Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Liên lớp Cá xương”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n r2.7.1) (robot Thêm: id:Osteichthyes |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 14:
[[Lớp Cá vây thùy|Sarcopterygii]]
}}
'''Siêu lớp Cá xương''' ([[danh pháp khoa học]]: '''''Osteichthyes''''') là một siêu lớp trong phân loại học cho các loài [[cá]], bao gồm [[lớp Cá vây tia|cá vây tia]] (
Theo truyền thống nhóm cá xương được coi là một lớp của động vật có xương sống, với các phân lớp là Actinopterygii và Sarcopterygii, nhưng các sơ đồ mới nhất phân chia chúng thành vài lớp khác nhau. Siêu lớp này trong một số tài liệu về sinh vật học của Việt Nam vẫn gọi là '''lớp Cá xương''' cùng với [[lớp Cá sụn]] (
Phần lớn cá xương thuộc về nhóm cá vây tia (
Osteichthyes là nhóm đa dạng nhất của động vật có xương sống, bao gồm trên
== Đặc trưng ==
Cá xương được đặc trưng bởi kiểu xương sọ khá ổn định, các răng có chân răng, chỗ bám trung bình của các cơ thuộc hàm dưới. Đầu và đai vai (vây ngực) được che phủ bằng các xương da lớn. [[Nhãn cầu]] được hỗ trợ bằng một vòng màng cứng gồm 4 xương nhỏ, nhưng đặc trưng này đã bị mất hoặc bị biến đổi ở nhiều loài hiện nay. Đường rối thuộc [[tai trong]] chứa các [[sỏi thính giác]] lớn. Vỏ não thông thường được chia thành các phần trước và sau, được ngăn cách bằng khe nứt. Cá xương hoặc là có [[bong bóng]] hoặc là có [[phổi]]. Chúng không có các gai vây, thay vì thế chúng hỗ trợ vây bằng các tia vây bằng xương (lepidotrichia). Chúng cũng có [[nắp mang cá]], điều này giúp chúng có thể thở mà không cần bơi.
=== Xương thay thế ===
Một trong các sự cách tân đã biết đến của cá xương là [[hóa xương trong chất sụn|xương hóa từ sụn]] hay xương "thay thế", nghĩa là chất xương được chuyển hóa từ bên trong, bằng cách thay thế [[chất sụn]], cũng như thay thế màng sụn bằng "xương xốp". Ở động vật có xương sống nói chung thì có nhiều dạng cơ quan khác nhau có sự [[canxi]] hóa (vôi hóa): [[ngà răng]], [[men răng]] và [[xương]], cộng với các biến đổi khác, được đặc trưng bởi sự phát triển cá thể, thành phần hóa học, hình dạng và vị trí của chúng. Nhưng hóa xương từ sụn là duy nhất vì nó bắt đầu sự sống như là chất sụn.
Trong các nhóm động vật có xương sống cơ bản hơn, các cấu trúc chất sụn cũng có thể bị vôi hóa ở bề mặt ngoài. Tuy nhiên, ở nhóm cá xương thì hệ tuần hoàn tràn lan thể mẹ là chất sụn. Điều này cho phép các [[tế bào tạo xương]] (nguyên bào xương) cục bộ tiếp tục tạo xương trong sụn và cũng có được các nguyên bào xương tuần hoàn và bổ sung. Các tế bào khác dần dần tiêu hóa hết lớp sụn xung quanh. Kết quả cuối cùng là chất sụn được thay thế bằng một hệ thống xương có mạch có phần bất thường. Về mặt cấu trúc, hiệu ứng của nó là việc tạo ra lớp xương bên trong tương đối nhẹ, mềm và xốp, được bao quanh bằng màng xương dạng phiến dày. Kể từ đó lớp xương này được bao quanh bằng lớp xương khác, chứ không phải sụn, nó được nói đến như là màng bao xương chứ không phải màng bao sụn. Đây là kiểu xương hóa từ sụn duy nhất mà từ đó các loài cá xương có được tên gọi chung, cũng như nhiều ưu thế cấu trúc khác. Tuy nhiên xương hóa từ sụn có thể là có ích, nhưng nó nặng hơn và ít mềm dẻo hơn so với chất sụn. Vì vậy, nhiều nhóm cá xương hiện đại, bao gồm cả nhóm
== Ví dụ ==
[[Cá thái dương đại dương]] (cá phiên xa) (''Mola mola'') là loài cá xương to và nặng nhất trên thế giới, nhưng không phải là dài nhất; vinh dự này dành cho ''[[Regalecus glesne]]''). Các cá thể của cá thái dương đại dương đã được biết là dài tới 3,33 m (11 ft) và cân nặng 2.300 kg (5.070 pao). Một loài cá xương lớn khác là [[cá maclin xanh Đại Tây Dương]] với một số cá thể nặng trên 820 kg (1.807,4 pao), [[cá maclin đen]] và một số loài [[cá tầm]].
== Xem thêm ==
* Lớp [[Ostracodermi]] - cá không quai hàm có lớp
* [[Lớp Cá mập gai|Cá mập gai]] (lớp ''Acanthodii'') - các họ hàng gần của cá xương và cá sụn.
==Tham khảo==
{{commonscat|Osteichthyes}}
{{reflist}}
[[Thể loại:Siêu lớp Cá xương| ]]
|