Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Tutankhamun”

| con cái = 2 [[công chúa]] (chết non)

| cha = [[Akhenaton]] <ref name=assoc>[http://news.yahoo.com/s/ap/ml_egypt_king_tut Frail boy-king Tut died from malaria, broken leg] by Paul Schemm, Associated Press. ngày 16 tháng 2 năm 2010. {{wayback|url=http://news.yahoo.com/s/ap/ml_egypt_king_tut |date=20141025100942 |df=y }}</ref>

| sinh = khoảng [[1341 TCN]]

| nơi sinh = [[Ai Cập]]

 

Sự kiện [[Howard Carter]] cùng [[George Herbert]], huân tước thứ năm của Carnarvon<ref>

 

==Cuộc đời==

Tutankhamun là con trai của [[Akhenaten]] (trước đây là [[Amenhotep IV]]) với một trong những em gái của Akhenaten,<ref name="autogenerated640">{{cite journal |last=Hawass |first=Zahi |url=http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=185393 |title=Ancestry and Pathology in King Tutankhamun's Family |work=[[JAMA (journal)|The Journal of the American Medical Association]] |date=ngày 17 tháng 2 năm 2010 |volume=303 |number=7 |pages=640–641 |deadurl=no |accessdate=ngày 21 tháng 10 năm 2013|display-authors=etal}}</ref> hoặc có lẽ một trong những người em họ của ông ta.<ref>{{chú thích báo|last=Powell|first=Alvin|title=A different take on Tut|url=http://news.harvard.edu/gazette/story/2013/02/a-different-take-on-tut/?utm_source=SilverpopMailing&utm_medium=email&utm_campaign=02.12.13.xxx%2520%281%29|accessdate=ngày 12 tháng 2 năm 2013|newspaper=Harvard Gazette|date=ngày 12 tháng 2 năm 2013}}</ref> Khi là một [[hoàng tử]], ông đã được biết đến với tên gọi Tutankhaten.<ref name="carlos.emory.edu">{{chú thích web |title=Classroom TUTorials: The Many Names of King Tutankhamun |url=http://carlos.emory.edu/PDF/Classroom_TUTorial_Names_of_Tut.pdf |format=pdf |website=[[Michael C. Carlos Museum]] |accessdate=ngày 10 tháng 7 năm 2013}}</ref>

[[File:Anuk.PNG|nhỏ|trái|Tutankhamun và [[Ankhesenamun]] trao hoa ]]

Khi lên ngôi vua, ông đã [[kết hôn]] với người chị cùng cha khác mẹ với mình là Ankhesenpaaten, bà sau đó đổi tên thành [[Ankhesenamun]]. Họ có hai người con gái với nhau nhưng đều bị chết yểu.<ref name="Hawass2010" /> Nghiên cứu chụp cắt lớp vi tính được thực hiện vào năm [[2011]] cho thấy một người con gái đã mất khi đang ở tháng thứ 5-6 của thai kì và người còn lại đang ở tháng thứ 9 của [[thai kỳ]]. Không có bằng chứng nào trong cả hai [[xác ướp]] cho thấy dấu vết của các [[dị tật bẩm sinh]] hoặc một nguyên nhân dẫn đến cái chết.<ref>Hawass, Zahi and Saleem, Sahar N. "Mummified daughters of King Tutankhamun: Archaeological and CT studies." ''The American Journal of Roentgenology'' 2011. Vol 197, No. 5, pp. W829–836.</ref>

Vào năm trị vì thứ ba của mình, Tutankhamun đã cho hủy bỏ những thay đổi được thực hiện trong suốt vương triều của vua cha. Ông kết thúc sự thờ thần cúng thần [[Aten]] và khôi phục lại địa vị tối cao cho [[thần Amun]]. Lệnh cấm sự thờ cúng thần Amun đã được dỡ bỏ và các đặc quyền truyền thống dành cho tầng lớp tư tế đã được khôi phục. Kinh đô đã được dời về lại [[Thebes]] và thành phố [[Akhetaten]] bị từ bỏ.<ref>[[Erik Hornung]], ''Akhenaten and the Religion of Light'', Translated by David Lorton, Ithaca, New York: Cornell University Press, 2001, ISBN 0-8014-8725-0.</ref> Ông còn thay đổi tên của mình thành Tutankhamun, "''Hiện thân sống của Amun''".

 

 

{{quote|Những ngôi đền của các vị thần và nữ thần... đã là những đống đổ nát. Điện thờ của các vị thần đã hoang phế và đầy cỏ dại. Thánh điện của các vị thần coi như không tồn tại và cung điện trở thành những con đường... các vị thần đã quay lưng lại với vùng đất này... Nếu có ai cầu xin một lời khuyên từ các vị thần, người đó sẽ không bao giờ được đáp lại.<ref>{{chú thích sách |last=Hart |first=George |title=Egyptian Myths |publisher=University of Texas Press |year=1990 |page=47 |isbn=0-292-72076-9}}</ref>}}

Vào năm [[2008]], một nhóm nghiên cứu bắt đầu tiến hành nghiên cứu [[ADN]] của Tutankhamun và các xác ướp những thành viên khác trong gia đình ông. Kết quả từ các mẫu DNA cuối cùng đã giúp trả lời một số câu hỏi về [[huyết thống]] của Tutankhamun, nó đã chứng minh rằng cha của ông là [[Akhenaten]], nhưng người mẹ của ông thì lại không thuộc vào một trong số những người vợ đã được biết đến của Akhenaten. Mẹ của ông là một trong số năm người chị em của cha ông, mặc dù vậy lại không rõ là ai.<ref name="bates1">{{chú thích báo |url=http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-1251731/King-Tutankhamuns-incestuous-family-revealed.html |title=Unmasked: The real faces of the crippled King Tutankhamun (who walked with a cane) and his incestuous parents |location=London |newspaper=Daily Mail |first=Claire |last=Bates |date=ngày 20 tháng 2 năm 2010}}</ref> Nhóm nghiên cứu đã có thể chứng minh với xác suất tới 99,99 phần trăm rằng [[Amenhotep III]] là cha nhân vật được [[chôn cất]] trong ngôi mộ [[KV55]], người được xác định là cha của Tutankhamun.<ref>{{chú thích web |url=http://ngm.nationalgeographic.com/2010/09/tut-dna/hawass-text/5 |title=King Tut's Family Secrets |work=National Geographic |date=September 2010 |accessdate=ngày 11 tháng 10 năm 2010}}</ref> Mẹ của vị vua trẻ tuổi đã được tìm thấy thông qua các xét nghiệm DNA và là một xác ướp được biết đến với tên gọi "[[Quý bà trẻ]]" (KV35YL), được tìm thấy bên cạnh xác ướp nữ hoàng [[Tiye]] trong hốc tường của ngôi mộ KV35. DNA của bà đã chứng minh rằng, bà là một người con của [[Amenhotep III]] với [[Tiye]]; do đó, cha mẹ của Tutankhamun là anh em ruột.<ref>{{chú thích web |url=http://ngm.nationalgeographic.com/2010/09/tut-dna/hawass-text/7 |title=King Tut's Family Secrets |work=National Geographic |date=September 2010 |accessdate=ngày 11 tháng 10 năm 2010}}</ref> Nữ hoàng [[Tiye]] đã có nhiều ảnh hưởng về mặt [[chính trị]] trong triều đình và đóng vai trò như một cố vấn cho con trai của bà sau khi người chồng của bà qua đời. Tuy nhiên, một số nhà [[di truyền học]] đã tranh cãi về những phát hiện này và "''phàn nàn rằng nhóm nghiên cứu đã sử dụng kỹ thuật phân tích không phù hợp''."<ref>{{chú thích web |url=http://archaeologynewsnetwork.blogspot.com/2011/01/dna-experts-disagree-over-tutankhamun.html |title=DNA experts disagree over Tutankhamun's ancestry |publisher=Archaeology News Network |date=ngày 22 tháng 1 năm 2011 |accessdate=ngày 24 tháng 2 năm 2011}}</ref>

[[Tập tin:Tête de Toutânkhamon enfant (musée du Caire Egypte).jpg|thumb|left|Tượng bán thân của Tutankhamun được tìm thấy trong ngôi mộ của ông, [[KV62]]]]

[[Tập tin:Mannequin of Tutankhamun.jpg|thumb|right|Tượng bán thân bằng gỗ của vị vua trẻ, được tìm thấy trong ngôi mộ của ông.]]

Ngoài ra, bằng chứng đến từ quá trình khám nghiệm và nghiên cứu di truyền học vào năm [[2014]] tiếp tục tái khẳng định những phát hiện vào năm [[2010]] rằng Tutankhamun là kết quả của một mối [[quan hệ cận huyết]].<ref>{{chú thích web|url=http://www.dailykos.com/story/2014/10/21/1338067/-King-Tut-Revealed-Scientists-do-Virtual-Autopsy-of-the-Famous-King-and-Find-Shocking-Surprises|work=DailyKos|title=King Tut Revealed: Scientists do Virtual Autopsy of the Famous King and Find Shocking Surprises |author=Gwennedd, pseudonym |date=ngày 21 tháng 10 năm 2014|accessdate=ngày 21 tháng 10 năm 2014}}</ref><ref>{{chú thích báo|url=http://www.dailymail.co.uk/sciencetech/article-2799418/king-tut-girlish-hips-club-foot-buck-teeth-according-virtual-autopsy.html|work=Daily Mail|title=The REAL face of King Tut: pharaon had girlish hips, a club foot and buck teeth according to 'virtual autopsy' that also revealed his parents were brother and sister|first=Mario|last=Ledwith |date=ngày 19 tháng 10 năm 2014 |accessdate=ngày 21 tháng 10 năm 2014|quote=A 'virtual autopsy', composed of more than 2,000 computer scans, was carried out in tandem with a genetic analysis of Tutankhamun's family, which supports evidence that his parents were brother and sister. The scientists believe that this left him with physical impairments triggered by hormonal imbalances. And his family history could also have led to his premature death in his late teens.}}</ref>

Không có bất cứ ghi chép nào còn hiện còn tồn tại đến ngày nay về ngày [[qua đời]] của Tutankhamun. Điều gì gây ra cái chết của Tutankhamun đã là chủ đề của nhiều cuộc tranh luận. Nhiều [[nghiên cứu]] [[khoa học]] đã được tiến hành để nhằm tìm ra nguyên nhân gây ra cái chết của ông. Có một số bằng chứng đã được nhà [[vi sinh vật học]] Harvard Ralph Mitchell nêu ra rằng ông có thể được [[chôn cất]] một cách vội vã. Mitchell đã phát biểu rằng những đốm màu nâu sẫm trên những bức tường được trang trí trong phòng [[chôn cất]] của Tutankhamun cho thấy ông đã được [[chôn cất]] ngay trước khi màu sơn có thể khô.<ref>{{chú thích web|url=http://www.history.com/news/was-king-tut-buried-in-a-hurry|title=Was King Tut Buried in a Hurry?|work=History.com}}</ref>

 

 

Nghiên cứu được các nhà khảo cổ, X-quang, và [[di truyền học]], tiến hành vào năm [[2005]] thông qua việc [[chụp CT]] những xác ướp được tìm thấy chỉ ra rằng ông không qua đời bởi một cú đánh vào đầu, như những suy nghĩ trước đây.<ref name="hawass">{{chú thích web |url=http://ngm.nationalgeographic.com/2010/09/tut-dna/hawass-text |title=King Tut's Family Secrets |work=National Geographic |date=September 2010 |deadurl=no |accessdate=ngày 21 tháng 10 năm 2013}}</ref> Những hình ảnh CT mới đã chỉ ra các [[dị tật bẩm sinh]] vốn phổ biến hơn ở những đứa trẻ sinh ra từ [[hôn nhân cận huyết]], như việc ông có dấu hiệu mắc chứng [[hở hàm ếch]] cùng với những khuyết tật bẩm sinh khác (cha và mẹ của Tutankhamun là 2 anh chị em ruột)<ref>{{chú thích web |url=http://ngm.nationalgeographic.com/2010/09/tut-dna/hawass-text/8 |title=King Tut's Family Secrets |work=National Geographic |date=September 2010 |accessdate=ngày 11 tháng 10 năm 2010}}</ref>