Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ma Cao”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n stub sorting, replaced: hế kỷ 16 → hế kỷ XVI (4), hế kỷ 17 → hế kỷ XVII (3), hế kỷ thứ 5 → hế kỷ thứ V, ệ nhất → ệ Nhất, LONDON → Luân Đ using AWB
n clean up using AWB
Dòng 93:
| accessdate=ngày 7 tháng 1 năm 2008
|publisher=BBC News
| date=ngày 18 tháng 12 năm 1999}}</ref> Các thương nhân Bồ Đào Nha lần đầu đến định cư tại Ma Cao trong thập niên 1550. Năm 1557, triều đình [[nhà Minh]] đã cho Bồ Đào Nha thuê Ma Cao để làm cảng giao thương. Từ đó, người Bồ Đào Nha đã quản lý thành phố song nó vẫn nằm trong phạm vi chủ quyền của Trung Quốc. Đến năm 1887, Ma Cao trở thành một thuộc địa của đế quốc Bồ Đào Nha. Bồ Đào Nha đã [[chuyển giao chủ quyền đối với Ma Cao]] cho Trung Quốc vào ngày 20 tháng 12 năm 1999. [[Tuyên bố chung Trung-Bồ]] và [[Luật cơ bản Ma Cao]] quy định rằng Ma Cao có quyền tự trị cao độ ít nhất là đến năm 2049, tức 50 năm sau ngày chuyển giao.<ref name=blm>{{chúChú thích web
| url=http://www.umac.mo/basiclaw/english/main.html
| titletiêu đề=Content of Basic Law of Macau
| accessdatengày truy cập=ngày 7 tháng 1 năm 2008
| publishernhà xuất bản=University of Macau}}</ref>
 
Theo chính sách "[[một quốc gia, hai chế độ]]", [[Quốc vụ viện Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa|chính quyền Trung ương]] của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa chịu trách nhiệm về các vấn đề quốc phòng và ngoại giao của lãnh thổ, trong khi Ma Cao duy trì hệ thống riêng của mình trên các lĩnh vực luật pháp, lực lượng cảnh sát, tiền tệ, hải quan, nhập cư. Ma Cao tham gia nhiều tổ chức và sự kiện quốc tế không yêu cầu các thành viên phải là các quốc gia có chủ quyền.<ref name=blm/><ref>{{chúChú thích web
| url=http://bo.io.gov.mo/bo/i/88/23/dc/en/
| titletiêu đề=Joint declaration of the Government of the People's Republic of China and The Government of the Republic of Portugal on the question of Macau
| accessdatengày truy cập=2018-02-10
| publishernhà xuất bản=Government Printing Bureau (Macao SAR).}}</ref>
 
Theo ''[[The World Factbook]]'' của [[Cơ quan Tình báo Trung ương (Hoa Kỳ)|CIA]], năm 2012, Ma Cao xếp thứ hai về [[Bảng xếp hạng ước lượng tuổi thọ khi sinh theo quốc gia|tuổi thọ]] trên thế giới.<ref>{{chúChú thích web|titletiêu đề=COUNTRY COMPARISON:: LIFE EXPECTANCY AT BIRTH|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html|publishernhà xuất bản=CIA|accessdatengày truy cập = ngày 13 tháng 1 năm 2013}}</ref> Ngoài ra, Ma Cao là một trong số ít khu vực tại châu Á có [[Chỉ số phát triển con người]] (HDI) ở mức rất cao.
 
==Từ nguyên==
Dòng 115:
[[Tập tin:Saopaulo Chinnery.jpg|nhỏ|trái|[[Di tích Thánh Phaolô|Nhà thờ Lớn Thánh Phaolô]], hình của [[George Chinnery]] (1774–1852). Nhà thờ này được xây năm 1602 và bị hỏa hoạn phả hủy vào năm 1835. Chỉ có mặt bằng đá ở phía nam là còn lại đến nay.]]
[[Tập tin:1870Macao.jpg|nhỏ|trái|Ma Cao khoảng năm 1870]]
Lịch sử Ma Cao có thể truy nguyên từ thời [[nhà Tần]] (221–206 TCN), khi đó khu vực nay là Ma Cao nằm dưới quyền quản lý của [[Phiên Ngung (địa danh cổ)|Phiên Ngung]] thuộc [[Nam Hải quận]].<ref name="M517"/> Các cư dân được ghi chép đầu tiên là những người đến tị nạn tại Ma Cao trước cuộc xâm lược [[Nhà Tống|Nam Tống]] của [[người Mông Cổ]].<ref name="Macau history in Macau encyclopedia">{{chúChú thích web
|url=http://www.macaudata.com/macauweb/Encyclopedia/html/44907.htm
|titletiêu đề=The entry "Macau history" in Macau Encyclopedia
|accessdatengày truy cập=ngày 2 tháng 1 năm 2008
|publishernhà xuất bản=Macau Foundation
|languagengôn ngữ=tiếng Trung
|archiveurl=http://web.archive.org/web/20071013210914/http://macaudata.com/macauweb/Encyclopedia/html/44907.htm <!--Added by H3llBot-->
|archivedate=ngày 13 tháng 10 năm 2007}}</ref> Dưới thời [[nhà Minh]] (1368–1644), có những ngư dân nhập cư đến Ma Cao từ Quảng Đông và [[Phúc Kiến]].
Dòng 201:
|accessdate=ngày 4 tháng 11 năm 2011}}</ref>
 
Do ngày càng có nhiều người Bồ Đào Nha đến định cư ở Ma Cao để tham gia hoạt động thương mại, họ có nhu cầu về tự quản; song điều này không thể đạt được cho đến thập niên 1840. Năm 1576, [[Giáo hoàng Grêgôriô XIII]] đã thành lập [[Giáo phận Ma Cao]].<ref>{{chúChú thích web
|url=http://www.macaudata.com/macauweb/Encyclopedia/html/11502.htm
|titletiêu đề=The entry "Catholic" in Macau Encyclopedia
|publishernhà xuất bản=Macau Foundation
|accessdatengày truy cập=ngày 6 tháng 1 năm 2008
|languagengôn ngữ=tiếng Trung
|archiveurl=http://web.archive.org/web/20071224173753/http://www.macaudata.com/macauweb/Encyclopedia/html/11502.htm <!--Added by H3llBot-->
|archivedate=ngày 24 tháng 12 năm 2007}}</ref> Năm 1583, người Bồ Đào Nha tại Ma Cao được cho phép thành lập một viện nguyên lão để xử lý các vấn đề khác nhau liên quan đến những hoạt động xã hội và kinh tế của họ dưới sự giám sát chặt chẽ của chính quyền Trung Quốc, song điều này không có nghĩa là chuyển giao chủ quyền.<ref name="Macau history in Macau encyclopedia"/>
Dòng 334:
Sau khi Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa thành lập vào năm 1949, chính phủ Bắc Kinh tuyên bố Điều ước Hữu nghị và Thông thương Trung-Bồ là một "[[hiệp ước bất bình đẳng|điều ước bất bình đẳng]]" do ngoại quốc áp đặt đối với Trung Quốc. Tuy nhiên, chính quyền Bắc Kinh đã không sẵn sàng để giải quyết, và duy trì "nguyên trạng" cho đến một thời gian thích hợp hơn.<ref>{{harvnb|Fung|1999|pp=410-411}}</ref>
 
Dưới ảnh hưởng của [[Cách mạng văn hóa|Cách mạng Văn hóa]] tại Trung Quốc đại lục và tâm trạng bất mãn rộng rãi với chính phủ Bồ Đào Nha, các cuộc bạo động đã nổ ra ở Ma Cao vào năm 1966. Nghiêm trọng nhất là "[[sự kiện 3 tháng 12]]", với 6 người bị giết và hơn 200 người bị thương.<ref name="12-3 incident in Macau encyclopedia">{{chúChú thích web
|url=http://www.macaudata.com/macauweb/Encyclopedia/html/08701.htm
|titletiêu đề=The entry "12-3 Incident" in Macau Encyclopedia
|accessdatengày truy cập=ngày 2 tháng 1 năm 2008
|publishernhà xuất bản=Macau Foundation
|languagengôn ngữ=tiếng Trung}} {{Dead link|date=April 2012|bot=H3llBot}}</ref><ref name="Lo Shiu-hing">{{chú thích tạp chí |author=Lo Shiu-hing
|title=Aspects of Political Development in Macau
|journal=The China Quarterly
Dòng 351:
[[Tập tin:Almacau.JPG|nhỏ|phải|Tòa nhà văn phòng của [[Hội Lập pháp Khu hành chính đặc biệt Ma Cao]].]]
{{main|Chính trị Ma Cao}}
Tuyên bố chung Trung-Bồ và [[Luật Cơ bản Ma Cao]], hiến pháp Ma Cao do [[Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc (Trung Quốc)|Đại hội đại biểu Nhân dân toàn quốc]] ban hành vào năm 1993, xác định rằng hệ thống kinh tế, lối sống, quyền, và tự do của Ma Cao sẽ được duy trì không thay đổi ít nhất là 50 năm sau khi chủ quyền của khu vực được chuyển giao về Trung Quốc vào năm 1999.<ref name=blm/> Theo phương châm "[[Một quốc gia, hai chế độ]]", Ma Cao được hưởng một quyền tự trị cao độ trên tất cả các lĩnh vực ngoại trừ quốc phòng và các vấn đề ngoại giao.<ref name=blm/> Các quan chức Ma Cao, chứ không phải là quan chức Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, sẽ điều hành Ma Cao bằng cách sử dụng riêng biệt các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp, cũng như quyền phân xử cuối cùng.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://www.imprensa.macau.gov.mo/bo/i/1999/leibasica/index_uk.asp#c2
|titletiêu đề=Basic Law of Macau Chapter II: Relationship between the Central Authorities and the Macau Special Administrative Region
|accessdatengày truy cập=ngày 3 tháng 1 năm 2008
|publishernhà xuất bản=Government Printing Bureau}}</ref> Ma Cao duy trì [[pataca Macau|tiền tệ]], lãnh thổ hải quan, kiểm soát nhập cư và ranh giới, và lực lượng cảnh sát riêng biệt.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://www.imprensa.macau.gov.mo/bo/i/1999/leibasica/index_uk.asp#c5
|titletiêu đề=Basic Law of Macau Chapter V: The Economy
|accessdatengày truy cập=ngày 3 tháng 1 năm 2008
|publishernhà xuất bản=Government Printing Bureau}}</ref><ref>{{chúChú thích web |url=http://www.imprensa.macau.gov.mo/bo/i/1999/leibasica/index_uk.asp#c7
|titletiêu đề=Basic Law of Macau Chapter VII: External Affairs
|accessdatengày truy cập=ngày 3 tháng 1 năm 2008
|publishernhà xuất bản=Government Printing Bureau}}</ref>
 
===Hành pháp===
Đứng đầu chính quyền Ma Cao là [[Trưởng quan hành chính Ma Cao|trưởng quan hành chính]], người này được chính phủ Trung ương tại Bắc Kinh bổ nhiệm theo tiến cử của một ủy ban bầu cử, tổ chức này có ba trăm thành viên, được các đoàn thể và cộng đồng bổ nhiệm. Việc tiến cử được thực hiện bằng một cuộc bầu cử trong khuôn khổ ủy ban.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://www.imprensa.macau.gov.mo/bo/i/2004/14/lei03_en.asp#c4a32
|titletiêu đề=Election of the Chief Executive
|accessdatengày truy cập=ngày 5 tháng 9 năm 2006
|publishernhà xuất bản=Government Printing Bureau}}</ref> Nội các của trưởng quan hành chính bao gồm năm viên chức chính sách và [[Hội hành chính khu hành chính đặc biệt Ma Cao|Hội hành chính]] bao gồm từ 7 đến 11 thành viên làm nhiệm vụ cố vấn.<ref name="Macau 2007 Yearbook">{{chú thích sách
|year=2007
|title=Macau 2007 Yearbook
|publisher=Government Information Bureau of Macau SAR
|isbn=978-99937-56-09-5}}</ref> [[Hà Hậu Hoa]], một lãnh đạo cộng đồng và nguyên là một chủ ngân hàng, là trưởng quan đầu tiên của khu hành chính đặc biệt Ma Cao, thay thế [[Vasco Joaquim Rocha Vieira|Tổng đốc Vasco Rocha Vieira]] vào nửa đêm ngày 20 tháng 12 năm 1999. [[Thôi Thế An]] là trưởng quan đương nhiệm của Ma Cao.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://www.china.org.cn/english/NM-e/105438.htm
|accessdatengày truy cập=ngày 7 tháng 1 năm 2008
|titletiêu đề=Edmund Ho Wins Election for 2nd Term
|publishernhà xuất bản=Xinhua News Agency}}</ref>
 
===Lập pháp===
Cơ quan lập pháp của Ma Cao là [[Hội Lập pháp Khu hành chính đặc biệt Ma Cao|Hội Lập pháp]], một cơ cấu gồm 29 thành viên trong đó có 12 thành viên được bầu trực tiếp, 10 thành viên được bầu gián tiếp đại diện cho các "khu vực bầu cử chức năng" và 10 thành viên do trưởng quan bổ nhiệm.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://www.al.gov.mo/en/en.htm#Composition
|accessdatengày truy cập=ngày 5 tháng 9 năm 2006
|titletiêu đề=Introduction of the Legislative Assembly of the Macau Special Administrative Region
|publishernhà xuất bản=The Legislative Assembly of Macau}}</ref> Bất kỳ thường trú nhân nào đủ hoặc trên 18 tuổi đều có đủ điều kiện bỏ phiếu trong các cuộc bầu cử trực tiếp.<ref>{{chúChú thích web
|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2123.html
|accessdatengày truy cập=ngày 7 tháng 1 năm 2008
|titletiêu đề=List of Suffrage
|publishernhà xuất bản=CIA – The World Factbook}}</ref> Bầu cử gián tiếp giới hạn trong các tổ chức đã đăng ký được gọi là "cử tri đoàn thể" và một ủy ban gồm 300 thành viên rút ra từ các nhóm khu vực, tổ chức đô thị và các cơ quan của chính phủ Trung ương.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://english.peopledaily.com.cn/200403/31/eng20040331_139074.shtml
|accessdatengày truy cập=ngày 7 tháng 1 năm 2008
|titletiêu đề=Polls favor indirect vote of Macau's next chief executive
|publishernhà xuất bản=(Source: Xinhua)People's Daily Online}}</ref>
 
===Tư pháp===
Khuôn khổ ban đầu của hệ thống luật pháp Ma Cao dựa phần lớn vào luật pháp Bồ Đào Nha hay hệ thống luật dân sự Bồ Đào Nha, nó vẫn được duy trì sau năm 1999. Ma Cao có hệ thống tư pháp độc lập của mình với một [[Pháp viện chung thẩm Khu hành chính đặc biệt Ma Cao|pháp viện chung thẩm]]. Một ủy ban lựa chọn ra các thẩm phán và những người này được trưởng quan bổ nhiệm. Các thẩm phán ngoại quốc có thể phụng sự tại các tòa án.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://www.unesco.org.mo/eng/law/4judicialSystem.html
|titletiêu đề=Brief Introduction of Judicial System of Macau SAR
|accessdatengày truy cập=ngày 5 tháng 9 năm 2006
|author=Sam Hou Fai
|publishernhà xuất bản=UNESCO |archiveurl = http://web.archive.org/web/20060430035340/http://www.unesco.org.mo/eng/law/4judicialSystem.html |archivedate = ngày 30 tháng 4 năm 2006}}</ref>
 
Ma Cao có một hệ thống tòa án ba cấp: Pháp viện đệ nhất thẩm, pháp viện cấp trung và pháp viện chung thẩm.<ref name="Legal System of Macau">{{chúChú thích web
|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/7066.htm
|titletiêu đề=Background Note: Macau – Government
|publishernhà xuất bản=Bureau of East Asian and Pacific Affairs, U.S. Department of State
|accessdatengày truy cập=ngày 24 tháng 5 năm 2007}}</ref> Trong tháng 2 năm 2009, Hội Lập pháp đã thông qua một dự luật an ninh dựa trên cơ sở điều luật an ninh đã bị rút lại trước đó ở Hồng Kông.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://english.peopledaily.com.cn/90001/90776/90785/6601685.html
|accessdatengày truy cập=ngày 18 tháng 9 năm 2009
|titletiêu đề=Macao legislature passes national security bill
|publishernhà xuất bản=Peopledaily}}</ref> Những người ủng hộ dân chủ lo ngại rằng phạm vi mở rộng quá mức của điều luật này sẽ dẫn đến lạm dụng, lo lắng này được tăng thêm sau khi một số ủng hộ viên dân chủ nổi bật của Hồng Kông đã bị từ chối cho nhập cảnh vào Ma Cao trong thời gian thông qua dự luật.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://www.unhcr.org/refworld/country,,,,MAC,4562d8cf2,49a660b913,0.html
|titletiêu đề=Macao: Stop the National Security Bill now
|accessdatengày truy cập=ngày 18 tháng 9 năm 2009
|publishernhà xuất bản=Amnesty International}}</ref>
 
===Quân sự===
Dòng 421:
==Địa lý==
{{main|Địa lý Ma Cao}}
Ma Cao nằm cách {{convert|60|km|mi|0}} về phía tây nam của Hồng Kông và cách [[Quảng Châu]] {{convert|145|km|mi|0}}. Ma Cao có {{convert|41|km|mi|0}} đường bờ biển, song chỉ có {{convert|310|m|ft|sigfig=2}} ranh giới trên bộ với [[Quảng Đông]].<ref name="M475"/><ref name=Asiarooms>{{chúChú thích web
|url=http://www.asiarooms.com/travel-guide/macau/macau-overview/macau-geography.html
|titletiêu đề=Macau Geography
|accessdatengày truy cập=ngày 6 tháng 1 năm 2008
|publishernhà xuất bản=AsiaRooms.com}}</ref> Ma Cao gồm [[bán đảo Ma Cao]] cùng hai đảo [[Đãng Tử]] (Taipa) và [[Lộ Hoàn]] (Coloane), song hai đảo này ngày nay đã được nối với nhau thông qua một vùng đất lấn biển được gọi là [[Lộ Đãng Thành]] (Cotai). Bán đảo Ma Cao được thành hình từ [[cửa sông]] của [[Châu Giang (sông Trung Quốc)|Châu Giang]] ở phía đông và [[Tây Giang (sông Trung Quốc)|Tây Giang]] ở phía tây.<ref name=Asiarooms/> Ma Cao giáp với đặc khu kinh tế [[Châu Hải|Chu Hải]] tại Trung Quốc đại lục. Cửa khẩu chính giữa Ma Cao và phần còn lại của Trung Quốc là [[Portas do Cerco]] (Quan Áp) ở phía Ma Cao, và [[cửa khẩu Củng Bắc]] bên phía Chu Hải.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://www.newsgd.com/citiesandtowns/zhuhai/news/200603030050.htm
|titletiêu đề=Zhuhai Gongbei Checkpoint Opens Earlier
|accessdatengày truy cập=ngày 6 tháng 1 năm 2008
|author=Yan
|publishernhà xuất bản=New Guangdong newsgd}}</ref>
 
Bán đảo Ma Cao nguyên cũng là một hòn đảo, song về sau đã xuất hiện dải cát nối với lục địa và nó dần phát triển thành một eo đất hẹp, biến Ma Cao thành một bán đảo. Hoạt động cải tạo đất trong thế kỷ XVII đã biến Ma Cao thành một bán đảo với địa hình bằng phẳng, mặc dù vùng đất ban đầu vẫn có rất nhiều đồi dốc.<ref name=Asiarooms/> Điệp Thạch Đường Sơn (疊石塘山)/Alto de Coloane là điểm cao nhất tại Ma Cao, với cao độ {{convert|170,6|m|ft|1}}.<ref name="M475"/> Với mật độ đô thị hóa dày đặc, Ma Cao không có đất canh tác, đồng cỏ, rừng hay đất rừng.
Dòng 442:
 
===Khí hậu===
Ma Cao có một [[khí hậu cận nhiệt đới ẩm]] ([[phân loại khí hậu Köppen|Köppen]] ''Cwa''), với ẩm độ tương đối trung bình từ 75% đến 90%.<ref name=aaa>{{chúChú thích web
|url=http://www.worldtravelguide.net/country/153/climate/Far-East-Asia/Macau.html
|titletiêu đề=Macau Climate, Temp, Rainfall and Humidity
|accessdatengày truy cập=ngày 6 tháng 1 năm 2008
|publishernhà xuất bản=Nexus Business Media Limited |archiveurl = http://web.archive.org/web/20071216232707/http://www.worldtravelguide.net/country/153/climate/Far-East-Asia/Macau.html |archivedate = ngày 16 tháng 12 năm 2007}}</ref> Tương tự như phần lớn miền Nam Trung Quốc, khí hậu Ma Cao thay đổi theo mùa do ảnh hưởng từ [[gió mùa]], và sự khác biệt của nhiệt độ và ẩm độ giữa mùa hè và mùa đông là đáng chú ý, mặc dù không phải là lớn nhất tại Trung Quốc. Nhiệt độ trung bình tại Ma Cao là {{convert|22,7|°C|°F|1}}.<ref>{{chúChú thích web
|url=http://www.smg.gov.mo/www/smg/centenary2/index_four.htm
|titletiêu đề=100 years of Macau Climate
|accessdatengày truy cập=ngày 15 tháng 2 năm 2011
|publishernhà xuất bản=Macao Meteorological and Geophysical Bureau}}</ref> Tháng bảy là tháng nóng nhất với nhiệt độ trung bình là {{convert|28,9|°C|°F|1}}. Tháng mát nhất là tháng giêng với nhiệt độ trung bình là {{convert|14,5|°C|°F|1}}.<ref name=aaa/>
 
Nằm trên bờ biển phía nam Trung Quốc, Ma Cao có lượng mưa phong phú, với lượng mưa trung bình năm là {{convert|2120|mm|in|0}}. Tuy nhiên, mùa đông chủ yếu là khô hanh do ảnh hưởng từ [[áp cao Siberi]]. Mùa thu ở Ma Cao kéo dài từ tháng 10 đến tháng 11, có thời tiết nắng và ấm với ẩm độ thấp. Mùa đông kéo dài từ tháng 12 đến đầu tháng 3 với thời tiết thường ôn hòa và hầu hết thời gian nhiệt độ ở mức trên 13&nbsp;°C, mặc dù đôi lúc cũng có thể xuống dưới 8&nbsp;°C. Ẩm độ bắt đầu tăng lên từ cuối tháng 3. Mùa hè có thời tiết từ rất ấm đến nóng và thường lên mức trên 30&nbsp;°C vào ban ngày. Theo sau thời tiết nóng nực là các cơn mưa lớn, dông và thi thoảng là bão nhiệt đới.<ref name=aaa/>
Dòng 597:
{| cellpadding="1" style="float: right; margin: 0em 1em 1em 0em; border:1px #bbbbbb solid; border-collapse: collapse; font-size: 90%;"
|- align="center" bgcolor=salmon
!colspan=3|Dân cư phân theo <br />nghề nghiệp năm 2007<ref name="DSEC">{{chúChú thích web|url=http://www.dsec.gov.mo//english/indicator/e_ie_indicator_8.html
|titletiêu đề=Employed population by occupation|accessdatengày truy cập=ngày 27 tháng 12 năm 2007|publishernhà xuất bản=Statistics and Census Service (DSEC) of the Macau Government |archiveurl = http://web.archive.org/web/20071124192250/http://www.dsec.gov.mo/english/indicator/e_ie_indicator_8.html |archivedate = ngày 24 tháng 11 năm 2007}}</ref>
|- align=center bgcolor=lightsalmon
|Nghề nghiệp|| Con số
Dòng 618:
Nền kinh tế Ma Cao dựa phần lớn vào du lịch. Các hoạt động kinh tế lớn khác tại Ma Cao là sản xuất xuất khẩu phụ tùng dệt may và quần áo, ngân hàng và các dịch vụ tài chính khác.<ref name="C12">{{harvnb|Chan|2000|pp=12=13}}</ref> Ngành công nghiệp quần áo chiếm khoảng ba phần tư kim ngạch xuất khẩu của Ma Cao, và các ngành công nghiệp đánh bạc, du lịch và khoản đãi ước tính đóng góp trên 50% GDP của Ma Cao, và 70% thu nhập của chính quyền Ma Cao.<ref name="Macau 2007 Yearbook" /> Tính đến năm 2016, GDP của Ma Cao đạt 44.066, đứng thứ 86 thế giới và đứng thứ 29 châu Á.
 
Ma Cao là một thành viên sáng lập của [[Tổ chức Thương mại Thế giới|WTO]] và duy trì quan hệ kinh tế và thương mại đầy đủ với trên 120 quốc gia và khu vực, đặc biệt là với [[Liên minh châu Âu]] và [[Cộng đồng các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha|các quốc gia nói tiếng Bồ Đào Nha]]; Ma Cao cũng là một thành viên của [[Quỹ Tiền tệ Quốc tế|IMF]].<ref name="CIA factbook">{{chúChú thích web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mc.html |titletiêu đề=CIA the world factbook |accessdatengày truy cập=ngày 15 tháng 11 năm 2007 |publishernhà xuất bản=CIA the World Factbook – Macau}}</ref> [[Ngân hàng Thế giới]] phân loại Ma Cao là một nền kinh tế có thu nhập cao<ref>{{chúChú thích web |url=http://web.worldbank.org/servlets/ECR?contentMDK=20421402&sitePK=239419#High_income High Income Group |titletiêu đề=Income Group – High Income, World Bank |accessdatengày truy cập=ngày 15 tháng 11 năm 2007 |publishernhà xuất bản=World Bank}}</ref> và GDP bình quân đầu người của khu vực đạt 28.436 Đô la Mỹ vào năm 2006. Sau khi Ma Cao được bàn giao về Trung Quốc vào năm 1999, số du khách từ đại lục đã gia tăng nhanh chóng do Trung Quốc tiến hành nới lỏng hạn chế đi lại. Việc Ma Cao tiến hành tự do hóa ngành công nghiệp đánh bạc vào năm 2001 đã đem đến một dòng vốn đầu tư đáng kể, tỷ lệ [[tăng trưởng kinh tế]] bình quân trong giai đoạn từ 2001 đến 2006 là xấp xỉ 13,1% mỗi năm.<ref name="AMCMstat">{{chúChú thích web |url=http://www.amcm.gov.mo/economic_statistics/economic.htm |titletiêu đề=Economic statistics from Monetary Authority of Macau |publishernhà xuất bản=AMCM |accessdatengày truy cập=ngày 23 tháng 12 năm 2007}}</ref>
 
Trong một báo cáo của [[Tổ chức Du lịch Thế giới]] về du lịch quốc tế năm 2006, Ma Cao xếp hạng 21 về số du khách và xếp thứ 24 về thu nhập từ du lịch.<ref>{{chúChú thích web |url=http://unwto.org/facts/eng/pdf/barometer/unwto_barom07_2_en.pdf UNWTO World Tourism Barameter |titletiêu đề=UNWTO World Tourism Barameter |month=June | year=2007 |accessdatengày truy cập=ngày 16 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=World Tourism Organisation (UNWTO)}}</ref> Từ con số 9,1 triệu du khách trong năm 2000, số lượt khách đến Ma Cao đã tăng lên 18,7 triệu vào năm 2005 và 22 triệu vào năm 2006,<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.dsec.gov.mo/index.asp?src=/english/indicator/e_tur_indicator_1.html
|titletiêu đề=Visitor arrivals by place of residence |accessdatengày truy cập=ngày 5 tháng 9 năm 2006 |publishernhà xuất bản=Statistics and Census Service (DSEC) of the Macau Government
}}</ref> với trên 50% lượt khách đến từ Trung Quốc đại lục và 30% đến từ Hồng Kông.
 
Ngành công nghiệp đánh bạc tại Ma Cao bắt đầu vào năm 1962, khi đó ngành này chỉ bao gồm [[Sociedade de Turismo e Diversões de Macau]] do [[Hà Hồng Sân]] (何鴻燊, Stanley Ho) điều hành theo một giấy phép độc quyền của chính phủ. Sự độc quyền chấm dứt vào năm 2002 và một vài chủ casino từ [[Vùng đô thị Las Vegas|Las Vegas]] đã nỗ lực tiến vào thị trường đánh bạc của Ma Cao. Với việc mở cửa [[Sands Macao]],<ref name=sands>{{chúChú thích web |url=http://www.readybetgo.com/news/sands-Macau-largest--2277.html |titletiêu đề=Sands Macau-is the largest casino in the world |accessdatengày truy cập=ngày 24 tháng 8 năm 2006 |publishernhà xuất bản=Ready Bet Go}} {{Dead link|date=September 2010|bot=H3llBot}}</ref> vào năm 2004 và [[Wynn Macau]] vào năm 2006,<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.casinocitytimes.com/news/article/wynn-fine-tuning-details-at-600-room-macau-resort-160162 |titletiêu đề=Wynn Fine-Tuning Details at 600-Room Macau Resort |accessdatengày truy cập=ngày 5 tháng 9 năm 2006 |publishernhà xuất bản=Gaming News}}</ref> doanh thu đánh bạc từ các casino của Ma Cao đã trở nên rất phát đạt.<ref>{{chú thích báo |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/6083624.stm |title=Macau, a tiny special administrative region of China, appears to have overtaken the famous Las Vegas Strip as the world's top gambling destination |accessdate=ngày 25 tháng 10 năm 2006 |publisher=BBC News – Business | date=ngày 25 tháng 10 năm 2006}}</ref><ref>{{chúChú thích web |url=http://www.businessweek.com/investor/content/jun2006/pi20060608_011406.htm |titletiêu đề= Vegas vs. Macau, who will win? |accessdatengày truy cập=ngày 9 tháng 9 năm 2006 |publishernhà xuất bản=BusinessWeek Online (ngày 8 tháng 6 năm 2006) }}</ref><ref>{{chú thích báo |url=http://www.nytimes.com/2007/01/24/business/worldbusiness/24macao.html?partner=rssnyt&emc=rss |title=Asian Rival Moves Past Las Vegas |accessdate=ngày 24 tháng 1 năm 2007 |author=David Barboza |work=New York Times | date=ngày 24 tháng 1 năm 2007}}</ref> Năm 2007, [[Venetian Macau]], khi đó là công trình lớn thứ hai thế giới về không gian sàn, đã mở cửa cho công chúng, theo sau là [[MGM Grand Macau]]. Doanh thu của ngành đánh bạc đã biến Ma Cao thành thị trường casino hàng đầu thế giới, vượt qua Las Vegas.<ref>[http://www.bbc.co.uk/news/business-13407750 World Class Casino]</ref> Đầu thập niên 2010, Ma Cao cũng tăng cường các hoạt động biểu diễn và giải trí cùng với kinh doanh đánh bạc, bao gồm chương trình biểu diễn nổi tiếng House of Dancing Water,<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.macau.com/en/shows_and_events/579 |titletiêu đề=House of Dancing Water |accessdatengày truy cập=ngày 29 tháng 1 năm 2012 |work=Macau.com }}</ref> các buổi hòa nhạc, triển lãm thương mại và nghệ thuật.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.populartrash.com/2012/01/16/year-of-dragon-macau-mgm-dragon-from-pat-lee/ |titletiêu đề=MGM Dragon with Pat Lee |accessdatengày truy cập=ngày 29 tháng 1 năm 2012 |work=Popular Trash }}</ref>
 
Ma Cao là một [[trung tâm tài chính ngoài khơi]], một [[thiên đường thuế]], và một [[cảng tự do]] với việc không có chế độ quản lý ngoại hối.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.macaubusiness.com/index.php?id=666 |accessdatengày truy cập=ngày 5 tháng 9 năm 2007 |titletiêu đề=Offshore Operation in Macau |author=Luis Pereira |publishernhà xuất bản=Macau Business}}</ref><ref>{{chúChú thích web |url=http://www.imf.org/external/np/mae/oshore/2000/eng/back.htm#table1 |titletiêu đề=Countries, Territories, and Jurisdictions with Offshore Financial Centers |accessdatengày truy cập=ngày 5 tháng 9 năm 2006 |author=Errico and Musalem (1999) |publishernhà xuất bản=IMF}}</ref><ref>{{chúChú thích web |url=http://www.asiarooms.com/travel-guide/macau/macau-overview/macau-currency.html |titletiêu đề=Macau Currency |accessdatengày truy cập=ngày 2 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=AsiaRooms.com}}</ref> [[Cục quản lý Tiền tệ Ma Cao]] điều hòa tài chính ngoài khơi,<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.amcm.gov.mo Monetary Authority of Macau |titletiêu đề=The homepage of Monetary Authority of Macau |accessdatengày truy cập=ngày 15 tháng 11 năm 2007 |publishernhà xuất bản=The Monetary Authority of Macau, the Govt. of Macau SAR }}</ref> trong khi Viện Thương mại và Xúc tiến đầu tư Ma Cao quy định việc đầu tư tại Ma Cao.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.ipim.gov.mo/en/index2.asp IPIM |titletiêu đề=The Macau Trade and Investment Promotion Institute |accessdatengày truy cập=ngày 15 tháng 11 năm 2007 |publishernhà xuất bản=The Macau Trade and Investment Promotion Institute, the Govt. of Macau SAR}}</ref> Năm 2007, [[Moody's Investors Service]] đã nâng xếp hạng quản lý nội và ngoại tệ của Ma Cao lên 'Aa3' từ 'A1', rằng nền tảng tài chính vững chắc của chính quyền Ma Cao giống như một chủ nợ ròng lớn. Cơ quan đánh giá cũng nâng hạng trần tiền gửi ngoại tệ của Ma Cao đến 'Aa3' từ 'A1'.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.hemscott.com/news/latest-news/item.do?newsId=47556025388962 Hemscott |titletiêu đề=the web site of Hemscott and Empowering Inverstors |accessdatengày truy cập=ngày 15 tháng 11 năm 2007 |publishernhà xuất bản=Hemscott.com}}</ref>
 
Theo quy định của [[Luật cơ bản Ma Cao]], chính quyền Ma Cao phải tuân theo nguyên tắc giữ chi tiêu ở trong giới hạn các khoản thu khi lập ngân sách của mình, và cố gắng để đạt được một sự cân bằng tài chính, tránh thâm hụt ngân sách và giữ cho ngân sách tương xứng với tốc độ tăng trưởng GDP. Tất cả các thu nhập tài chính của Đặc khu hành chính Ma Cao sẽ được chính quyền đặc khu quản lý và kiểm soát mà không phải bàn giao cho chính phủ Trung ương ở Bắc Kinh. Chính phủ Trung ương không đánh bất kỳ khoản thuế nào ở đặc khu hành chính Ma Cao.<ref name=BLM>{{chúChú thích web |url=http://www.umac.mo/basiclaw/english/main.html |titletiêu đề=Content – Basic Law of Macau |accessdatengày truy cập=ngày 25 tháng 2 năm 2008 |publishernhà xuất bản=University of Macau}}</ref>
 
<gallery widths="200px" heights="200px">
Dòng 661:
[[Tập tin:Macau street sign.JPG|220px|nhỏ|phải|Nhiều biển hiệu sử dụng tên tiếng Trung và tiếng Bồ Đào Nha, tên tiếng Anh cũng được ghi.]]
 
Ma Cao là lãnh thổ có mật độ dân cư cao nhất thế giới, với 18.428 trên một km² (47.728/mi²).<ref>{{chúChú thích web |url=http://esa.un.org/unpp |titletiêu đề=United Nations World Population Prospects (2004 revision) |accessdatengày truy cập=ngày 7 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=UN Statistics Division |archiveurl=http://web.archive.org/web/20071216015214/http://esa.un.org/unpp <!--Added by H3llBot--> |archivedate=ngày 16 tháng 12 năm 2007}}</ref> 95% cư dân Ma Cao là [[người Hán]]; 2% khác là [[người Bồ Đào Nhà]] và/hoặc hợp chủng Hán/Bồ Đào Nha, và một nhóm dân tộc thường được gọi là [[người Bồ thổ sinh]].<ref name="2006 by-census"/> Theo điều tra năm 2006, 47% cư dân Ma Cao sinh ra tại Trung Quốc đại lục, trong đó 74,1% sinh tại [[Quảng Đông]] và 15,2% sinh tại [[Phúc Kiến]]. Trong khi đó, 42,5% cư dân Ma Cao sinh ra tại Ma Cao, và những người sinh ra tại Hồng Kông, [[Philippines]] và [[Bồ Đào Nha]] lần lượt chiếm 3,7%, 2,0% và 0,3%.<ref name="2006 by-census"/>
 
Tăng trưởng dân số tại Ma Cao chủ yếu là do nhập cư từ Trung Quốc đại lục và dòng người lao động hải ngoại do tỷ suất sinh tại đây ở vào hàng thấp nhất thế giới.<ref>{{chúChú thích web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2054rank.html |titletiêu đề=Rank Order – Birth rate |accessdatengày truy cập=ngày 10 tháng 5 năm 2007 |publishernhà xuất bản=CIA – The World Factbook}}</ref> Theo một khảo sát do [[Cơ quan Tình báo Trung ương (Hoa Kỳ)|CIA]] tiến hành, Ma Cao là quốc gia hay lãnh thổ có tuổi thọ tính từ lúc sinh trung bình là 84,36 tuổi,<ref>{{chúChú thích web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html |titletiêu đề=Rank Order – Life expectancy at birth |accessdatengày truy cập=ngày 5 tháng 7 năm 2009 |publishernhà xuất bản=CIA – The World Factbook}}</ref> trong khi tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh của Ma Cao nằm ở hàng thấp nhất thế giới.<ref>{{chúChú thích web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2091rank.html |titletiêu đề=Rank Order – Infant mortality rate |accessdatengày truy cập=ngày 10 tháng 5 năm 2007 |publishernhà xuất bản=CIA – The World Factbook}}</ref>
 
Cả [[tiếng Trung Quốc|tiếng Trung]] ([[tiếng Quảng Đông]]) và [[tiếng Bồ Đào Nha]] đều là ngôn ngữ chính thức của Ma Cao.<ref>{{chúChú thích web |url=http://english.peopledaily.com.cn/english/199912/17/eng19991217O101.html |titletiêu đề=Solution of Transition-Related Issues Essential to Sino-Portuguese Cooperation
|accessdatengày truy cập=ngày 7 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=People's Daily Online}}</ref> Ma Cao vẫn duy trì phương ngữ tiếng Bồ Đào Nha riêng của mình, được gọi là [[tiếng Bồ Đào Nha Ma Cao]]. Các ngôn ngữ khác như [[Quan thoại]], [[tiếng Anh]] và [[tiếng Mân Nam]] cũng được một số cộng đồng bản địa nói.<ref name=MO>{{chúChú thích web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/mc.html |titletiêu đề=Macau Overview |accessdatengày truy cập=ngày 7 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=CIA – The World Factbook}}</ref> [[Tiếng Bồ thổ sinh Ma Cao]], một [[ngôn ngữ Creole]] thường được gọi là ''Patuá'', vẫn được vài chục người Ma Cao nói.<ref>{{chú thích sách |title=Maquista Chapado: Vocabulary and Expressions in Macau's Portuguese Creole |last=Fernandes |first=Senna |year=2004 |publisher=Miguel de and Alan Baxter |location=Macau |isbn= }}</ref>
 
Hầu hết người Hán tại Ma Cao chịu ảnh hưởng sâu sắc từ truyền thống và văn hóa riêng của họ, hầu hết gắn bó với [[tôn giáo truyền thống Trung Hoa]], họ tin tưởng vào [[Đạo giáo]], [[Phật giáo]] và [[Nho giáo]], chúng tạo thành một khối không thể tách rời.<ref name="Macau 2007 Yearbook" /> Ma Cao có một cộng đồng [[Kitô hữu|Ki-tô hữu]] khá lớn; tín hữu [[Giáo hội Công giáo Rôma|Công giáo La Mã]] và [[Tin Lành]] lần lượt chiếm 7% và 2% dân cư. Thêm vào đó, 17% dân số theo Phật giáo [[Đại thừa]] nguyên bản.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/7066.htm |titletiêu đề=Background Note: Macau Profile |accessdatengày truy cập=ngày 7 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=U.S. State Department}}</ref>
 
Từ khi Ma Cao có một nền kinh tế lấy du lịch làm động lực, 14,6% lực lượng lao động làm việc trong các nhà hàng và khách sạn, và 10,3% làm việc trong ngành công nghiệp đánh bạc.<ref name=MO/> Với việc khai trương một số khu nghỉ dưỡng casino và đang tiến hành xây dựng các công trình lớn khác, nhiều lĩnh vực được tường trình là phải chịu cảnh thiếu lao động, và chính quyền Ma Cao đã tìm cách nhập khẩu lao động từ các khu vực lân cận.
 
Số lao động nhập khẩu đã lên mức cao kỷ lục 98.505 vào quý 2 năm 2008, tương ứng với hơn 25% lực lượng lao động tại Ma Cao.<ref name="pstat">{{chúChú thích web |url=http://www.dsec.gov.mo/index.asp?src=/english/indicator/e_piem_indicator.html |titletiêu đề=Principal statistical indicators |accessdatengày truy cập=ngày 27 tháng 12 năm 2007 |publishernhà xuất bản=Statistics and Census Service (DSEC) of the Macau Government}}</ref> Một số lao động bản địa đã phàn nàn về việc thiếu việc làm do làn sóng lao động giá rẻ. Một số người cũng cho rằng vấn đề lao động bất hợp pháp là nghiêm trọng.<ref>{{chú thích báo |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/6611245.stm |title=Rare Macau protest turns violent |accessdate=ngày 27 tháng 12 năm 2007 |publisher=BBC News – Business | date=ngày 1 tháng 5 năm 2007}}</ref> Một mối quan tâm khác là việc gia tăng bất bình đẳng về thu nhập trong khu vực. [[Hệ số Gini]] của Ma Cao, một đơn vị đo độ bất bình đẳng thu nhập phổ biến, đã tăng từ 0,43 vào năm 1998 lên 0,48 vào năm 2006. Hệ số này ở mức cao hơn các khu vực lân cận, như tại Trung Quốc đại lục (0,447), [[Hàn Quốc]] (0,316) và [[Singapore]] (0,425).<ref>{{chú thích báo |url=http://news.bbc.co.uk/chinese/trad/hi/newsid_7160000/newsid_7165400/7165442.stm
|title=Profile of China: The problems behind Macau's prosperity |accessdate=ngày 15 tháng 1 năm 2008 |publisher=BBC Chinese |language=tiếng Trung | date=ngày 31 tháng 12 năm 2007}}</ref>
 
Dòng 680:
Các cư dân Ma Cao được hưởng một nền tảng giáo dục miễn phí trong 15 năm, bao gồm ba năm nhà trẻ, sau đó là sáu năm giáo dục tiểu học và sáu năm giáo dục trung học. [[Biết chữ|Tỷ lệ biết chữ]] của lãnh thổ này là 93,5%. Những người mù chữ chủ yếu là những cư dân cao tuổi; thế hệ trẻ tuổi, chẳng hạn như trong độ tuổi 15–29, có tỷ lệ biết chữ trên 99%.<ref name="2006 by-census" /> Hiện nay, chỉ có duy nhất một trường học tại Ma Cao sử dụng tiếng Bồ Đào Nha làm phương tiện giảng dạy.
 
Ma Cao không sở hữu hệ thống giáo dục phổ quát của riêng mình; ngoại trừ các trường bậc cao ra, các trường học còn lại hoặc là theo hệ thống giáo dục của Anh, Trung Quốc, hoặc của Bồ Đào Nha. Hiện nay có 10 thể chế giáo dục bậc cao tại khu vực, bốn trong số chúng là thể chế công.<ref name="Macau 2007 Yearbook"/> Năm 2006, [[Chương trình đánh giá học sinh quốc tế]], một cuộc khảo sát trên phạm vi toàn thế giới về thành tích giáo dục của học sinh 15 tuổi phối hợp với [[Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế|OECD]], đã xếp Ma Cao đứng thứ năm và thứ sáu về khoa học và giải quyết vấn đề, tương ứng.<ref name="OECD">{{chúChú thích web |url=http://www.pisa.oecd.org/document/2/0,3343,en_32252351_32236191_39718850_1_1_1_1,00.html |titletiêu đề=PISA 2006 Science Competencies for Tomorrow's World |accessdatengày truy cập=ngày 10 tháng 1 năm 2008}}</ref> Tuy nhiên, mặt bằng giáo dục của Ma Cao đứng ở mức thấp trong số các khu vực có thu nhập cao. Theo điều tra dân số năm 2006, trong số các cư dân Ma Cao bằng và trên 14 tuổi, chỉ 51,8% có trình độ giáo dục trung học và 12,6% có trình độ giáo dục bậc cao (cao đẳng hay đại học).<ref name="2006 by-census"/>
 
Theo quy định của Điều 121 trong Chương VI của [[Luật Cơ bản Ma Cao]], [[chính phủ Ma Cao]] sẽ tự mình xây dựng các chính sách về giáo dục, bao gồm các chính sách liên quan đến hệ thống và sự quản lý giáo dục, ngôn ngữ giảng dạy, phân bổ kinh phí, hệ thống khảo thí, công nhận học vị và hệ thống các giải thưởng học thuật để thúc đẩy phát triển giáo dục. Phù hợp với luật cơ bản, chính quyền Ma Cao sẽ dần dần thiết lập một hệ thống [[giáo dục nghĩa vụ]]. Các tổ chức cộng đồng và cá nhân có thể điều hành các công việc giáo dục trong các loại hình khác nhau theo quy định của pháp luật.<ref name=BLM/>
Dòng 686:
==Chăm sóc sức khỏe==
{{main|Y tế Ma Cao}}
Người dân Ma Cao có một bệnh viện công lớn là [[bệnh viện Conde S. Januário]] (仁伯爵綜合醫院), và một bệnh viện tư lớn là [[bệnh viện Kính Hồ]] (鏡湖醫院), cả hai đều nằm trên bán đảo Ma Cao, cùng với chúng là một bệnh viện đại học mang tên [[Bệnh viện Khoa Đại]] (科大醫院) tại [[Lộ Đãng Thành]]. Bên cạnh các bệnh viện này, Ma Cao cũng có một rất nhiều các trung tâm y tế cung cấp chăm sóc sức khỏe cơ bản một cách miễn phí cho các cư dân. Ngoài ra, [[Đông y]] cũng hiện diện tại Ma Cao.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.gcs.gov.mo/files/spage/CFA10_E.html |titletiêu đề=Macau Factsheet |accessdatengày truy cập=ngày 13 tháng 11 năm 2007 |publishernhà xuất bản=The Govt. of Macau SAR}}</ref>
 
Hiện nay, không có bệnh viện nào tại Ma Cao được đánh giá một cách độc lập thông qua [[kiểm định chăm sóc sức khỏe quốc tế]]. Không có trường tây y tại Ma Cao và do đó tất cả những ai muốn trở thành bác sĩ sẽ phải tiếp nhận giáo dục và lấy chứng chỉ ở nơi khác.<ref name="Macau 2007 Yearbook" /> Các y tá địa phương được đào tạo tại Viện Bách khoa Ma Cao và Cao đẳng Điều dưỡng Kính Hồ.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.ipm.edu.mo/ess/ |titletiêu đề=Macau Polytechnic Institute General Information |accessdatengày truy cập=ngày 3 tháng 12 năm 2007 |publishernhà xuất bản=Macau Polytechnic Institute}}</ref><ref>{{chúChú thích web |url=http://www.kwnc.edu.mo/web/cmain.htm |titletiêu đề=Homepage of the College of Nursing and Midwifery |accessdatengày truy cập=ngày 13 tháng 11 năm 2007 |publishernhà xuất bản=College of Nursing and Midwifery, Macau}}</ref>
 
Cục Y tế Ma Cao là đơn vị chịu trách nhiệm chính trong việc phối hợp hoạt động giữa các tổ chức công và tư trong lĩnh vực y tế công cộng, đảm bảo sức khỏe của các công dân thông qua các dịch vụ chuyên dụng và chăm sóc sức khỏe ban đầu, cũng như ngăn ngừa dịch bệnh và [[nâng cao sức khỏe]].<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.ssm.gov.mo/design/introduction/e_introduce_fs.htm |titletiêu đề=The introduction of Health Bureau, Macau SAR |accessdatengày truy cập=ngày 13 tháng 11 năm 2007|publishernhà xuất bản=The Govt. of Macau SAR }}</ref> Trung tâm Kiểm soát và Ngăn ngừa bệnh tật Ma Cao đã được thành lập vào năm 2001, giám sát hoạt động của các bệnh viện, các trung tâm y tế, và trung tâm [[truyền máu]] tại Ma Cao. Thể chế này cũng quản lý cơ quan chăm sóc sức khỏe và phòng ngừa bệnh tật ảnh hưởng đến dân cư, thiết lập nguyên tắc chỉ đạo đối với những bệnh viện và người cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tư nhân, và phát hành giấy phép.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.ssm.gov.mo/design/organization/e_legis_fs.htm |titletiêu đề=The policy and functions of the department of health, Macau SAR |accessdatengày truy cập=ngày 13 tháng 11 năm 2007 |publishernhà xuất bản=The Govt. of Macau SAR}}</ref>
 
==Giao thông==
Dòng 704:
[[Tập tin:KuanYimMacau.JPG|nhỏ|220px|phải|upright|Tượng Quan Âm tại Ma Cao, một sự pha trộn giữa hình ảnh truyền thống của [[Quan Âm]] và [[Maria|Mẹ Maria]].]]
{{main|Văn hóa Ma Cao}}
Sự pha trộn giữa truyền thống văn hóa và tôn giáo [[văn hóa Trung Quốc|Trung Hoa]] và [[văn hóa Bồ Đào Nha|Bồ Đào Nha]] trong hơn bốn thế kỷ đã biến Ma Cao thành một tập hợp độc đắc gồm các ngày nghỉ, lễ hội và sự kiện. Sự kiện lớn nhất trong năm là [[Macau Grand Prix]] vào tháng 11,<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.macau.grandprix.gov.mo/app/home/mgpc/en |titletiêu đề=Grand Prix Macau |accessdatengày truy cập=ngày 4 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=Macau Grand Prix Committee}}</ref> khi những đường phố chính tại bán đảo Ma Cao trở thành đường đua ô tô Công thức 1 tương tự như [[Monaco Grand Prix]]. Các sự kiện thường niên khác bao gồm lễ hội Nghệ thuật Ma Cao được tổ chức vào tháng 3,<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.marimari.com/content/macau/events_festivals/march.html |titletiêu đề=Events and Festivals |accessdatengày truy cập=ngày 4 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=Marimari.com, Inc.}}</ref> thi trình diễn pháo hoa quốc tế vào tháng 9,<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.marimari.com/content/macau/events_festivals/september.html |titletiêu đề=Events and Festivals |accessdatengày truy cập=ngày 4 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=Marimari.com, Inc.}}</ref> lễ hội Âm nhạc quốc tế trong tháng 10 và/hoặc tháng 11,<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.marimari.com/content/macau/events_festivals/october.html |titletiêu đề=Events and Festivals |accessdatengày truy cập=ngày 4 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=Marimari.com, Inc.}}</ref> và Marathon quốc tế Ma Cao vào tháng 12.<ref name=festival>{{chúChú thích web |url=http://www.marimari.com/content/macau/events_festivals/december.html |titletiêu đề=Events and Festivals |accessdatengày truy cập=ngày 4 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=Marimari.com, Inc.}}</ref>
 
[[Tết Trung Quốc|Tết Nguyên Đán]] là lễ hội truyền thống quan trọng nhất, nó thường diễn ra vào cuối tháng một hoặc đầu tháng 2 dương lịch.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.marimari.com/content/macau/events_festivals/february.html |titletiêu đề=Events and Festivals |accessdatengày truy cập=ngày 4 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=Marimari.com, Inc. }}</ref><ref name=autogenerated1>{{chúChú thích web |url=http://www.asiarooms.com/travel-guide/macau/macau-festivals-&-events/index.html |titletiêu đề=Macau Festivals & Events |accessdatengày truy cập=ngày 4 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=AsiaRooms.com}}</ref> Bồ Đề Viên (菩提園) tại Đãng Tử là nơi tổ chức lễ hội thần Thổ Địa vào tháng 2. Đám rước cuộc Khổ nạn của Chúa là nghi thức và hành trình Công giáo nổi tiếng, đám diễu hàng đi từ Nhà thờ Thánh Austin đến Nhà thờ chính tòa, cũng được tổ chức vào tháng 2.<ref name=Asiarooms/>
 
Ẩm thực địa phương của Ma Cao là một sự pha trộn giữa [[ẩm thực Quảng Đông]] và [[ẩm thực Bồ Đào Nha]].<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.marimari.com/content/macau/food/main.html |titletiêu đề=Food in Macau |accessdatengày truy cập=ngày 4 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=Marimari.com, Inc.}}</ref> Nhiều món ăn độc đáo là kết quả của những pha trộn nguyên liệu khi vợ của các thủy thủ Bồ Đào Nha cố gắng tái tạo nên những món ăn Âu. Thành phần và gia vị của nó đến từ [[châu Âu]], [[Nam Mỹ]], [[châu Phi]], [[Ấn Độ]], và [[Đông Nam Á]], cũng như những thành phần bản địa Trung Hoa.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.thisisthelife.com/en/macanese-cuisine.htm |titletiêu đề=Macanese Cuisine |accessdatengày truy cập=ngày 4 tháng 1 năm 2008 |publishernhà xuất bản=thisisthelife.com |archiveurl = http://web.archive.org/web/20071223080418/http://www.thisisthelife.com/en/macanese-cuisine.htm |archivedate = ngày 23 tháng 12 năm 2007}}</ref> Điểm đặc trưng là thực phẩm Ma Cao được ướp gia vị với các gia vị và hương liệu khác nhau bao gồm [[nghệ]], [[nước cốt dừa]], [[quế quan|quế]] và cá tuyết phơi khô ướp muối, cho ra mùi thơm và vị đặc biệt.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.arscives.com/bladesign/macau.discovered.htm |titletiêu đề=Discovering Macau – fabulous food spice route and early fusion cuisine |accessdatengày truy cập=ngày 7 tháng 6 năm 2007 |publishernhà xuất bản=Discovery.com }}</ref> Các món ăn nổi tiếng của Ma Cao bao gồm [[Galinha à Portuguesa]], Galinha à Africana (gà Phi), [[Bacalhau]], tôm cay Ma Cao và cua cà ri xào. Bánh sườn cốt lết (豬扒包), sữa gừng đông (薑汁撞奶) và trứng chua cay (蛋撻) cũng rất phổ biến tại Ma Cao.<ref>{{chúChú thích web |url=http://www.travelchinaguide.com/cityguides/macau/dining.htm |titletiêu đề=Macau Dining |accessdatengày truy cập=ngày 7 tháng 6 năm 2007 |publishernhà xuất bản=TravelChinaGuide.com }}</ref>
 
Ma Cao bảo tồn được nhiều di tích lịch sử trong khu vực đô thị. [[Khu lịch sử Ma Cao]] bao gồm khoảng 25 địa điểm lịch sử, được liệt kê chính thức là một [[Di sản thế giới]] của [[Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hiệp Quốc|UNESCO]] vào ngày 15 tháng 7 năm 2005 trong kỳ họp thứ 29 của [[Ủy ban Di sản Thế giới]], được tổ chức tại [[Durban]], [[Cộng hòa Nam Phi|Nam Phi]].<ref>{{chúChú thích web |url=http://whc.unesco.org/en/news/135 |titletiêu đề=Mostar, Macau and Biblical vestiges in Israel are among the 17 cultural sites inscribed on UNESCO's World Heritage List |accessdatengày truy cập=ngày 5 tháng 9 năm 2006 |publishernhà xuất bản=UNESCO}}</ref>
 
==Thể thao==