Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Ngày Chiến thắng (9 tháng 5)”

'''Ngày Chiến thắng''' (''[[tiếng Nga]]: День Победы'', chuyển tự La Tinh: ''Den Pobedy'') được coi ngày kỷ niệm chiến thắng hoàn toàn của các nước [[Khối Đồng Minh thời Chiến tranh thế giới thứ hai|Đồng Minh]] chống [[chủ nghĩa phát xít|phát xít]] (trong đó có [[Liên Xô]]) đối với quân đội [[Đức Quốc xã]]. 22 giờ 43 phút ngày [[8 tháng 5]] năm [[1945]] theo giờ Berlin (tức 0 giờ 43 phút ngày 9 tháng 5 theo giờ Moskva), tại một trường quân sự cũ ở Karlshorst gần [[Berlin]] trước sự chứng kiến của đại diện các cường quốc đồng minh, các đại diện toàn quyền được uỷ nhiệm của nước [[Đức Quốc xã]] ký vào biên bản xác nhận họ đầu hàng không điều kiện.<ref name="lsctvqvd5">[http://militera.lib.ru/h/6/4/index.html История Великой Отечественной войны Советского Союза 1941-1945 гг. Том 5. Победоносное окончание войны с фашистской Германией. Поражение империалистической Японии (1945 г.) — М.: Воениздат, 1963]</ref> - Các nước đồng minh [[chống phát xít]] ở phương Tây cũng kỷ niệm trước đó một ngày. 2 giờ 41 phút ngày 7 tháng 5, (giờ GMT, tức 5 giờ 41 sáng ngày 7 tháng 5 theo giờ Moskva) tại [[Reims]] (Pháp), các đại diện quân đội Đức Quốc xã đã ký biên bản xác nhận sự đầu hàng sơ bộ của quân đội Đức Quốc xã tại mặt trận phía Tây và Bắc Ý. Kể từ năm 1946 trở đi, Liên Xô (cũ), các nước xã hội chủ nghĩa [[Đông Âu]] (cũ), các nước xã hội chủ nghĩa khác cũng như Liên Bang Nga và các nước trong Cộng đồng [[Cộng đồng các Quốc gia Độc lập|SNG]] hiện nay đều lấy ngày '''9 tháng 5''' làm ngày chiến thắng phát xít Đức trong khi các nước Tây Âu và Hoa Kỳ lấy ngày '''8 tháng 5''' theo sự công bố chính thức của văn bản Reims.<ref name="victoren">[http://militera.lib.ru/research/dritten/index.html Third Reich Victorious. The Alternate History of How the Germans Won the War. — L.: Greenhill Books, 2002]</ref>

Tại các nước [[Tây Âu]], [[Anh]] và [[Hoa Kỳ]], trong ngày 8 tháng 5 (cũng là ngày 9 tháng 5 theo múi giờ Moskva và một số nước Đông Âu), chính quyền, các hiệp hội cựu chiến binh, các tổ chức đấu tranh vì hoà bình và nhiều tổ chức chính trị, xã hội khác cũng tổ chức lễ kỷ niệm này nhưng với tính chất của một ngày hội nhiều hơn là lễ nghi. Đối với Hoa Kỳ, quân đội và nhân dân Hoa Kỳ cũng có một ngày chiến thắng khác của riêng mình với quy mô và mức độ không thua kém ngày 9 tháng 5; đó là ngày 2 tháng 9 năm 1945, trên [[USS Missouri (BB-63)|Chiến hạm Missuri]] neo đậu trong vịnh [[Tōkyō|Tokyo]], các đại diện có thẩm quyền của [[Đế quốc Nhật Bản]] ký biên bản xác nhận sự đầu hàng vô điều kiện của họ trước đại diện toàn quyền các nước đồng minh [[chống phát xít]].<ref>Hakim, Joy (1995). A History of Us: War, Peace and all that Jazz. New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-509514-6.</ref> Tên tiếng Anh của ngày này là ''Victory over Japan Day'', viết tắt là ''V-J Day'' hay ''VJ Day''. Người [[Triều Tiên]], [[Uzbekistan]], gọi đây là "ngày Giải phóng" (''Chogukhaebang'ŭi nal'' hay ''Kwangbokchŏl''). Còn người [[Nhật Bản|Nhật]] gọi là "ngày kỷ niệm kết thúc chiến tranh" (''Chung chiến kỷ niệm nhật'', 終戦記念日, ''Shūsen-kinenbi'').

{{Cquote|''Vì tính nhân đạo của công cuộc chiến đấu chống các thế lực phát xít và để giảm thiểu đến mức thấp nhất có thể đạt được những tổn thất đối với quân đội các nước tham gia [[chống phát xít]]; tư lệnh quân đội các nước đồng minh [[chống phát xít]] được quyền tiếp nhận bất kỳ sự đầu hàng nào của chỉ huy các đơn vị quân đội Đức Quốc xã tại khu vực mặt trận do mình phụ trách mà chỉ cần thông báo cho nước đồng minh có liên quan biết về sự đầu hàng đó.''|||Văn bản hội nghị Yalta|<ref>[http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/War_Conf/krim.htm Các văn bản của Hội nghị Tam cường đồng minh chống phát xít từ ngày 4 đến ngày 11 tháng 2 năm 1945 tại Yalta (Liên Xô)]</ref>}}

Rõ ràng là Moskva không hài lòng với việc ký một văn bản đầu hàng của nước Đức Quốc xã nhưng họ không phải là người tham gia chính thức với một sĩ quan cấp thiếu tướng và lại không có sự uỷ quyền ký kết. [[Iosif Vissarionovich Stalin|I. V. Stalin]] cho rằng việc ký kết phải có đầy đủ đại diện có thẩm quyền của các nước đồng minh [[chống phát xít]] chủ chốt tham gia và phải diễn ra trên đất nước của kẻ gây ra chiến tranh chứ không thể diễn ra ở nơi khác. Đại tướng A. I. Antonov ủng hộ ý kiến này và nhận xét:

{{cquote|''Hôm nay, tại Reims, người Đức đã ký kết biên bản sơ bộ về việc đầu hàng vô điều kiện. Tuy nhiên, gánh nặng chiến tranh chủ yếu [[chống phát xít]] Đức lại đè lên vai nhân dân Liên Xô chứ không phải các nước đồng minh. Vì vậy, buổi lễ ký kết văn kiện đầu hàng phải diễn ra dưới sự chứng kiến của tất cả các quốc gia thuộc liên minh chống Hitler chứ không phải chỉ dưới sự chứng kiến của Bộ Tổng tư lệnh Tối cao của các nước Đồng Minh phương Tây. Thêm nữa, tôi không đồng tình về việc ký kết văn kiện đầu hàng không diễn ra tại Berlin - trung tâm của chế độ phát xít Đức. Chúng ta đã đồng ý với các nước Đồng Minh phương Tây về việc xem văn kiện ký kết tại Reims chỉ là một biên bản đầu hàng sơ bộ. Ngày mai, đại diện của Bộ Tổng chỉ huy quân đội Đức Quốc xã và đại diện của Bộ Tổng tư lệnh các nước Đồng minh sẽ đến Berlin để ký kết văn bản chính thức. Đồng chí được cử làm đại diện toàn quyền cho Bộ Tổng tư lệnh quân đội Liên Xô. A. Ya. Vysinsky, V. D. Sokolovsky và K. F. Teleghin sẽ làm trợ lý cho đồng chí''|||I. V. Stalin|<ref>{{chú thích sách|last=Zhukov|first=Georgy|title=Memoirs|publisher=Olma-Press|date=2002|pages=329|language=tiếng Nga}}</ref>}}

22 giờ ngày 8 tháng 5 (0 giờ ngày 9 tháng 5 theo giờ Moskva), các đoàn đại biểu quân sự của bốn nước đồng minh vào phòng họp. Phía Liên Xô có [[Nguyên soái]] [[Georgi Konstantinovich Zhukov|G. K. Zhukov]], đại tướng [[Vasily Danilovich Sokolovsky|V. D. Sokolovsky]], trung tướng K. F. Teleghin và nhà ngoại giao A. Ya. Vysinsky. Đoàn đại biểu quân đội Hoàng gia Anh do thống chế [[:en:Arthur Tedder|Arthur Tedder]] đứng đầu, đoàn đại biểu Quân đội Hoa Kỳ do tướng [[:en:Carl A. Spaatz|Carl A. Spaatz]] đứng đầu. Đại diện cho quân đội Pháp là thống chế [[Jean de Lattre de Tassigny]]. G. K. Zhukov đọc lời khai mạc ngắn gọn và cho gọi các đại diện Đức vào phòng họp với thủ tục đầu tiên là kiểm tra giấy uỷ nhiệm của Chính phủ Đức. Thay mặt nước Đức Quốc xã, thống chế [[Wilhelm Keitel]] ký vào định ước xác nhận đầu hàng không điều kiện của nước Đức Quốc xã được làm bằng ba thứ tiếng Anh, Đức và Nga được làm thành năm bản. Sau đó, lần lượt đại diện các đoàn Hoa Kỳ, Anh, Pháp và Liên Xô đều ký vào văn bản định ước. Việc ký kết nhanh chóng hoàn thành lúc 22 giờ 43 phút.<ref>[http://militera.lib.ru/memo/french/gaulle3/16.html Голль, Шарль, де. Военные мемуары: Спасение 1944–1946. — М.: ACT, Астрель, Транзиткнига, 2004. (Charles de Gaulle. Sự cứu rỗi 1944-1946. AST dịch và xuất bản. Moskva. 2004. Mục "Tài liệu tham khảo" - "Một số văn bản quan trọng")]</ref> Lúc đó ở Moskva - vì khác biệt về múi giờ - đã là 0 giờ 43 phút ngày 9 tháng 5. Ngay sau lễ ký kết định ước, đoàn đại biểu quân sự Liên Xô đã mở tiệc chiêu đãi các đoàn đại biểu đồng minh. Tại buổi tiệc, các tướng lĩnh Hoa Kỳ, Anh, Pháp và Liên Xô đều bày tỏ lòng mong muốn củng cố và giữ vững mãi mãi các mối quan hệ hữu nghị, hợp tác giữa các nước trong khối Đồng minh [[chống phát xít]].<ref>G. K. Zhukov. Nhớ lại và suy nghĩ. Tập 3. Nhà xuất bản Quân đội nhân dân. Hà Nội. 1987. trang 361-363.</ref>

Đối với những lực lượng cơ bản của Cụm tập đoàn quân trung tâm (Đức) do thống chế [[:de:Ferdinand Schörner|Ferdinand Schörner]] và Cụm tác chiến Áo do tướng [[:de:Lothar Rendulic|Lothar Rendulic]] chỉ huy thì việc đầu hàng diễn ra không đơn giản. Ngày 4 tháng 5, tại Praha nổ ra cuộc khởi nghĩa của những người yêu nước Tiệp Khắc [[chống phát xít]]. Viện cớ những người khởi nghĩa tập kích quân Đức, cắt đường dây điện thoại và được sự dung túng của [[Thủy sư đô đốc]] [[:de:Karl Dönitz|Karl Dönitz]], người đang lãnh trách nhiệm đứng đầu Chính phủ Đức, thống chế [[:de:Ferdinand Schörner|Ferdinand Schörner]] nói rằng ông ta không nhận được một văn bản nào cả. Ngày 7 tháng 5, một tốp sĩ quan liên lạc của Liên Xô được những người khởi nghĩa dẫn đường đến Plezen mang theo văn kiện đầu hàng đã bị các nhóm biệt kích của Tập đoàn quân xe tăng 6 SS bắt và thủ tiêu. Phía Liên Xô chỉ biết được việc này sau ngày 9 tháng 5 khi nhận được lời khai của một lính Nga trong quân đoàn "Nước Nga tự do" của A. A. Vlasov bị bắt làm tù binh. Ngày 8 tháng 5, thông qua Đài phát thanh Praha do quân khởi nghĩa chiếm giữ, các văn kiện đầu hàng được công bố rõ ràng nhưng thống chế [[:de:Ferdinand Schörner|Ferdinand Schörner]] vẫn làm như không biết gì và tiếp tục thực hiện các hoạt động chiến đấu, mở một hàng lang hẹp qua Plezen để rút quân sang tuyến kiểm soát của quân đội Hoa Kỳ. Thậm chí đến tận ngày 10 tháng 5, hơn 1.000 quân SS tại Traslav vẫn tiếp tục kháng cự lại Quân đoàn cơ giới cận vệ 2 (thuộc Tập đoàn quân xe tăng cận vệ 6 của tướng A. G. Kravchenko) cho đến khi bị tiêu diệt hoàn toàn vào cuối ngày.<ref>S. M. Stemenko. Bộ Tổng tham mưu Xô Viết trong chiến tranh. Tập 2. trang 521-524.</ref>