Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cách mạng Đá mới”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
Không có tóm lược sửa đổi |
||
Dòng 76:
Người Nam Đảo mang công nghệ trồng lúa đến [[Đông Nam Á hải đảo]] cùng với các loài thuần hóa khác. Môi trường đảo nhiệt đới mới cũng có những cây lương thực mới mà họ khai thác. Họ mang theo các loài thực vật và động vật hữu ích trong mỗi chuyến đi thuộc địa hóa, kết quả là sự du nhập nhanh chóng của các loài đã được thuần hóa và bán thuần hóa trên khắp [[Châu Đại Dương]]. Họ cũng đã tiếp xúc với các trung tâm nông nghiệp sơ khai của các quần thể nói [[tiếng Papuan]] ở New Guinea cũng như người nói [[tiếng Dravidian]] ở Nam Ấn và [[Sri Lanka]] vào khoảng 3.500 BP. Họ trao đổi các cây lương thực được trồng ở đó như [[chuối]] và [[tiêu]] từ người địa phương, và đổi lại, người Nam Đảo dạy họ cách canh tác đất ngập nước và xuồng vượt biển.[63][70][71][72] Vào thiên niên kỷ 1 CN, họ đã định cư ở [[Madagascar]] và [[Comoros]], mang theo cây lương thực của Đông Nam Á, bao gồm cả lúa gạo, đến [[Đông Phi]].[73][74]
===Châu Phi===
Ở châu Phi, ba khu vực được xác định là đã phát triển độc lập nông nghiệp: [[cao nguyên Ethiopia]], [[Sahel]] và [[Tây Phi]].[75] Ngược lại, nông nghiệp ở [[Thung lũng sông Nile]] được cho là đã phát triển từ cuộc Cách mạng đồ đá mới ban đầu ở vùng [[Lưỡi liềm Màu mỡ]]. Nhiều viên đá mài được tìm thấy tại các di chỉ [[văn hóa Sebilian]] và Mechian của Ai Cập sơ khai và bằng chứng đã được tìm thấy về một nền kinh tế dựa trên cây trồng thuần hóa thời kỳ đồ đá mới có niên đại khoảng 7.000 BP.[76][77] Không giống như Trung Đông, những nơi này là "bình minh lỗi" của nông nghiệp, vì các di chỉ này sau đó bị bỏ hoang và việc canh tác lâu dài sau đó bị trì hoãn cho đến năm 6.500 BP với các nền văn hóa [[Tasian]] và [[Badarian]] và sự xuất hiện của các loại cây trồng và vật nuôi từ Cận Đông .
[[Chuối]] và [[chuối táo quạ]], được thuần hóa đầu tiên ở Đông Nam Á, rất có thể là [[Papua New Guinea]], được thuần hóa lại ở Châu Phi sớm nhất là 5.000 năm trước. [[Khoai]] và ''[[Colocasia esculenta]]'' cũng được trồng ở châu Phi. [75]
Cây trồng nổi tiếng nhất được thuần hóa ở vùng cao nguyên Ethiopia là [[cà phê]]. Ngoài ra, [[lá khát]], ''[[Ensete ventricosum]]'', ''[[Guizotia abyssinica]]'', ''[[Eragrostis tef]]'' và [[kê chân vịt]] cũng được thuần hóa ở vùng cao nguyên Ethiopia. Các loại cây trồng được thuần hóa ở vùng Sahel bao gồm [[cao lương]] và ''[[Pennisetum glaucum]]''. [[Hạt côla]] lần đầu tiên được thuần hóa ở Tây Phi. Các cây trồng khác được thuần hóa ở Tây Phi bao gồm [[Oryza glaberrima|lúa châu Phi]], khoai và [[cọ dầu]].[75]
Nông nghiệp lan rộng đến Trung và Nam Phi trong [[cuộc mở rộng Bantu]] trong suốt thiên niên kỷ 1 TCN đến thiên niên kỷ 1 SCN.
===Châu Mỹ===
[[Ngô]], [[đậu]] và [[bí]] là những cây trồng sớm nhất được thuần hóa ở [[Trung Bộ châu Mỹ]], với ngô bắt đầu từ khoảng 4000 TCN,[78] bí vào khoảng 6000 TCN, và đậu có ước tính muộn nhất vào 4000 TCN. [[Khoai tây]] và [[sắn]] được thuần hóa ở Nam Mỹ. Ở khu vực miền đông Hoa Kỳ, những người Mỹ bản địa đã thuần hóa [[hướng dương]], ''[[Iva annua]]'' và ''[[Chenopodium]]'' vào khoảng năm 2500 TCN. Cuộc sống làng mạc định canh dựa vào nông nghiệp không phát triển cho đến thiên niên kỷ thứ 2 TCN, được gọi là Thời kỳ Hình thành.[79]
===New Guinea===
Bằng chứng về các rãnh thoát nước tại [[đầm lầy Kuk]] ở biên giới Tây và Nam Cao nguyên [[Papua New Guinea]] có bằng chứng về việc trồng khoai môn và nhiều loại cây trồng khác, có niên đại 11.000 BP. Hai loài có giá trị kinh tế tiềm năng là khoai môn (''Colocasia esculenta'') và khoai mỡ (''Dioscorea'' sp.), đã được xác định có niên đại ít nhất là 10.200 năm trước thời điểm hiện tại (BP hiệu chỉnh). Các bằng chứng khác về chuối và [[mía]] có niên đại từ 6.950 đến 6.440 TCN. Đây là giới hạn theo cao độ của những loại cây trồng này, và người ta cho rằng việc trồng trọt những loài này trong giới hạn sinh thái ở vùng đất thấp có thể còn sớm hơn. [[CSIRO]] đã tìm thấy bằng chứng cho thấy khoai môn du nhập vào [[quần đảo Solomon]] từ 28.000 năm trước, khiến khoai môn trở thành cây trồng sớm nhất của con người.[80][81] Nó dường như đã dẫn đến sự lan truyền của [[ngữ hệ Liên New Guinea]] từ phía đông New Guinea sang quần đảo Solomon và phía tây sang [[Timor]] và các khu vực lân cận của [[Indonesia]]. Điều này dường như xác nhận giả thuyết của [[Carl Sauer]], người viết cuốn "Agricultural Origins and Dispersals" từ năm 1952, đề xuất rằng vùng này là một trung tâm nông nghiệp thời cổ đại.
==Xem thêm==
| |||