Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Jayavarman VII”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
TXiKiBoT (thảo luận | đóng góp)
Xqbot (thảo luận | đóng góp)
n robot Thay: ml:ജയവർമ്മൻ ഏഴാമൻ; sửa cách trình bày
Dòng 7:
| tiền nhiệm = Yasovarman II
| kế nhiệm = Indravarman II
| phối ngẫu = Indradevi<br />Jayacharadevi (chị của Indradevi)
| cha = [[Dharanindravarman II]]
| mẹ = Sri Jayarajacudamani
Dòng 19:
'''Jayavarman VII''' ([[1181]]? - [[1220]]?) là vua của [[Đế quốc Khmer]] ([[1181]]-[[1215]]????), ngày nay là [[Campuchia]]. Ông là con trai của [[Dharanindravarman II]] (trị vì [[1150]]-[[1160]]) và [[Sri Jayarajacudamani]]. Ông đã cưới Jayarajadevi và sau khi bà qua đời ông cưới em gái bà là Indradevi. Người ta cho rằng hai người phụ nữ này đã truyền cảm hứng lớn cho ông, đặc biệt là lòng mộ đạo của ông đối với [[Phật giáo]]. Trước đó chỉ có một vị vua khác của Đế quốc Khmer là một Phật tử. Ông là người đã cho xây dựng nhiều đền đài như [[Ta Prohm]], [[Preah Khan]], [[Angkor Thom]] và [[Bayon]].
 
== Thời trẻ ==
Jayavarman có lẽ đã trải qua một nơi xa kinh đô. Có lẽ ông đã ở với những [[người Chăm]] ở khu vực ngày nay là [[miền Trung Việt Nam]]. Người Chăm và người Khmer có chung các tôn giáo như Phật giáo và [[Hindu giáo]] cũng như việc sử dụng ngôn ngữ chính thức là [[tiếng Phạn]].
 
== Đánh bại người Chăm và lên ngôi ==
Năm 1177 và năm 1178, người Chăm xâm chiếm Campuchia<ref>David P. Chandler, ''A History of Cambodia'' (Boulder: Westview Press, 1992.)</ref>. Năm 1178, người Chăm đã bất ngờ tấn công kinh đô Khmer bằng đội thuyền đi ngược dòng [[sông Mê Kông]], qua [[hồ Tonle Sap]] và ngược lên [[sông Siem Reap]]. Người Chăm đã cướp bóc thủ đô Khmer [[Yasodharapura]] và giết chết vua Khmer. Cũng năm 1178, Jayavarman nổi bật nhờ lãnh đạo quân độ Khmer đánh đuổi người Chăm, lúc này ông có thể đã đến độ tuổi lục tuần. Ông đã dẹp loạn các phe phái tại kinh đô và lên ngôi vua. Vào thời kỳ đầu trị vì, ông có lẽ đã đánh bại một cuộc tấn công nữa của người Chăm, dẹp một cuộc nổi loạn và xây lại kinh đô [[Angkor]]. Năm 1191, ông đã chiếm được kinh đô của [[Champa]].
 
== Jayavarman VII với kinh thành Angkor Thom ==
 
Là vị vua nổi tiếng nhất của người Khmer và là vị vua xây dựng nhiều đền đài nhất thời Angkor. Các công trình xây dựng dưới thời ông là : [[ Ta Prohm ]] , [[ Preah Khan ]] , [[ Jayatataka Baray ]] ,[[Neak pean ]] , [[ Ta Som ]] , [[ Ta Nei ]] , [[ Banteay chhmar ]] , [[ Angkor Thom ]] , [[Prasats Chrung ]] , [[ Bayon ]] , [[ Sân Voi ]] , [[ Ta Prohm Kel ]] ,[[Hospital Chapel ]] , [[ Krol Kô ]] , [[ Srah Srang ]] , [[ Royal Place ]] .
[[Tập tin:IMG 1333.JPG|nhỏ|200px|phải|Tượng vua Jayavarman VII tại Hoàng Cung Campuchia]]
Trong số những ngôi đền đó, nổi tiếng hơn cả là kinh thành Angkor Thom với đền [[Bayon ]] là sự tuyệt mỹ về kiến trúc và điêu khắc.
 
Jayavarman VII lúc sinh thời vốn là một người thích sống ẩn dật, chọn lối sống thanh bần, ông thờ ơ với mọi biến động trong đời sống. Đến 50 tuổi, thấy đất nước quá tang thương vì loạn lạc và bị ngoại xâm dày xéo, ông thấy không còn con đường nào khác hơn là theo con đường kiếm cung mới mong cứu được đất nước qua cơn nguy khốn. Năm 1181, ông dấy binh khởi nghĩa, sau ròng rã bốn năm chiến đấu, ông đánh đuổi được Chiêm Thành ra khỏi đất nước mình, khôi phục lại thanh bình và xây dựng nên một đất nước hùng mạnh.
Dòng 39:
{{ Chính|Angkor Thom }}
 
== Jayavarman VII với đền Bayon ==
 
Bayon là khu đền súc tích với những trang trí chạm khắc bằng đá đẹp đẽ. Được xây dựng trong khoảng cuối thế kỷ thứ 12 và đầu thế kỷ thứ 13 như là đền chính thức của vua Jayavarman VII, tin theo Phật giáo Đại thừa khác với tín ngưỡng Ân Độ giáo như các vua trước nhưng vẫn theo truyền thống vua thần (devaraja). Vua Jayavarman VII cải giáo sang Đại thừa vì các vua đời trước nối nghiệp vua Suryavarman II theo Ấn Độ giáo, người xây dựng Angkor Wat đã để quân Chiêm Thành đánh bại. Sau khi Jayavarman VII chết, những vua nối tiếp với tín ngưỡng khác nhau như Ấn Độ giáo, Phật giáo Nguyên thủy, đã xây thêm cho ngôi đền dựa theo tín ngưỡng của mình.
Dòng 54:
 
 
== Tham khảo ==
A fictionalised account of the life of Jayavarman VII forms the basis of one thread of [[Geoff Ryman]]'s 2006 novel ''[[The King's Last Song]]''.
 
== Ghi chú ==
<div class="references-small">
<references/>
</div>
 
== Liên kết ngoài ==
* [http://angkor1431.tripod.com/index/id19.html History of Jayavarman VII]
* [http://angkorblog.com/_wsn/page10.html Images of stone carvings at Bayon] in Cambodia that probably depict Jayavarman's victory over the Cham
Dòng 68:
 
{{start box}}
|width=25% align=center|'''Tiền nhiệm:'''<br />'''[[Dharanindravarman II]]'''
|width=25% align=center|'''[[Đế quốc Khmer|Vua Khmer]]'''<br />1160 (thừa kế) &ndash;1219–1219
|width=25% align=center|'''Kế tục ngôi:'''<br />'''[[Indravarman II]]'''
|-
|width=25% align=center|'''Tiền nhiệm:'''<br />'''[[Yasovarman II]]'''
|width=25% align=center|'''[[Đế quốc Khmer|Vua Khmer]]'''<br />1181&ndash;12191181–1219
|width=25% align=center|'''Kế tục ngôi:'''<br />'''[[Indravarman II]]'''
|-
{{end box}}
Dòng 84:
[[Thể loại:Vua Campuchia]]
[[Thể loại:Đế quốc Khmer]]
 
{{Liên kết chọn lọc|km}}
 
Hàng 95 ⟶ 96:
[[hi:जयवर्मन् ७]]
[[it:Jayavarman VII]]
[[ml:ജയവർമ്മൻ VIIഏഴാമൻ]]
[[nl:Jayavarman VII]]
[[ja:ジャヤーヴァルマン7世]]