Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đường Cao Tông”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Thẻ: Sửa đổi di động Sửa đổi qua ứng dụng di động Sửa đổi từ ứng dụng iOS
n clean up, General fixes, replaced: → using AWB
Dòng 57:
'''Đường Cao Tông''' ([[chữ Hán]]: 唐高宗, [[21 tháng 7]] năm [[628]] - [[27 tháng 12]] năm [[683]]) là vị [[Hoàng đế]] thứ ba của triều đại [[nhà Đường]] trong [[lịch sử Trung Quốc]], trị vì từ năm [[649]] đến năm [[683]], tổng cộng 34 năm.
 
Đường Cao Tông trị vì đất nước sau một cuộc đại hưng thịnh từ thời [[Đường Thái Tông]], tương đối kế thừa tốt đẹp. Ông giữ [[biên cương]] và mở rộng phát triển hơn, qua các cuộc chinh phạt [[Cao Câu Ly]], [[Bách Tế]], [[Tây Đột Quyết]] ... khiến uy thế Đại Đường vững chắc. Tuy nhiên, từ những năm [[670]] thì những thành tựu đạt được đều bị thua về tay [[Tân La]] và [[Thổ Phiên]], và các vùng chiếm đóng ở biên cương nhiều lần nổi dậy làm phản khiến triều đình phải đánh dẹp luôn, quốc lực nhà Đường trở nên cạn kiệt buộc phải hòa hoãn.
 
Trong hậu cung, ông sủng ái [[Võ Mị Nương|Võ Chiêu nghi]] và lập làm [[Hoàng hậu]]. Võ hoàng hậu từ đó xen vào triều chính, Cao Tông vốn sủng ái bà nên nhất quyết nghe theo. Từ năm [[660]], Cao Tông bị đột quỵ, sức khỏe ngày một suy kém, mới giao quyền trong triều cho Võ hậu. Ông và Võ hậu cùng lâm triều, được tôn xưng là '''Nhị thánh''' (二圣), tự xưng là '''Thiên Hoàng''' (天皇) và Võ hậu được xưng là '''Thiên Hậu''' (天后). Do sức khỏe ông không được tốt, Võ hậu dần dần nắm hết mọi quyền hành, khống chế cả con ruột là [[Lý Hoằng]] và [[Lý Hiền (Đường)|Lý Hiền]], có thuyết cho rằng việc 2 Hoàng tử này chết sớm đều do Võ hậu hạ thủ.
Dòng 270:
== Cuối đời ==
=== Bạo loạn ở Đột Quyết ===
Tháng 1 âm lịch năm Nhâm Ngọ (682), ông cho lập con trai Lý Hiển là Trọng Chiếu làm Hoàng Thái tôn. Mấy tháng sau, ở Đột Quyết A Sử Na Xa Bạc suất quân phản Đường, không lâu sau cho xây Cung Nguyệt thành. Vương Phương Dực đem quân chống lại, phá quân Đột Quyết ở Lệ Thủy chém hơn 1000 thủ cấp. Sau đó Phương Dực đại phá được Xa Bạc lần nữa, bắt được 300 tù trưởng, bình định được Tây Đột Quyết.
 
Cuối năm 682, dư đảng Đột Quyết [[A Sử Na Cốt Độc Lộc]], [[A Sử Na Đức Nguyên Chân]] chiêu tập dân chúng tạo phản. Cao Tông sai [[Tiết Nhân Quý]] đem quân thảo phạt. Nhân Quý đem quân đại phá được quân Đột Quyết, bắt được hơn 200000 người. Liên tục trong năm [[683]], quân Đột Quyết nhiều lần đánh phá biên cương nhà Đường<ref name="quyển 203">[[Tư trị thông giám]], [https://zh.wikisource.org/wiki/%E8%B3%87%E6%B2%BB%E9%80%9A%E9%91%91/%E5%8D%B7203 quyển 203]</ref>
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Đường_Cao_Tông”