Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Chủ nghĩa Marx”

 

== Phê bình chủ nghĩa Marx ==

=== Tổng quan ===

Ngay từ lúc công bố các tác phẩm đầu tiên của chủ nghĩa Marx đã xuất hiện nhiều phê bình trong gần như tất cả các lãnh vực của học thuyết. Nguyên nhân chủ yếu là do Marx đã không hoàn tất được tác phẩm cuối cùng của ông ("Tư bản") và cũng do Marx đã sửa chữa học thuyết của ông dựa trên các phê bình có căn cứ. Thí dụ như Marx đã viết trong thư gửi [[Vera Ivanovna Zasulich]] (''Вера Ивановна Засулич'') rằng có nhiều ý kiến mâu thuẫn với nhau về tiền đề xã hội cho một cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa. Một vài điều không được diễn đạt một cách rõ ràng và/hay được diễn giải khác nhau. Thí dụ như rút kinh nghiệm từ [[Công xã Paris]], Marx đã viết rằng "giai cấp công nhân không thể đơn giản chỉ chiếm lấy bộ máy nhà nước có sẵn và vận hành nó cho các mục đích riêng của mình" (''die Arbeiterklasse nicht die fertige Staatsmaschine einfach in Besitz nehmen und sie für ihre eigenen Zwecke in Bewegung setzen kann''<ref>[http://www.mlwerke.de/me/me18/me18_095.htm Marx; Engels, Lời nói đầu trong "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản" (ấn bản tiếng Đức năm 1871)]</ref>). Vì thế mà theo diễn giải của Lenin ý nghĩa của "tư tưởng của Marx (...) chính là giai cấp công nhân phải đập tan, đánh vỡ 'bộ máy nhà nước có sẵn' và không được phép chỉ tự giới hạn ở việc chiếm lấy nó. (...) Tuy nhiên, phái vô chính phủ cho rằng Marx muốn xây dựng một xã hội vô chính phủ)<ref>[http://www.ml-werke.de/lenin/le25_426.htm Lenin, Nhà nước và Cách mạng, Lenin toàn tập, tập 25, trang 393 – 507 (tiếng Đức)]</ref>.

 

=== Phê bình từ những người phi Marxist ===

 

Gần như tất cả những người phê bình không theo chủ nghĩa Marx đều phủ nhận các học thuyết của Marx là sự thật duy nhất và ít nhất là ủng hộ nhiều phần của phê bình từ trong nội bộ những người Marxist. Thêm vào đó, ngoại trừ phân tích về chủ nghĩa tư bản, các phần khác của chủ nghĩa Marx đều bị hoài nghi hay phủ nhận.