Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Triệu Lệ phi”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Thông tin nhân vật hoàng gia
'''Triệu Lệ phi''' ([[Chữ Hán|chữ hán]]: 趙麗妃, [[693]] - [[726]]) là một [[phi tần]] từng được sủng ái của [[Đường Huyền Tông]] Lý Long Cơ (唐玄宗李隆基), vị [[Hoàng đế]] thứ 7 hoặc thứ 9 của [[nhà Đường]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Bà là mẹ sinh Phế thái tử [[Lý Anh]] (廢太子李瑛).
|tên = Triệu Lệ phi
|native name = 趙麗妃
|tước vị = [[Đường Huyền Tông]] [[phi tần|phi]]
|chồng = [[Đường Huyền Tông]]
|con cái = Phế Thái tử [[Lý Anh]]
|tước hiệu = Thái tử thiếp<br>Lệ phi
|thụy hiệu = Hòa (和)
|cha = [[Triệu Nguyên Lễ]]
|sinh = [[693]]
|nơi sinh = Thiên Thủy quận, [[Lộ Châu]]
|mất = [[15 tháng 8]], [[726]]
}}
 
'''Triệu Lệ phi''' ([[Chữ Hán|chữ hán]]: 趙麗妃, [[693]] - [[15 tháng 8]], [[726]]) là một [[phi tần]] từng được sủng ái của [[Đường Huyền Tông]] Lý Long Cơ (唐玄宗李隆基), vị [[Hoàng đế]] thứ 7 hoặc thứ 9 của [[nhà Đường]] trong [[lịch sử Trung Quốc]]. Bà là mẹ sinh Phế thái tử [[Lý Anh]] (廢太子李瑛).
== Sủng thiếp ==
Triệu Lệ phi xuất thân là người [[Thiên Thủy]], sau trở thành [[Kỹ nữ Nhật|kỹ nữ]] danh tiếng ở [[Lộ Châu]]. Bà ca hay múa đẹp, nhan sắc hơn người.
 
Bà là mẹ sinh của Phế thái tử [[Lý Anh]], vị Thái tử đã bị chính cha mình giết chết cùng 2 người em khác mẹ nữa.
Năm [[708]] - [[710]] dưới thời vua [[Đường Trung Tông]] (唐中宗), [[hoàng đế]] thứ 4 và thứ sáu của [[nhà Đường]], [[Đường Huyền Tông|Lý Long Cơ]] (李隆基) lúc đó là ''Lâm Tri vương'' (臨淄王) được phái đến Lộ Châu làm chức [[Biệt giá]]. Thời gian làm quan tại đây, Long Cơ gặp Triệu thị vô cùng sủng ái, cưới về làm thiếp.
 
== Tiểu sử ==
Năm [[710]], Đường Trung Tông bị 2 mẹ con [[Vi hoàng hậu (Đường Trung Tông)|Vi hoàng hậu]] và [[An Lạc Công chúa]] ám sát ý định dùng binh xưng đế<ref name="Tư trị thông giám, quyển 209">[[Tư trị thông giám]], quyển 209</ref>., [[triều đình]] nhà Đường đại loạn, Lý Long Cơ liên kết với [[Công chúa Thái Bình|Thái Bình Công chúa]] phát động binh biến, tấn công vào kinh thành [[Trường An]], xử tử mẹ con Vi thái hậu, [[Thượng Quan Uyển Nhi|Thượng Quan Chiêu dung]] và phe cánh<ref>[[Cựu Đường thư]], quyển 51</ref>. Sau khi bình định phản loạn, Long Cơ đưa cha mình là [[Đường Duệ Tông|Lý Đán]] lên ngôi. Lý Đán lấy hiệu ''Đường Duệ Tông'' (唐睿宗), phong Long Cơ làm [[Thái tử|Hoàng thái tử]] (皇太子)<ref name="Tư trị thông giám, quyển 209"/>.
Triệu Lệ phi xuất thân là người quận [[Thiên Thủy]], là con gái người đánh nhạc [[Triệu Nguyên Lễ]] (赵元礼), xuất thân hát xướng rất thấp hèn trong xã hội lúc bấy giờ. Bà ca hay múa đẹp, nhan sắc hơn ngư, về sau trở thành [[Kỹ nữ Nhật|kỹ nữ]] danh tiếng ở [[Lộ Châu]].
 
Năm Cảnh Long ([[708]] - [[710]]) dưới thời vua [[Đường Trung Tông]] (唐中宗), [[hoàng đế]] thứ 4 và thứ sáu của [[nhà Đường]], [[Đường Huyền Tông|Lý Long Cơ]] (李隆基) lúc đó là ''Lâm Tri vương'' (臨淄王), được phái đến Lộ Châu làm chức ''[[Biệt giá]]''. Thời gian làm quan tại đây, Long Cơ gặp Triệu thị vô cùng sủng ái, cưới về làm thiếp.
Với thân phận là sủng thiếp của thái tử, cha và anh ruột của Triệu thị được Long Cơ cất nhắc, ban cho chức quan trong triều. Lúc này Triệu thị đã sinh con trai thứ hai cho Lý Long Cơ, đặt tên [[Lý Anh|Lý Tự Khiêm]] (李嗣謙), được Long Cơ phong làm ''Chân Định quận vương'' (真定郡王).
 
Năm [[710]], Đường Trung Tông bị 2 mẹ con [[Vi hoàng hậu (Đường Trung Tông)|Vi hoàng hậu]] và [[An Lạc Côngcông chúa]] ám sát ý định dùng binh xưng đế<ref name="Tư trị thông giám, quyển 209">[[Tư trị thông giám]], quyển 209</ref>., [[triều đình]] nhà Đường đại loạn, Lý Long Cơ liên kết với [[Công chúa Thái Bình|Thái Bình Côngcông chúa]] phát động binh biến, tấn công vào kinh thành [[Trường An]], xử tử mẹ con Vi tháiThái hậu, [[Thượng Quan Uyển Nhi|Thượng Quan Chiêu dung]] và phe cánh<ref>[[Cựu Đường thư]], quyển 51</ref>. Sau khi bình định phản loạn, Long Cơ đưa cha mình là [[Đường Duệ Tông|Lý Đán]] lên ngôi. Lý Đán lấy hiệu ''Đường Duệ Tông'' (唐睿宗), phong Long Cơ làm [[Thái tử|Hoàng thái tử]] (皇太子)<ref name="Tư trị thông giám, quyển 209"/>.
== Sách phong Lệ phi ==
Năm [[712]], Đường Duệ Tông lập chiếu nhường ngôi, thái tử Long Cơ đăng cơ, lấy hiệu [[Đường Huyền Tông]] (唐玄宗). Triệu thị được phong ''Lệ phi'' (麗妃), hàm ''Chính nhất phẩm'' chỉ đứng sau hoàng hậu [[Vương hoàng hậu (Đường Huyền Tông)|Vương thị]]. Hoàng nhị tử Lý Tự Khiêm, con của Triệu Lệ phi được phong ''Dĩnh vương'' (郢王).
 
Với thân phận là sủng thiếp của tháiThái tử, cha và anh ruột [[Triệu Thường Nô]] (趙常奴) của Triệu thị được Long Cơ cất nhắc, ban cho chức quan trong triều. Lúc này Triệu thị đã sinh con trai thứ hai cho Lý Long Cơ, đặt tên [[Lý Anh|Lý Tự Khiêm]] (李嗣謙), được Long Cơ phong làm '''Chân Định quận vương''' (真定郡王).
Năm [[715]], Đường Huyền Tông muốn lập Hoàng thái tử. Mặc dù Đàm vương [[Lý Tông]] (郯王李琮), con trai của [[Lưu Hoa phi]] (劉華妃) là Hoàng trưởng tử nhưng vì sủng ái Triệu Lệ phi nên Huyền Tông vẫn chọn phong Dĩnh vương Lý Tự Khiêm làm Thái tử<ref>[[Cựu Đường thư]], quyển 107, liệt truyện 57</ref>.
 
Năm [[712]], Đường Duệ Tông lập chiếu nhường ngôi, tháiThái tử Long Cơ đăng cơ, lấysử hiệugọi [[Đường Huyền Tông]] (唐玄宗). Triệu thị được phong '''Lệ phi''' (麗妃), hàm ''Chính nhất phẩm'' chỉ đứng sau hoàng hậu [[Vương hoàng hậu (Đường Huyền Tông)|Vương thị]]. Hoàng nhị tử Lý Tự Khiêm, con của Triệu Lệ phi được phong '''Dĩnh vương''' (郢王).
== Thất sủng và qua đời ==
Ngoài Triệu Lệ phi, Đường Huyền Tông còn có một sủng phi khác là [[Võ Huệ phi|Võ Tiệp dư]] (武婕妤), cháu họ nội của [[Võ Tắc Thiên]]. Võ Tiệp dư vốn tư sắc diễm lệ, lại thông hiểu [[Kinh Thư|kinh thư]] nên rất được lòng Huyền Tông. Võ thị liên tục sinh cho Huyền Tông 2 hoàng tử, 1 công chúa. Tuy cả ba đều chết yểu nhưng Huyền Tông vẫn sủng ái bội phần, sau Võ thị sinh hoàng tử [[Lý Mạo]] (李瑁), được Huyền Tông hết mực thương yêu, phong làm ''Thọ vương'' (壽王). Huyền Thông yêu mến mẹ con Võ thị nên càng lạnh nhạt với chính cung [[Vương hoàng hậu (Đường Huyền Tông)|Vương hoàng hậu]] và Lệ phi.
 
ĐểNăm lấy[[715]], lòngĐường Huyền Tông, Vươngmuốn hậulập vốn[[Hoàng khôngthái sinhtử]]. đượcMặc dù Đàm vương [[Lý Tông]] (李琮), con bèntrai xincủa nhận[[Lưu tháiHoa phi]] (劉華妃) là Hoàng trưởng tử Tựnhưng Khiêm làmsủng conái nuôi.Triệu Lệ phi nên Huyền Tông đổivẫn tênchọn phong Dĩnh vương ''Lý Tự Khiêm'' thànhlàm ''LýThái Hồng'' (李鴻)tử<ref>Nguyên[[Cựu tênĐường là Tự Khâmthư]], conquyển Triệu Lệ phi107, sauliệt đổi làtruyện Hồng57</ref>.
 
== Thất sủng và qua đời ==
Ngoài Triệu Lệ phi, Đường Huyền Tông còn có một sủng phi khác là [[Võ Huệ phi|Võ Tiệp dư]] (武婕妤), cháu họ nội của [[Võ Tắc Thiên]]. Võ Tiệp dư vốn tư sắc diễm lệ, lại thông hiểu [[Kinh Thư|kinh thư]] nên rất được lòng Huyền Tông. Võ thị liên tục sinh cho Huyền Tông 2 hoàng tử, 1 công chúa. Tuy cả ba đều chết yểu nhưng Huyền Tông vẫn sủng ái bội phần, sau Võ thị sinh hoàng tử [[Lý Mạo]] (李瑁), được Huyền Tông hết mực thương yêu, phong làm '''Thọ vương''' (壽王). Huyền Thông yêu mến mẹ con Võ thị nên càng lạnh nhạt với chính cung [[Vương hoàng hậu (Đường Huyền Tông)|Vương hoàng hậu]] và Triệu Lệ phi. Để lấy lòng Huyền Tông, Vương hoàng hậu vốn không sinh được con bèn xin nhận Thái tử Tự Khiêm làm con nuôi. Huyền Tông đổi tên Lý Tự Khiêm thành '''Lý Hồng''' (李鴻).
 
Năm [[725]], Vương hoàng hậu bị phát giác lập bùa phép cùng anh trai là [[Vương Thủ Nhất]] để cầu mang thai. Huyền Tông phế ngôi hậu của Vương thị, giam vào lãnh cung, Vương thị u uất sinh bệnh nên mất không lâu sau đó. Năm [[726]], ngày [[15 tháng 8]], Triệu Lệ phi cũng mắc bệnh qua đời, Huyền Tông lấy làm thương xót, ban [[thụy hiệu]] là '''Hòa''' (和), nên gọi '''Lệ Hòa phi''' (麗和妃).
 
Năm [[726]], Triệu Lệ phi cũng mắc bệnh qua đời, Huyền Tông lấy làm thương xót. Sau đó Huyền Tông tấn phong Võ Tiệp dư làm ''Huệ phi'' (惠妃) và có ý định sách phong tânTân hoàng hậu, song bị quần thần phản đối kịch liệt vì Võ thị là hậu thế của Võ Tắc Thiên, ngoài ra Võ thị không phải mẹ đẻ của Lý Hồng nên sợ phong hậu sẽ đe dọa ngôi vị của tháiThái tử. Dù rất sủng ái Võ thị và Thọ vương Lý Mạo, Huyền Tông vẫn niệm tình cũ không lập Huệ phi làm Hoàng hậu.
 
Năm [[736]], tháiThái tử Lý Hồng được Huyền Tông đổi tên thành [['''Lý Anh]]<ref>Huyền''' Tông đổi tên Lý Hồng thành Lý Anh</ref>(李瑛). Tuy nhiên năm [[737]], tháiThái tử Lý Anh cùng 2 người em trai là Hoàng tử Lý Dao và Lý Cư bị Võ Huệ phi sai Lý Lâm Phủ hãm hại, khiến Huyền Tông tức giận phế cả ba làm thứ nhân, đày đến Nhương châu, không lâu sau, đích thân ông ra lệnh ép 3 hoàng tử phải tự sát ở Lam Điền<ref>[[Cựu Đường thư]], quyển 107</ref>.
== Sau khi mất ==
Năm [[736]], thái tử Lý Hồng được Huyền Tông đổi tên thành [[Lý Anh]]<ref>Huyền Tông đổi tên Lý Hồng thành Lý Anh</ref>. Tuy nhiên năm [[737]], thái tử Lý Anh cùng 2 người em trai là Hoàng tử Lý Dao và Lý Cư bị Võ Huệ phi sai Lý Lâm Phủ hãm hại, khiến Huyền Tông tức giận phế cả ba làm thứ nhân, đày đến Nhương châu, không lâu sau, đích thân ông ra lệnh ép 3 hoàng tử phải tự sát ở Lam Điền<ref>[[Cựu Đường thư]], quyển 107</ref>.
 
== Tham khảo ==