Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Đồng luân”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nội dung expanded
Dòng 49:
 
==Đồng luân tương đương==
* Cho hai không gian <math>X</math> và <math>Y</math> chúng ta nói rằng chúng '''tương đương đồng luân''', hoặc của cùng một '''dạng đồng luân''', nếu có tồn tại [[Liên tục trong không gian Tô pô|ánh xạ liên tục]] <math>f: X \rarr Y</math> và <math>g: Y \rarr X</math> sao cho <math> g\circ f</math> đồng luân với [[Ánh xạ|ánh xạ đồng nhất]] của <math>X</math> và <math>f \circ g</math> đồng luân với [[Ánh xạ|ánh xạ đồng nhất]] của <math>Y</math>. Các ánh xạ <math>f</math> và <math>g</math> được gọi là tương đương đồng luân trong trường hợp này. Mỗi đồng phôi là một đồng luân tương đương đồng luân, nhưng điều ngược lại là không đúng. Ví dụ, <math>\mathbb{R}^n</math> tương đương đồng luân với [[Đơn điểm (toán học)|không gian đơn điểm]]: ta có thể chọn <math>f:x\in\mathbb{R}^n\to\{\cdot\}</math> là hàm hằng và <math>g:\{\cdot\}\to\mathbb{R}^n</math> là hàm gửi đơn điểm đến gốc tọa độ. <math>f\circ g=\mathrm{id}_{\{\cdot\}}</math> và <math>g\circ f=0</math>. Một đồng luân giữa <math>g\circ f</math> và <math>\mathrm{id}_{\mathbb{R}^n}</math> được cho bởi <math>H(t,x)=tx</math> với <math>t\in[0,1]</math> và <math>x\in\mathbb{R}^n</math>. Tuy nhiên, <math>\mathbb{R}^n</math> không đồng phôi với không gian đơn điểm. (chúng thậm chí còn không có cùng lực lượng.)
* Ví dụ: Một đĩa rắn không phải là đồng phôi với một điểm duy nhất (vì không có song ánh giữa chúng), mặc dù các ổ đĩa và các điểm tương đương đồng luân (kể từ khi bạn có thể biến dạng đĩa dọc theo các đường xuyên tâm liên tục vào một điểm duy nhất).
* Trực giác mà nói, hai không gian <math>X</math> và <math>Y</math> tương đương đồng luân nếu chúng có thể được chuyển đổi thành nhau bằng cách uốn cong, thu hẹp hay mở rộng. Ví dụ, một đĩa cứng hoặc một quả bóng rắn là tương đương đồng luân đến một điểm, và <math>R^2-\{(0,0)\}</math> là tương đương đồng luân với vòng tròn đơn vị <math>S^1</math>. Một không gian tương đương đồng luân với một điểm được gọi là một không gian co rút.