ với một tuần hương, lễ châín đạt khởi hành, vị quan viên được làng cử làm nhiệm vụ động mõ khoan thai tiến vào đăng đàn lạy tạ, nhận dùi mõ và tiến về vị trí đặt mõ thực hiện động mõ. Vị quan viên được làng cử động mõ không những phải hiểu lễ nghi mà phải bình tĩnh, chủ động, mới đánh mõ (đúng 100 tiêng) với khoảng cách đều đặn cùng tiêng vang của âm thanh mõ làm lay động lòng người.

'''3. Lễ tế ngưu:''' vật phẩm tế ngưu ngày xưa phải là trâu, sau này chuyển sang bò. Buổi lê này cũng như buổi lễ tế tổ, phần quan trọng là đọc chúc văn, bản chúc văn là lòi chúc tụng và danh sách thỉnh mời chư vị thần linh, các vị khai khẩn, các vị quan có công vóivới làng được ghi rõ tên tuổi, chức vụ theo thứ tự câp bậc, công lao. Tuy danh sách thỉnh mời nhiều nhưng tập trung vào hai loại:

Tế thần là một buổi chiêu đãi tượng trưng của dân làng đối vóivới chư vị thần linh và tổ tiên tiền bối mà làng đã thờ tự. Tế thần là một nghi thức tín ngưỡng và văn hóa dân gian thu hút các tầng lớp con em của làng xã đến xem với tấm lòng trân trọng.

Việc hỏi, việc cưới ở Cảnh Dương được tổ chức qua nhiều thủ tục, tập quán rất cẩn thận, vóivới những nghi thức: làm mối, đi dạm hỏi, đi làm rể, đi làm dâu, lễ cưới. Mỗi nghi thức có cách tiến hành cùng lễ nghi, lễ vật riêng.

Theo dòng chảy của thòi gian, từ công việc làm ăn, từ ngày lập làng, dựng đất vóivới các sinh hoạt cộng đổng làng xã, gia đình, người dân Cảnh Dương đã gây dựng cho mình nhiều hình thức sinh hoạt văn hóa - văn nghệ dân gian mới, đậm đà sắc thái một địa phương miền biển.

VóiVới những gì có được hôm nay về dân trí, nhân lực được đào tạo ngày càng cao, nhân tài đang được bổi đắp, Cảnh Dưong đã có thêm nguồn lực mới để vững tin bước vào thòi kỳ mói.  

Cảnh Dương là vùng đất trải qua hàng trăm năm chinh chiến trận mạc trong cuộc phản tranh giữa hai tập đoàn phong kiên Trịnh - Nguyễn nằm trên hữu ngạn sông Roòn, cách sông Gianh 20&nbsp;km, là trung tâm khu tiền tiêu trong một hệ thống đồn lũy liên hoàn của chúa Trịnh, là trạm liên lạc lớn nhâl nối giữa tiền tuyến và hậu phưong. Sông Roòn là yết hầu con đường thủy chiến, con đường vận chuyên quân lưong từ Hà Tĩnh vào [[Bố Chính|Bố Chín]]<nowiki/>h. Quân Trịnh đã đào con kênh Xuân Hưng nối liền sông Roòn vóivới sông Gianh,

Một làng quê hiểu học, vóivới 77 vị tú tài, cử nhân, hên sĩ, đã làm rạng danh đất có nếp văn chuông. Có gia đình như gia đình khoa bảng Phạm Công Bình với ba đời có bốn vị làm quan. Nhiều người khi thôi chốn quan trường, về quê mở hưong trường để khai trí, khai tâm cho lớp người bước vào thế kỷ XX - một thế kỷ đầy biến động.

Trong chín năm kháng chiên chống thực dân Pháp ác liệt và gian khổ, đã xuâ't hiện những tâm gương anh hùng bất tử vóivới núi sông, được Tổ quốc ghi công, đó là Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân Đỗ Ngọc Thạnh; đó là 110 liệt sĩ đã hy sinh thân mình cho cuộc kháng chiên và hàng trăm thương binh, gia đình có công khác. Khi hòa bình lập lại ở miền Bắc, Cảnh Dương bước vào thực hiện cải cách ruộng đất, thực hiện sửa sai. Sau sửa sai, người Cảnh Dương lại vững tin, bền lòng theo Đảng, hăng hái xây dựng hợp tác xã, say sưa bám biển đánh bắt để nâng cao sản lượng, cải thiện đời sống.