Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đế quốc Ba Tư”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 4:
Tuy nhiên, một số người có tư tưởng “Đại dân tộc Iran”, liệt một số triều đại người ngoại quốc vào [[lịch sử Iran]]. Theo cách nhìn này đế quốc Ba Tư được khởi đầu với những người Media, sau khi họ cùng với [[người Babylonia]] tiêu diệt [[đế quốc Assyria]], và khởi lập [[đế quốc Media]]. [[Vua]] xứ Anshan là Cyrus II (khoảng năm 575 - 529 trước [[Công Nguyên]]), tức [[Cyrus Đại Đế]], lên nối ngôi vào năm 559 trước Công Nguyên) và đánh bại vua Media là [[Astyages]] tại [[Ecbatana]], thống nhất hai dân tộc Ba Tư và Media thành một [[Đế quốc Achaemenes]] vào năm 550 trước Công Nguyên.<ref>[[Kaveh Farrokh]], ''Shadows in the desert: ancient Persia at war'', trang 9</ref> Với chiến thắng hiển hách này, người Ba Tư trở thành bá chủ của châu Á, vì họ là nỗi sở hãi của các lân bang hùng mạnh. Dường như Cyrus Đại Đế đã chinh phạt một Vương quốc lân cận và giết cả vua nước ấy.<ref>Pierre Briant, ''From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire'', trang 34</ref> Ông cũng thực hiện chiến thuật xuất sắc và dành chiến thắng vang dội, chinh phạt được [[Đế quốc Lydia]] vào nam 547 trước Công Nguyên.<ref name="Farokh4043">Kaveh Farrokh, ''Shadows in the desert: ancient Persia at war'', các trang 40-43.</ref> Sau đó, ông tiêu diệt được [[Đế quốc Tân Babylonia]], rôi đưa người [[Do Thái]] trở về [[Jerusalem]].<ref name="Farokh4043"/> Ông lập nên một Đế quốc Thế giới đầu tiên và để lại tiếng vang cho đến ngày nay.<ref name="Farrkoh4748"/> Đế quốc Ba Tư trở thành đế quốc huy hoàng nhất trong mọi quốc gia [[châu Á]] đương thời, do đó nhân dân tôn vinh Cyrus Đại Đế là vị "Quốc tổ" của họ. <ref>[[Josef Wiesehöfer]], ''Ancient Persia'', trang 44</ref>
 
Thời đó, còn rất nhiều vương quốc nhỏ, cương thổ gồm một hay vài thị trấn với chút ít đất chung quanh. Cyrus Đại đế chia đế quốc của ông thành 20 tỉnh (tiếng Ba Tư là ''xšaθra'' - Anh hóa là ''satrapy''), mỗi tỉnh gồm nhiều tiểu vương quốc. Quan tổngTổng đốc mỗi tỉnh gọi là ''xšaθrapāvā'' (''pāvā'' = người bảo vệ), phiên âm tiếng Anh là ''satrap'', phiên âm tiếng Pháp là ''satrape''. Do sự hiện hữu của nhiều tiểu vương đó, các Hoàngvị đếQuốc vương Ba Tư cổ thường xưng hiệu là ''shahanshah'', tức là “Vua của các vua” (tiếng Ba Tư ''shah'' có nghĩa là vua). Tỷ như vua [[Darius Đại Đế]] nhà Achaemenes, ông xưng: ''"Trẫm là Darius, Đức Vua vĩ đại, Đức Vua của các vua, Đức Vua của Ba Tư, Đức Vua của các quốc gia/dân tộc..."''.<ref>Josef Wiesehöfer, ''Ancient Persia'', trang 29</ref> Danh hiệu này còn đuợc dùngQuốc bởi vuavương [[Muhammad Reza Pahlavi]] ([[1941]] - [[1979]]) sử dụng, vào [[thế kỷ 20]].
 
Tuy nhiên, với thời gian, số tiểu vương quốc trong lãnh thổ ngày càng ít đi. Danh hiệu ''shahanshah'' chỉ nhắc lại truyền thống nhiều hơn là có thực chất.
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Đế_quốc_Ba_Tư”