Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Osiris”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
n →‎Chú thích: clean up
Longnb (thảo luận | đóng góp)
166 sửa đổi
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
{{Infobox deity
| type = Ai Cậpegyptian
| name = Osiris
| image = Standing Osiris edit1.svg
Dòng 9:
| hiro = <hiero>Q1:D4-A40</hiero>
| cult_center = [[Abydos, Ai Cập|Abydos]]
| symbol = [[CrookXác và flail]]ướp, [[Atefvương crown]],miện lông đà điểu, cá, gạc xác ướpAtef
| parents = [[Geb]] và [[Nut (goddess)|Nut]]
| siblings = [[Isis]], [[Set (thần thoại)|Set]], [[Nephthys]], [[Horus the Elder|Haroeris]]
| consort = [[Isis]]
| offspring = [[Horus]] và thỉnh thoảng [[Anubis]]
}}{{Tín ngưỡng Ai Cập cổ đại}}▼
}}
'''Osiris''' (/ɔʊˈsaɪrɪs /,trong [[tiếng Hy Lạp]] Ὄσιρις còn gọi là '''Usiris'''; các tên khác dịch từ tiếng [[Ai Cập]] là '''Asar, Asari, Aser, Ausar, Ausir, Wesir, Usir, Usire''' và '''Ausare''') là một vị [[thần Aitrong Cập]],[[Bộ thườngchín đượcvĩ coi là thầnđại của thếHeliopolis|bộ giới9 bênvĩ kia,đại thầncủa chết.Heliopolis]] Osiristrong được[[tôn miêugiáo tảAi làCập cócổ nướcđại]]. daÔng màulà xanh,con mangtrai bộcủa râuthần củađất pharaoh[[Geb]] và phầnnữ chânthần đượcbầu quấntrời vải[[Nut]], nhưlà xácanh ướp.của Ông3 thườngvị độithần một[[Isis]], chiếc[[Set vương(thần miệnthoại)|Set]] đặcvà biệt[[Nephthys]]. vớiÔng haiđược chiếccoi lônglà đàthần điểucủa lớnthế ởgiới cảbên hai phíakia, vàngười cầm một cây gậy cong mang tính biểu tượng vàcai đònquản đậpâm lúaphủ.▼
[[File:Head of the God Osiris, ca. 595-525 B.C.E..jpg|thumbnail|right|''Đầu của thần Osiris'', ca. 595-525 B.C.E. [[bảo tàng Brooklyn]]]]▼
 
Osiris được miêu tả là có nước da màu xanh, mang bộ râu của pharaoh và xuất hiện dưới dạng xác ướp. Ông đội vương miện [[Atef]] (vương miện trắng có gắn lông vũ ở hai bên), tay cầm [[Cây đập lúa|néo]] và móc - biểu tượng của một pharaoh.
▲{{Tín ngưỡng Ai Cập cổ đại}}
▲'''Osiris''' (/ɔʊˈsaɪrɪs /,trong [[tiếng Hy Lạp]] Ὄσιρις còn gọi là '''Usiris'''; các tên khác dịch từ tiếng [[Ai Cập]] là '''Asar, Asari, Aser, Ausar, Ausir, Wesir, Usir, Usire''' và '''Ausare''') là một vị [[thần Ai Cập]], thường được coi là thần của thế giới bên kia, thần chết. Osiris được miêu tả là có nước da màu xanh, mang bộ râu của pharaoh và phần chân được quấn vải như xác ướp. Ông thường đội một chiếc vương miện đặc biệt với hai chiếc lông đà điểu lớn ở cả hai phía, và cầm một cây gậy cong mang tính biểu tượng và đòn đập lúa.
 
== HuyềnThần thoại ==▼
Osiris được coi là người con trai cả của thần Trái đất Geb và nữ thần bầu trời Nut, là anh trai và cũng là chồng của Isis. Horus là con trai của Osiris, được Isis sinh ra sau khi Osiris chết. Osiris còn là một trong những thần cổ nhất trong các văn bản đã được tìm thấy; một trong những bút tích lâu đời nhất được biết có nhắc tới Osiris là ở Palermo vào khoảng năm 2500 TCN. Ông được thờ rộng rãi cho đến khi xảy ra [[Sự đàn áp trong kỷ nguyên Cơ đốc giáo]].<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/14577d.htm CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Theodosius I<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>"History of the Later Roman Empire from the Death of Theodosius I. to the Death of Justinian", The Suppression of Paganism – ch22, p371,John Bagnell Bury, Courier Dover Publications, 1958, ISBN 0-486-20399-9</ref>▼
 
=== Bị giết hại ===
Osiris được thờ phụng không chỉ vì ông cai quản những linh hồn người chết, ông còn bảo vệ sự sống, là thần của cây cỏ và cũng là người dâng nước [[sông Nin|sông Nile]].Các pharaoh Ai Cập thường mong được gặp Osiris sau khi chết, bởi Osiris giúp họ hưởng sự sống vĩnh cửu song song với công xã người sau nghi thức mai táng. Và ở Ai Cập, tất cả mọi người, không chỉ các pharaoh, tin rằng họ sẽ được Osiris bảo trợ sau khi chết nếu thực hiện đầy đủ các nghi thức ma thuật.
Sau khi Geb thoái vị, ông kế vị ngai vàng, trở thành Pharaoh thứ 4 của Ai Cập (sau [[Atum]]/Ra, Shu và Geb). Set ghen tức vì điều này, cho rằng mình mới xứng đáng lên ngôi nên luôn tìm cách hãm hại anh mình.
Osiris được coi là con trai cả của thần đất [[Geb]] và nữ thần bầu trời [[Nut]], anh trai của [[Seth]] và là chồng của [[Isis]]. Sau này ông còn được biết đến với cái tên Khenti-Amentiu, nghĩa là "người đứng đầu phương Tây" ("Phương Tây" ở đây ám chỉ cái chết).
 
Set đã quyết định tổ chức một bữa tiệc linh đình để tỏ lòng tôn kính với Osiris và tặng một cái hòm được chạm trổ hết sức tinh xảo cho ai nằm vừa nó. Tất nhiên, chiếc hòm được đóng cho vừa với ông. Khi vừa nằm vào trong thì Set đóng nắp hòm lại và thả ông xuống dòng [[Sông Nin|sông Nile]]<ref name=":0">{{Chú thích web|url=http://www.ancientegyptonline.co.uk/osiris.html|title=Ancient Egypt Online: Osiris}}</ref>.
Trong suốt chiều dài của nền văn minh Ai Cập, Osiris được coi như một vị Chúa Trời, ông đứng đầu tất cả các thần Ai Cập, chỉ sau thần [[Ra (định hướng)|Ra]].
 
Chiếc hòm đó trôi dạt vào [[Byblos|Bylos]]. Ngay khi trôi vào bờ, một cây [[Họ Thánh liễu|thánh liễu]] mọc lên bảo vệ nó. Cái cây đó to đễn nỗi vua xứ Bylos đã đem chặt chúng về làm những cây cột trong cung điện của mình. [[Isis]] biết được đã xin nhà vua đem cây cột có chứa xác Osiris về Ai Cập. Bà đã dùng phép thuật hồi sinh ông và mang thai [[Horus]]<ref name=":0" />.
== Hình thức ==▼
 
Trong các tài liệu cổ, Osiris được miêu tả là một vị pharoh với nước da màu xanh (màu tượng trưng cho sự tái sinh) với vương miện [[Atef]](một loại vương miện trắng có gắn lông vũ ở hai bên), biểu tượng của [[Thượng Ai Cập]],trên tay cầm quyền trượng dưới dạng một cây gậy có móc và một cái néo (dụng cụ đập lúa của người Ai Cập cổ). Gậy có móc thường là quyền trượng của Pharaoh, thể hiện Osiris chính là một vị quân vương, người đứng đầu. Còn cái néo hiện chưa biết là biểu tượng của nông nghiệp, cây đuổi ruồi hay sự liên tưởng tới thần [[Andjety]]
Set lại tìm thấy chiếc hòm đó, đã chặt xác của Osiris thành nhiều mảnh và rải khắp Ai Cập. Isis và [[Nephthys]] phải đi nhặt từng bộ phận cơ thể của ông, nhưng [[Dương vật người|dương vật]] lại thiếu mất do bị cá ăn (có thuyết là do Set cho chúng ăn). Vì thế Osiris không thể sống trở lại. Một số truyền thuyết khác lại cho rằng, sau đó bà đã gắn một dương vật bằng vàng cho Osiris và mới mang thai [[Horus]]<ref name=":0" />.
▲== Huyền thoại ==
 
Ra thương tiếc nên đã cho thần đầu chó [[Anubis]] ướp xác ông, và theo lệnh [[Thoth]], Isis và Nephthys ghép các mảnh xác của Osiris lại. Ra sau đó đã cho ông phong cho ông làm Vua của cõi âm, và để Horus con ông trở thành vị Pharaoh thứ 5 cai quản Ai Cập.
Từ rất sớm, các văn tự ở [[Kim tự tháp|Kim Tự Tháp]] đã thể hiện quan điểm về một cuộc sống vĩnh cửu
 
{{sơ khai ACCD}}
=== Osiris và Anubis ===
[[Nephthys]] vốn không ưa chồng mình là Set nên đã cải trang thành chị mình, Isis và quyến rũ người anh Osiris. Kết quả là Nephthys có thai và đã hạ sinh [[Anubis]]. Isis không tỏ ra ghen tuông nhưng Set cảm thấy tức giận vì mình bị lừa gạt. Đó cũng là một lý do khiến Set ganh ghét ông<ref name=":0" />.
 
== Thờ cúng ==
▲Osiris được coi là người con trai cả của thần Trái đất Geb và nữ thần bầu trời Nut, là anh trai và cũng là chồng của Isis. Horus là con trai của Osiris, được Isis sinh ra sau khi Osiris chết. Osiris còn là một trong những thần cổ nhất trong các văn bản đã được tìm thấy; một trong những bút tích lâu đời nhất được biết có nhắc tới Osiris là ở [[Palermo]] vào khoảng năm 2500 TCN. Ông được thờ rộng rãi cho đến khi xảy ra [[Sựsự đàn áp trong kỷ nguyên [[Kitô giáo|Cơ đốc giáo]].<ref>[http://www.newadvent.org/cathen/14577d.htm CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Theodosius I<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>"History of the Later Roman Empire from the Death of Theodosius I. to the Death of Justinian", The Suppression of Paganism – ch22, p371,John Bagnell Bury, Courier Dover Publications, 1958, ISBN 0-486-20399-9</ref>
 
Tại [[Memphis (Ai Cập)|Memphis]], Osiris đã kết hợp với [[Ptah]] (Đấng sáng tạo) và [[Seker|Sokar]] (con [[Bộ Ưng|ưng]] thần, thần chết của [[Memphis (Ai Cập)|Memphis]]), trở thành Ptah-Sokar-Osiris, biểu tượng của ánh mặt trời dưới địa ngục<ref>{{Chú thích web|url=http://www.ancientegyptonline.co.uk/ptah.html|title=Ancient Egypt Online: Ptah}}</ref>.
 
Tại địa ngục Duat, Osiris được coi là một trong 42 vị thẩm phán thần thánh của Ai Cập cổ đại, có trách nhiệm phán quyết một linh hồn có tội hay không qua việc "cân tim". Nếu trái tim của người chết bằng với trọng lượng của cọng lông [[Ma'at]] , linh hồn của họ được chào đón vào vương quốc Osiris. Ngược lại, họ sẽ bị con quỷ [[Ammit]] nuốt chửng.
 
▲== Hình thứcảnh ==
▲[[File{{Gallery|tập tin:Head of the God Osiris, ca. 595-525 B.C.E..jpg|thumbnail|right|''Đầu của thần Osiris'', ca. 595-525 B.C.E. [[bảoBảo tàng Brooklyn]]]]|tập tin: Sokar-Osiris.svg|Sokar-Osiris-Ptah}}
 
== Chú thích ==
{{tham khảo}}
{{thể loại Commons|Osiris}}
 
{{Sơ khai ACCD}}
 
[[Thể loại:Thần nông nghiệp]]
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Osiris”