|
}}
'''Tiếng Ireland cổ''' (''Goídelc''; {{lang-ga|Sean-Ghaeilge}}; {{lang-gd|Seann Ghàidhlig}}; {{lang-gv|Shenn Yernish}}; có lúc gọi là '''tiếng Gael cổ''')<ref name="koch">{{citechú bookthích sách |title=Celtic culture: a historical encyclopedia |last=Koch |first=John Thomas |year=2006 |publisher=ABC-CLIO |page=831 |chapter= |quote=Tiếng Ireland cổ trong giai đoạn khoảng 600–khoảng 900 CN vẫn chưa có bất kỳ sự phân chia phương ngữ và có thể coi là tiền thân của tiếng Ireland, tiếng Gael Scotland, và tiếng Man thời Trung Cổ và hiện đại; do vậy tiếng Ireland cổ đôi lúc được gọi là 'tiếng Gael' để tránh nhầm lẫn.}}</ref><ref>{{citechú thích booksách |title=The Edinburgh History of the Scots Language |last=Ó Baoill |first=Colm |year=1997 |publisher=Edinburgh University Press |page=551 |chapter=13: The Scots-Gaelic Interface |quote=}}</ref> là dạng [[Nhóm ngôn ngữ Goidel|ngôn ngữ Goidel]] cổ nhất có khối văn liệu đáng kể. Nó tồn tại từ {{circa}} 600 đến {{circa}} 900. Văn liệu đương thời hầu hết có niên đại {{circa}} 700–850; đến năm 900 ngôn ngữ này đã trở thành thành [[tiếng Ireland trung đại]]. Một số văn bản tiếng Ireland cổ có niên đại từ thế kỷ X được cho là bản sao của văn bản sáng tác từ trước. Tiếng Ireland cổ do vậy là tiền thân của [[tiếng Ireland|tiếng Ireland hiện đại]], [[tiếng Man]], [[tiếng Gael Scotland]].<ref name="koch" />
Tiếng Ireland nổi bật vì có hệ thống [[hình thái học (ngôn ngữ học)|hình thái]] và [[tha hình vị|tha hình]] đặc biệt phức tạp (thân từ và hậu tố biến đổi một cách gần như không thể đoán trước) cùng hệ thống âm vị tương đối phức tạp, gắn liền với sự [[biến đổi phụ âm đầu tiếng Ireland|biến đổi phụ âm]] đầu từ mang nặng ý nghĩa ngữ pháp. Có vẻ,<ref group=*>Khó mà nói dứt khoát, do [[tiếng Ireland nguyên thuỷ]] để lại quá ít dấu vết, thêm vào đó là hạn chế của hệ chữ [[Ogham]] trong việc thể hiện hệ thống âm vị.</ref> những đặc điểm trên vắng mặt trong [[tiếng Ireland nguyên thuỷ]] (dù sự biến đổi phụ âm đầu chưa mang ý nghĩa ngữ pháp có lẽ đã hiện diện từ lâu trước đó).{{sfn|Jaskuła|2006}} Phần lớn hệ thống tha hình phức tạp dần mất đi, song hệ thống âm vị vẫn được lưu giữ khá nguyên vẹn trong các ngôn ngữ hiện đại.
==Ghi chú==
{{reflisttham khảo|2|group=*}}
==Nguồn tham khảo==
{{Reflisttham khảo|30em}}
==Tài liệu==
* {{citechú bookthích sách|first=Robert |last=Beekes |title=Comparative Indo-European Linguistics: An Introduction |year=1995}}
* {{citechú bookthích sách|last=Fortson |first=Benjamin W., IV |year=2004 |title=Indo-European Language and Culture: An Introduction |ref=harv}}
*{{citechú bookthích sách|last=Green |first=Antony |title=Old Irish Verbs and Vocabulary |location=Somerville, Massachusetts |publisher=Cascadilla Press |year=1995 |isbn=1-57473-003-7}}
*{{Cite journal|last=Greene |first=David |title=The Growth of Palatalization in Old Irish |journal=Transactions of the Philological Society |volume=72 |issue=1 |pages=127–136 |year=1973 |doi=10.1111/j.1467-968X.1973.tb01017.x |ref=harv}}
*{{Citechú bookthích sách|last=Kortlandt |first=Frederik Herman Henri |title=Italo-Celtic Origins and the Prehistory of the Irish Language |volume=14 |series=Leiden Studies in Indo-European |publisher=Rodopi |year=2007 |isbn= 9042021772 |ref=harv}}
*{{citechú bookthích sách|last=Lehmann |first=R. P. M. |author2=W. P. Lehmann |authorlink2=Winfred P. Lehmann |title=An Introduction to Old Irish |location=New York |publisher=Modern Language Association of America |year=1975 |isbn=0-87352-289-3}}
* {{citechú bookthích sách |last=Matasović |first=Ranko |year=2011 |url=http://exadmin.matita.net/uploads/pagine/644703631_handouts_pavia_matasovic.pdf |title=Problems in the Reconstruction of Proto-Celtic |publisher=Pavia Summer School in Indo-European Linguistics. |ref=harv }}{{dead link|date=March 2018 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}
*{{citechú bookthích sách|last=McCone |first=Kim |title=The Early Irish Verb |location=Maynooth |publisher=An Sagart |year=1987 |isbn=1-870684-00-1}}
*{{citechú bookthích sách|last=McCone |first=Kim |title=A First Old Irish Grammar and Reader |location=Maynooth |publisher=Department of Old and Middle Irish, National University of Ireland |year=2005 |isbn=0-901519-36-7}}
*{{citechú bookthích sách|last=O'Connell |first=Frederick William |title=A Grammar of Old Irish |url=https://archive.org/details/grammaroldirish00oconuoft |location=Belfast |publisher=Mayne, Boyd & Son |year=1912}}
*{{citechú bookthích sách|last=Quin |first=E. G. |title=Old-Irish Workbook |location=Dublin |publisher=Royal Irish Academy |year=1975 |isbn=0-901714-08-9}}
* {{citechú bookthích sách|first=Don |last=Ringe |title=From Proto-Indo-European to Proto-Germanic |year=2006}}
*{{citechú bookthích sách|last=Sihler |first=Andrew |year=1995 |title=New Comparative Grammar of Greek and Latin |publisher=Oxford University Press |ref=harv}}
*{{citechú bookthích sách|last=Stifter |first=David |title=Sengoidelc: Old Irish for Beginners|location=Syracuse, New York |publisher=Syracuse University Press |year=2006 |isbn=0-8156-3072-7}}
*{{citechú bookthích sách|last=Strachan |first=John |title=Old-Irish Paradigms and Selections from the Old-Irish Glosses |url=https://archive.org/details/oldirishparadigm00strauoft |edition=Fourth |others=Revised by [[Osborn Bergin]] |location=Dublin |publisher=Royal Irish Academy |year=1949 |isbn=0-901714-35-6}}
*{{Citechú bookthích sách|last=Thurneysen |first=Rudolf |authorlink=Rudolf Thurneysen |title=A Grammar of Old Irish |others=Translated by [[D. A. Binchy]] và [[Osborn Bergin]] |location=Dublin |publisher=Dublin Institute for Advanced Studies |year=1946 |isbn=1-85500-161-6 |ref=harv}}<!--Previously this had year=1993, origyear=1946. The ISBN may refer to this republished version. However, the page numbers in this article were generally taken from an actual 1946 copy, and there's no point in wrongly having 1993 as the year in the shortened footnotes.-->
*{{citechú bookthích sách|last=Tigges |first=Wim |author2=Feargal Ó Béarra |title=An Old Irish Primer |publisher=Stichting Uitgeverij de Keltische Draak |location=Nijmegen |year=2006 |isbn=90-806863-5-2}}
{{Ngữ tộc Celt}}
| 