|
[[phần mềm|'''Thư điện tử''' ('''email''' hay '''e-mail''') là một phương thức trao đổi tin nhắn giữa những người sử dụng các thiết bị điện tử. Thư điện tử lần đầu tiên được đưa vào sử dụng hạn chế trong thập niên 60 và đến giữa những năm 1970 có dạng như ngày nay gọi là email. Thư điện tử hoạt động qua các mạng máy tính mà hiện nay chủ yếu là Internet. Một số hệ thống thư điện tử ban đầu yêu cầu người gửi và nhận đều trực tuyến tại cùng thời điểm, giống với nhắn tin tức thời. Hệ thống thư điện tử ngày nay được dựa trên một mô hình lưu và chuyển tiếp. Các máy chủ thư điện tử chấp nhận, chuyển tiếp, phân phối và lưu tin nhắn. Người dùng cũng như máy tính của họ không bắt buộc đang trực tuyến cùng lúc; họ cần kết nối trong chốc lát, thường là tới một máy chủ thư điện tử hay một giao diện email trên nền web miễn là có chức năng gửi hoặc nhận tin nhắn.]] ▼
▲[[phần mềm|'''Thư điện tử''' ('''email''' hay '''e-mail''') là một phương thức trao đổi tin nhắn giữa những người sử dụng các thiết bị điện tử. Thư điện tử lần đầu tiên được đưa vào sử dụng hạn chế trong thập niên 60 và đến giữa những năm 1970 có dạng như ngày nay gọi là email. Thư điện tử hoạt động qua các mạng máy tính mà hiện nay chủ yếu là Internet. Một số hệ thống thư điện tử ban đầu yêu cầu người gửi và nhận đều trực tuyến tại cùng thời điểm, giống với nhắn tin tức thời. Hệ thống thư điện tử ngày nay được dựa trên một mô hình lưu và chuyển tiếp. Các máy chủ thư điện tử chấp nhận, chuyển tiếp, phân phối và lưu tin nhắn. Người dùng cũng như máy tính của họ không bắt buộc đang trực tuyến cùng lúc; họ cần kết nối trong chốc lát, thường là tới một máy chủ thư điện tử hay một giao diện email trên nền web miễn là có chức năng gửi hoặc nhận tin nhắn. ]]
[[phần mềm|Ban đầu thư điện tử được xây dựng với dạng ký tự thuần văn bản ASCII trao đổi trung gian, thư điện tử Internet được mở rộng bởi giao thức mở rộng thư điện tử Internet đa mục đích có chứa văn bản dưới nhiều bộ ký tự và nội dung đa phương tiện đính kèm. Thư điện tử quốc tế với những địa chỉ thư điện tử sử dụng UTF-8, đã được chuẩn hóa nhưng tính đến năm 2017 nó vẫn chưa được áp dụng rộng rãi.]]
[[phầnBan mềm|Lịch sử các dịch vụđầu thư điện tử Internetđược hiệnxây đạidựng truyvới tínhdạng từký ARPANETtự thờithuần kỳvăn đầubản vớiASCII nhữngtrao tiêuđổi chuẩntrung về việc mã hóa các tin nhắngian, thư điện tử Internet được côngmở bốrộng ngaybởi từgiao năm 1973 (<nowiki>RFC 561</nowiki>).thức Mộtmở bứcrộng thư điện tử đượcInternet gửiđa vàomục đầuđích nhữngcó nămchứa 1970văn trôngbản rấtdưới giốngnhiều vớibộ thưký điệntự tửvà cơnội bảndung đượcđa gửiphương đitiện ngàyđính naykèm. Thư điện tử cóquốc vaitế tròvới quannhững trọngđịa trongchỉ việcthư tạođiện ratử Internet,sử vàdụng việcUTF-8, chuyểnđã đổiđược từchuẩn ARPANEThóa sangnhưng Internettính vào đầu nhữngđến năm 19802017 đãnó tạovẫn rachưa cốt lõi cho cácđược dịcháp vụdụng hiệnrộng tạirãi.]]
Lịch sử các dịch vụ thư điện tử Internet hiện đại truy tính từ ARPANET thời kỳ đầu với những tiêu chuẩn về việc mã hóa các tin nhắn thư điện tử được công bố ngay từ năm 1973 (<nowiki>RFC 561</nowiki>). Một bức thư điện tử được gửi vào đầu những năm 1970 trông rất giống với thư điện tử cơ bản được gửi đi ngày nay. Thư điện tử có vai trò quan trọng trong việc tạo ra Internet, và việc chuyển đổi từ ARPANET sang Internet vào đầu những năm 1980 đã tạo ra cốt lõi cho các dịch vụ hiện tại.
==[[phần mềm|Tóm lược]]== ▼
<div id="APPLICATION">[[phần mềm|'''Phần mềm thư điện tử''' (''email software'') là loại phần mềm nhằm hỗ trợ cho người dùng việc chuyển và nhận các mẫu thông tin (thường là dạng chữ). Thông tin có thể đưa vào phần mềm thư điện tử bằng cách thông dụng nhất là gõ chữ bàn phím hay cách phương cách khác ít dùng hơn như là dùng máy quét hình (''scanner''), dùng máy ghi hình số (''digital camera'') đặc biệt là các Webcam. Phần mềm thư điện tử giúp đỡ cho việc tiến hành soạn thảo, gửi, nhận, đọc, in, xoá hay lưu giữ các (điện) thư. Có hai trường hợp phân biệt phần mềm thư điện tử là]]</div> ▼▲== [[phần mềm|Tóm lược ]]==
▲<div id="APPLICATION"> [[phần mềm|'''Phần mềm thư điện tử''' (''email software'') là loại [[phần mềm ]] nhằm hỗ trợ cho người dùng việc chuyển và nhận các mẫu thông tin (thường là dạng chữ). Thông tin có thể đưa vào phần mềm thư điện tử bằng cách thông dụng nhất là gõ chữ bàn phím hay cách phương cách khác ít dùng hơn như là dùng máy quét hình (''scanner''), dùng máy ghi hình số (''digital camera'') đặc biệt là các [[Webcam ]]. Phần mềm thư điện tử giúp đỡ cho việc tiến hành soạn thảo, gửi, nhận, đọc, in, xoá hay lưu giữ các (điện) thư. Có hai trường hợp phân biệt phần mềm thư điện tử là ]]</div>
<div id="CLIENT">
*[[phần mềm|Loại phần mềm thư điện tử được cài đặt trên từng máy tính của người dùng gọi là '''email client''', hay '''phần mềm thư điện tử (cho) [[máy khách]]'''. Các ví dụ loại phần mềm này bao gồm: Microsoft Outlook, Microsoft Outlook Express, Netscape Comunicator, hay Eudora. Phần mềm thư điện tử này còn có tên là '''MUA''' (từ chữ ''mail user agent'') tức là '''Tác nhân sử dụng thư'''. Một cách gọi tên thông dụng khác của email client là '''ứng dụng thư điện tử''' (''email application'') nếu không bị nhầm lẫn]]</div>
<div id="SERVER">
*[[phần mềm|Ngược lại, loại phần mềm thư điện tử không cần phải cài đặt mà nó được cung ứng bởi các máy chủ (''web server'') trên Internet gọi là '''WebMail''', hay '''Phần mềm thư điện tử qua Web'''. Để dùng được các phần mềm loại này thường các máy tính nối vào phải có một [[máy truy cập]] tương thích với sự cung ứng của WebMail. Ví dụ loại này là mail.google.com, mail.yahoo.com, hotmail.com.]]</div>
[[phần mềm|Nơi cung ứng phần mềm cũng như phương tiện chuyển thư điện tử gọi là '''nhà cung ứng dịch vụ thư điện tử''' (''email sevice provider'').]]
<div id="AGENT">[[phần mềm|Máy tính làm việc cung ứng các dịch vụ thư điện tử là '''MTA''' (từ chữ ''mail transfer agent'') hay là '''đại lý chuyển thư'''. Vì đây là [[máy chủ]] nên khi không bị nhầm lẫn với các loại máy chủ khác thì người ta cũng gọi MTA là '''máy chủ''' hay rõ hơn là [[máy chủ thư điện tử.]].</div>
[[phần mềm|Các dịch vu thư điện tử có thể được cung ứng miễn phí hay có lệ phí tuỳ theo nhu cầu và mụch đích của người dùng. Ngày nay, email thường được cung cấp kèm với các phương tiện Internet khi người tiêu dùng ký hợp đồng với các dịch vụ Internet một cách miễn phí.]]
==[[phần mềm|Đặc điểm của thư điện tử khi so sánh với bưu chính thông thường]] ==
*[[phần mềm|Thay vì viết thư bằng giấy mực và bút thì người gửi chỉ cần gõ chữ từ bàn phím của máy tính và biết dùng một phần mềm thư điện tử (''email program'').]]
*[[phần mềm|Lá thư được gửi trên hệ thống bưu chính là vật liệu không cần máy nhận hay máy gửi. Trong khi đó, nếu gửi thư điện tử, chỉ có các tín hiệu điện mã hoá nội dung bức thư điện tử được truyền đi đến máy nhận. Do đó, chỉ có nội dung hay cách trình bày lá thư điện tử là được bảo toàn. Trong khi đó, dùng đường bưu điện người ta có thể gửi đi các vật liệu hàm chứa thêm nội dung hay ý nghĩa khác. Điều này có thể rất quan trọng đối với nhiều người.]]
*[[phần mềm|Vận tốc truyền thư điện tử chỉ vài giây đến vài phút và chi phí rất nhỏ không đáng kể so với gửi qua đường bưu điện.]]
*[[phần mềm|Dùng thư điện tử thì bất kỳ lúc nào cũng có thể mở phần mềm thư điện tử ra đọc nên tiện lợi hơn là việc phải bỏ thư ở các thùng thư. Đồng thời, vì mỗi người dùng thư đều phải nhập mật khẩu vào máy nên thư điện tử sẽ khó bị người ở chung đọc lén so với thư gửi bưu điện. Nhưng ngược lại, các tay tin tặc xa lạ có thể xâm nhập vào hệ thống thư điện tử của cá nhân nếu như các mật mã hay các hệ thống an toàn phần mềm bị bẻ gãy.]]
*[[phần mềm|Khối lượng gửi và nhận thư điện tử có thể nhiều hơn thư bưu điện rất nhiều lần. Đối với các dịch vụ thư điện tử mới thì dung lượng có thể lên đến hàng Gbyte như dịch vụ của Gmail chẳng hạn, hay nhiều hơn. Số thư có thể dự trữ trong dung lượng này tương đương với vài bộ tự điển bách khoa.]]
*[[phần mềm|Các trường hợp thư phá hoại trên hệ thống bưu điện (như là thư có bột antrax, thư bom,...) rất hiếm có nhưng có thể gây thương vong. Ngược lại, hệ thống thư điện tử, không thể gây thương tích mà thường rất phải đương đầu với nhiều vấn nạn như [[virus (máy tính)|virus máy tính]], các [[thư rác (điện tử)|thư nhũng lạm]] (''spam mail''), các thư quảng cáo (''advertisement mail'') và các thư khiêu dụ tình dục (''pornography mail''), đặc biệt là cho trẻ em, thì lại rất nhiều. Đối với các loại thư độc hại (''malicious mail'') này người dùng cần phải cài đặt thêm các [[tiện ích]] hay chức năng lọc (sẵn có trong phần mềm hay phải mua thêm) để giảm trừ. Tuy nhiên, một điều chắc chắn là không có công cụ phần mềm nào là tuyệt hảo.]]
* <div id="CHAIN">Các dạng '''chuyển tiếp''' (''chain mail'') trong đó người nhận lại chuyển đi nội dung lá thư cho một hay nghiều người khác thường cũng phổ biến trong cả hai hệ thống bưu chính và thư điện tử. Khả năng ảnh hưởng về thông tin của hai loại này là tương đương mặc dù thư điện tử chuyển tiếp có nhiều xác suất gây nhiễm virus máy tính.</div>
* Hộp thư là nơi cất giữ các thư từ với địa chỉ hẳn hoi. Tương tự, trong hệ thống thư điện tử, thì hộp thư này tương đương với phần dữ liệu chứa nội dung các email cộng với địa chỉ của người chủ thư điện tử. Điểm khác biệt ở đây là hộp thư điện tử sẽ có nhiều chức năng hơn là việc xoá bỏ các thư cũ.<br />Mỗi người có thể có một hay nhiều địa chỉ email (và phải được đăng ký qua một hệ thống nào đó). Mỗi hộp thư sẽ có một địa chỉ phân biệt không bao giờ trùng với địa chỉ email khác.<br />Như vậy có thể hoàn toàn không nhầm lẫn khi dùng danh từ '''hộp thư điện tử''' hay '''hòm thư điện tử''' (''email account'') để chỉ một phần mềm email đã được đăng ký dùng để nhận và gửi email cho một cá nhân.
| 