Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ushabti”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎Tên gọi: replaced: Cả 3 → Cả ba using AWB
clean up
Dòng 5:
Ban đầu, các ushabti chỉ là những bức tượng trang trí sơ sài, được quấn vải lanh và đặt trong quan tài. Những bức tượng như thế này được tìm thấy tại các phức hợp trong khu nghĩa trang [[Saqqara]] và mộ của [[Mentuhotep II]]<ref>Ian Shaw (2003), ''The Oxford History of Ancient Egypt'', Oxford University, tr.170</ref>. Hầu hết những bức tượng ushabti được thiết kế dưới hình dạng một xác ướp.
 
Những bức tượng ushabti được làm từ nhiều vật liệu khác nhau như đất sét, gỗ, đá, sáp hay đất nung, nhưng thông dụng nhất là sứ Ai Cập, đồng và thủy tinh hiếm khi sử dụng<ref name=":2">{{Chú thích web|url=http://www.touregypt.net/featurestories/ushabti.htm|titletiêu đề=Funerary Figurines: Workers for the Dead}}</ref>. Chữ tượng hình được khắc đầy trên chân của các ushabti. Việc sử dụng ushabti có nguồn gốc từ thời [[Cổ Vương quốc Ai Cập|Cổ vương quốc]] (khoảng 2686 - 2181 TCN). Ban đầu chúng có kích thước to bằng người thật và được chôn cùng với xác ướp<ref name=":0">Richard P. Taylor (2000), ''Death and the Afterlife: A Cultural Encyclopedia'', tr.320-321 ISBN 0-87436-939-8</ref>. Sau này, các ushabti mới được làm nhỏ lại nhưng với số lượng rất nhiều, có khi được lấp đầy một căn phòng.
 
Các bức tượng ushabti là một trong những hiện vật phổ biến trong các bảo tàng trên thế giới. Cùng với [[scarab]] (kỷ vật hình con [[bọ hung]]), ushabti là những hiện vật còn tồn tại với số lượng rất lớn.
Dòng 13:
Được gọi là "người trả lời", các ushabti thường mang những câu chữ nói lên sự sẵn sàng của mình trước mệnh lệnh của chủ nhân<ref>Alan Isaacs (2003), ''The Macmillan Encyclopedia'', {{ISBN|978-0333908136}}</ref>. Những câu khắc trên ushabti dùng để sai khiến một ushabti thực hiện công việc nào đó được chép từ chương 6 của [[Cuốn sách người chết]], dịch là:
 
''"Soi sáng cho Osiris [tên người chết], những lời nói là sự thật. Hỡi những Shabti ! Nếu Osiris [tên người chết] ra lệnh bất cứ công việc gì dưới Khert-Neter (âm phủ), hãy để mọi thứ được hoàn thành, cho dù đó là cày ruộng, dẫn nước vào các con kênh hay là gánh cát từ đông sang tây. Các Shabti đáp rằng: "Tôi sẽ làm, tôi luôn có mặt khi được chủ nhân gọi"."''<ref>{{Chú thích web|url=http://www.africa.upenn.edu/Books/Papyrus_Ani.html|titletiêu đề=Papyrus of Ani; Egyptian Book of the Dead}}</ref>
 
Trước đây được viết lên các bức tượng, những câu thần chú được viết trên các nắp quan tài thuộc [[Vương triều thứ Mười Hai của Ai Cập|Vương triều thứ 12]] (tại Deir el-Bersha) và được biết đến nhiều nhất là thần chứ số 472<ref>A. Gardiner, ''Egypt of the Pharaohs: An Introduction'', tr.32</ref>.
Dòng 21:
Cả ba tên gọi ''ushabti'', ''shabti'' và ''shawabti'' đều mang những ý nghĩa khác nhau, tuy nhiên chúng lại không được sử dụng chính xác.
 
Trước đây, tên gọi ''shabti'' được dùng để chỉ tất cả những bức tượng đủ mọi kích cỡ được chôn theo người chết. Nhưng sau khi [[Thời kỳ Chuyển tiếp thứ Nhất của Ai Cập|Thời kỳ Chuyển tiếp thứ Nhất]] chấm dứt, chỉ những bức tượng nhỏ mới được gọi là ''shabti'', còn những bức tượng lớn hơn thì gọi chung là những bức tượng tang lễ. Bắt đầu từ [[Vương triều thứ Hai Mươi Mốt của Ai Cập|Vương triều thứ 21]] trở đi, các bức tượng nhỏ này lại được gọi là ''ushabti''<ref name=":1">{{Chú thích web|url=http://www.touregypt.net/shabti.htm|titletiêu đề=Shabti}}</ref>.
 
Các shabti là những kẻ hầu người hạ cho người đã khuất dưới âm phủ. Mỗi ushabti sẽ được ghi tên chủ sở hữu của chúng cùng với những hàng chữ ghi rõ nhiệm vụ của từng bức tượng<ref name=":0" />. Còn ''shawabti'' dùng để chỉ những bức tượng tang lễ của một tầng lớp riêng biệt được an táng tại vùng [[Thebes, Ai Cập|Thebes]], thời kỳ [[Tân Vương quốc Ai Cập|Tân vương quốc]]<ref name=":1" />.