Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Nhà Lý”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n replaced: Nữ Hoàng → Nữ hoàng using AWB |
|||
Dòng 247:
=== Nhận định ===
Đời sau xem sử
[[Lý Nhân Tông]] là vua trị vì lâu nhất trong [[lịch sử Việt Nam]] (56 năm). Võ công đánh bại cuộc xâm lăng của [[nhà Tống]] trên [[sông Cầu|sông Như Nguyệt]] thời [[Lý Nhân Tông]] thực chất là của những người phụ chính mà đội ngũ này được trưởng thành dưới thời [[Lý Thánh Tông|Thánh Tông]], do Thánh Tông cất nhắc, trọng dụng. Người theo thuyết nhân quả của [[Phật giáo|đạo Phật]] có thể cho rằng việc làm thất đức của Thái hậu [[Ỷ Lan]] (sát hại Hoàng thái hậu [[Thượng Dương hoàng hậu|Thượng Dương]] và các cung nữ của Thánh Tông) khiến vua con phải trả giá tuyệt tự.
Từ thời Nhân Tông trở về sau, liên tiếp các vua Lý kế nghiệp đều thơ ấu, đó cũng là điều không may cho nhà Lý. Nhờ nền móng vững chắc do
==Địa giới hành chính và hệ thống quan lại==
Dòng 283:
Do sự sùng bái [[phật giáo|đạo Phật]] của triều đại này mà các hình phạt nói chung không quá nghiêm khắc. Pháp luật bảo vệ nguồn thu nhập của triều đình, đảm bảo dân đinh là sức lao động chủ yếu mà triều đình sử dụng. Để đảm bảo sản xuất [[nông nghiệp]], việc giết [[trâu]] [[bò]] được quy định chặt chẽ. Người giết [[trâu]], [[bò]] bừa bãi không theo quy định bị xử tội nặng<ref name="THQ129"/>.
[[Pháp luật Việt Nam thời Lý|Pháp luật nhà Lý]] phản ánh và chấp nhận sự xuất hiện của chế độ tư hữu ruộng đất, chỉ rõ sự phân biệt đẳng cấp xã hội, trong đó quý tộc quan liêu được hưởng đặc quyền<ref name="THQ128">Trương Hữu Quýnh, Đinh Xuân Lâm, Lê Mậu Hãn, sách đã dẫn, tr. 128.</ref>.
== Kinh tế ==
Dòng 316:
=== Thương nghiệp ===
Các đối tác chủ yếu của Đại Việt là Trung Quốc, [[Chiêm Thành]], Trảo Oa tức [[java|đảo Java]], Lộ Lạc tức vương quốc Lavo, [[Xiêm|Xiêm La]] - quốc gia vùng Mê Nam và Tam Phật Tề tức [[Srivijaya]] ở đảo [[Sumatra]].
Dòng 334:
==Giáo dục, khoa cử==
{{Chính|Giáo dục khoa cử Việt Nam thời Lý}}
[[Tập tin:Văn Miếu - Quốc Tử Giám.JPG|nhỏ|240px
[[Tập tin:Le Van Thinh.JPG|nhỏ
Nhà Lý là triều đại phong kiến đầu tiên ở [[Việt Nam]] xác lập hệ thống giáo dục khoa cử có hệ thống<ref name="ReferenceA"/>.
Trường học tư đầu tiên được xác nhận là trường Bái Ân của Lý Công Ân
Năm [[1070]], [[Lý Thánh Tông]] cho xây dựng nhà [[Văn miếu|Văn Miếu]] ở kinh thành [[Thăng Long]], đắp tượng [[Khổng Tử]], [[Chu Công Đán|Chu Công]], tứ phối 72 người hiền của đạo Nho. Năm [[1076]], vua [[Lý Nhân Tông]] lập ra [[Văn Miếu - Quốc Tử Giám|Quốc Tử Giám]]. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng Quốc Tử Giám chỉ là trường học công đầu tiên do triều đình chính thức đứng ra tổ chức, thể hiện sự quan tâm đối với việc học hành của hoàng tộc, còn trường học tư được hình thành trước đó<ref name="ky594"/>.
Từ trung kỳ, nhà Lý đã coi trọng đạo Nho hơn trước, vì Nho giáo là học thuyết giải quyết được các mối quan hệ cơ bản (vua – tôi, cha – con, chồng - vợ, bằng hữu...) để thống nhất và quản lý xã hội<ref>Kỷ yếu hội thảo khoa học về 1000 năm vương triều Lý và kinh đô Thăng Long, tr. 599-600.</ref>.
|