Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Na Uy”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Dòng 338:
Na Uy có [[Danh sách các quốc gia theo GDP (danh nghĩa) bình quân đầu người|GDP bình quân đầu người]] cao thứ hai trong số các quốc gia châu Âu (chỉ xếp sau [[Luxembourg]] ) và [[Danh sách quốc gia theo GDP (PPP) bình quân đầu người|GDP bình quân đầu người (PPP)]] cao thứ sáu trên thế giới. Ngày nay, Na Uy được xếp hạng là quốc gia giàu thứ hai trên thế giới về giá trị tiền tệ, với mức dự trữ vốn lớn nhất trên đầu người lớn hơn bất kỳ quốc gia nào. <ref>{{Chú thích tạp chí|last=Baltais, Simon|year=2010|title=Environment And Economy: Can They Co-Exist In The "Smart State"?|url=http://www.issuesmagazine.com.au/article/issue-june-2010/environment-and-economy-can-they-co-exist-%E2%80%9Csmart-state%E2%80%9D.html|journal=Issues|volume=91|pages=21–24}}</ref> Theo CIA World Factbook, Na Uy là chủ nợ nước ngoài ròng. <ref name="factbook">{{Chú thích web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/no.html|title=Norway|author=Central Intelligence Agency|authorlink=Central Intelligence Agency|website=The World Factbook|access-date=20 June 2013}}</ref> Na Uy duy trì vị trí số một thế giới về [[Chỉ số phát triển con người|Chỉ số phát triển con người của]] [[Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc|UNDP]] (HDI) trong sáu năm liên tiếp (2001-2006), và sau đó giành lại vị trí này vào năm 2009. <ref name="HDI2">{{Chú thích web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf|title=Human Development Index 2009|date=5 October 2009|website=Human Development Report|publisher=hdr.undp.org|access-date=5 October 2009}}</ref> Mức sống ở Na Uy thuộc hàng cao nhất thế giới. Tạp chí ''[[Foreign Policy]]'' xếp Na Uy đứng cuối cùng trong [[Chỉ số thất bại của nhà nước|Chỉ số các quốc gia thất bại]] năm 2009, đánh giá Na Uy là quốc gia hoạt động tốt và ổn định nhất thế giới.
 
Nền kinh tế Na Uy là một ví dụ về [[Kinh tế hỗn hợp|nền kinh tế hỗn hợp]] , một [[Nhà nước phúc lợi|nhà nước phúc lợi]] tư bản thịnh vượng và một quốc gia dân chủ xã hội với sự kết hợp giữa kinh tế [[Thị trường tự do|thị trường tự do]] và quyền sở hữu lớn của nhà nước lớn trong một số lĩnh vực kinh tế quan trọng. Chăm sóc sức khỏe công cộng ở Na Uy là hoàn toàn miễn phí. Nguồn thu của nhà nước từ tài nguyên thiên nhiên có đóng góp đáng kể từ hoạtngành độngcông sảnnghiệp xuấtdầu xăng dầukhí. Na Uy có tỷ lệ thất nghiệp khoảng 4,8%, với 68% dân số trong độ tuổi 15-74 có việc làm. <ref>{{Chú thích web|url=https://www.ssb.no/en/arbeid-og-lonn/statistikker/akumnd/maaned|title=Labour force survey, seasonally-adjusted figures, September 2016|date=September 2016|website=Statistics Norway|access-date=17 December 2016}}</ref> 9,5% dân số trong độ tuổi 18-66 nhận trợ cấp tàn tật <ref>{{Chú thích web|url=http://www.ssb.no/a/english/aarbok/tab/tab-144.html|title=Statistical Yearbook of Norway 2013, Table 144: National Insurance. Disability pension, by county. 31 December 2012|date=31 December 2012|publisher=Ssb.no|access-date=15 February 2014}}</ref> và 30% lực lượng lao động được chính phủ tuyển dụng, cao nhất trong số các nước [[Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế|OECD]] . <ref>{{Chú thích web|url=http://www.ssb.no/norge/tertiar/|title=Dette er Norge|publisher=[[Statistics Norway]]|language=Norwegian|access-date=2 January 2013}}</ref> Năng suất lao động, cũng như mức lương trung bình mỗi giờ ở Na Uy đều thuộc hàng cao nhất trên thế giới. <ref>{{Chú thích web|url=http://www.bls.gov/fls/intl_gdp_capita_gdp_hour.pdf|title=International Comparisons of GDP per Capita and per Hour, 1960–2010|author=Bureau of Labor Statistics|website=Division of International Labor Comparisons|access-date=16 March 2016}}</ref> <ref> [http://www.bls.gov/news.release/ichcc.t01.htm "Chi phí bồi thường hàng giờ, đô la Mỹ và US = 100."] Bộ Lao động Hoa Kỳ: Cục Thống kê Lao động, ngày 21 tháng 12 năm 2011. Web. 18 tháng 9 năm 2012. </ref>
 
Các giá trị [[Chủ nghĩa bình quân|bình đẳng]] của xã hội Na Uy đã giữ cho mức chênh lệch về lương giữa công nhân được trả lương thấp nhất so với CEO của hầu hết các công ty ít hơn nhiều so với các nền kinh tế phương Tây có trình độ phát triển tương đương. <ref>{{Chú thích web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2172rank.html|title=Country Comparison: Distribution of Family Income – GINI Index|author=Central Intelligence Agency|website=The World Factbook|access-date=20 June 2013}}</ref> Điều này cũng được thể hiện rõ trong [[Danh sách quốc gia theo chỉ số bình đẳng thu nhập|hệ số Gini cực kỳ thấp của Na Uy]], cho thấy Na Uy là nước có sựmức bất bình đẳng thu nhập ở mức rất thấp
 
Nhà nước nắm quyền sở hữu lớn trong các ngành công nghiệp chủ chốt, như ngành công nghiệp dầu khí ( [[Equinor|Statoil]] ), sản xuất năng lượng thủy điện ( Statkraft ), sản xuất nhôm ( Norsk Hydro ), ngân hàng ( DNB ) và nhà cung cấp viễn thông ( Telenor ). Thông qua các công ty lớn này, chính phủ kiểm soát khoảng 30% giá trị cổ phiếu tại Sở giao dịch chứng khoán Oslo. Khi các công ty không niêm yết được đưa vào, nhà nước thậm chí còn có cổ phần cao hơn (chủ yếu từ quyền sở hữu giấy phép dầu trực tiếp). Na Uy là một quốc gia vận chuyển lớn và có đội tàu vận tải lớn thứ 6 thế giới, với 1.412 tàu vận tải thuộc sở hữu của Na Uy.
 
Đất nước này rất giàu tài nguyên thiên nhiên bao gồm dầu mỏ, [[Thủy năng|thủy điện]], thủy sản, [[Lâm nghiệp|rừng]] và khoáng sản. Trữ lượng dầu mỏ và khí đốt tự nhiên rất lớn đã được phát hiện vào những năm 1960, dẫn đến sự bùng nổ trong nền kinh tế. Na Uy đã trở thành một trong những nước có mức sống cao nhất trên thế giới một phần nhờ cósở hữu một lượng lớn tài nguyên thiên nhiên so với quy mô dân số. Năm 2011, 28% ngân sách của nhà nước được tạo ra từ ngành công nghiệp dầu khí. <ref> " [https://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/3421.htm Na Uy] ", Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ </ref>
 
Na Uy là quốc gia đầu tiên ban hành luật cấm chặt cây (phá rừng), để ngăn chặn rừng mưa biến mất. Nước này tuyên bố ý định của mình tại Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu của Liên hợp quốc năm 2014, cùng với Vương quốc Anh và Đức. Các loại sản phẩm thường liên quan đến việc phá rừng là gỗ, đậu nành, dầu cọ và thịt bò. Giờ đây Na Uy phải tìm một cách mới để cung cấp các sản phẩm thiết yếu này mà không gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường. <ref>{{Chú thích web|url=http://edition.cnn.com/2016/06/08/europe/norway-deforestation/|title=Norway becomes first country to ban deforestation}}</ref>
 
Những cuộc trưng cầu dân ý năm 1972 và [[Trưng cầu dân ý về EU tại Na Uy, 1994|1994]] cho thấy người dân Na Uy muốn ở bên ngoài [[Liên minh châu Âu]] (EU). Tuy nhiên, Na Uy cùng với [[Iceland]] và [[Liechtenstein]], tham gia vào thị trường chung [[Liên minh châu Âu]] thông qua thoả thuận [[Vùng Kinh tế châu Âu]] (EEA). Hiệp ước EEA giữa các quốc gia [[Liên minh châu Âu]] và các quốc gia [[Hiệp hội Mậu dịch tự do châu Âu|EFTA]] – đã được đưa vào luật pháp Na Uy thông qua "EØS-loven"<ref>[http://www.lovdata.no/all/nl-19921127-109.html /d: LOV-1992-11-27-109:d/ EØS-loven – EØSl<!-- Bot generated title -->]</ref> – miêu tả quá trình áp dụng các quy định của Liên minh châu Âu tại Na Uy và các quốc gia EFTA. Điều này khiến Na Uy trở thành một thành viên tham gia sâu vào đa số các lĩnh vực của thị trường nội bộ Liên minh châu Âu. Tuy nhiên, một số lĩnh vực, như nông nghiệp, dầu khí và đánh cá, không hoàn toàn phải tuân thủ Hiệp ước EEA. Na Uy cũng tham gia vào [[Thoả thuận Schengen]] và nhiều thoả thuận liên chính phủ khác giữa các quốc gia thành viên Liên minh châu Âu.
Dòng 371:
====Khoáng sản====
 
Na Uy có nhiều tài nguyên khoáng sản quan trọng và năm 2013, sản lượng khoáng sản của nước này trị giá 1,5 đôtỷ la MỹUSD (theo dữ liệu khảo sát địa chất Na Uy). Các khoáng sản có giá trị nhất là canxi cacbonat ( [[Đá vôi|đá vôi]] ), đá xây dựng, nepheline syenite , [[Olivin|olivine]], sắt, [[titan]] và [[niken]] . <ref>{{Chú thích web|url=http://www.ngu.no/upload/publikasjoner/rapporter/2014/Mineral%20Resources2013_screen.pdf?fileId=560|title=Mineral Resources in Norway in 2013}}</ref>
 
===Giao thông===
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Na_Uy”