Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Timbuktu”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
nKhông có tóm lược sửa đổi |
n dọn dẹp, replaced: {{cite web → {{chú thích web |
||
Dòng 87:
'''Timbuktu''' ({{IPAc-en|ˌ|t|ɪ|m|b|ʌ|k|ˈ|t|uː}}) ({{Lang-ber|ⵜⵏⴱⴾⵜⵓ, ⵜⵉⵏⴱⵓⴽⵜⵓ}}; {{lang-fr|Tombouctou}}; [[Koyra Chiini]]: ''Tumbutu'') là một thành phố cổ ở [[vùng Tombouctou]], [[Mali]], nằm cách {{convert|20|km|mi|abbr=on}} về phía bắc của [[sông Niger]]. Thị trấn ngày nay là thủ phủ của vùng [[Tombouctou (vùng)|Tombouctou]], một trong tám [[vùng của Mali|vùng hành chính]] của Mali. Theo điều tra dân số năm 2009 thì Timbuktu có 54.453 người.
Khởi đầu là một khu định cư theo mùa, Timbuktu trở thành khu định cư lâu dài vào đầu thế kỷ thứ 12. Sau một sự thay đổi trong các tuyến giao dịch, Timbuktu đã phát triển mạnh mẽ nhờ vào việc buôn bán muối, vàng, ngà voi và nô lệ. Nó trở thành một phần của [[Đế quốc Mali]] vào đầu thế kỷ 14. Trong nửa đầu thế kỷ 15, các bộ lạc [[người Tuareg]] nắm quyền kiểm soát thành phố trong một thời gian ngắn cho đến khi [[Đế quốc Songhai]] bành trướng và chiếm lấy thành phố vào năm 1468. [[Triều đại Saadi]] của Maroc đánh bại Songhai tại [[trận Tondibi]] vào năm 1591 và biến Timbuktu, thay vì [[Gao]] trở thành thủ đô của họ. Những kẻ xâm lược đã thành lập một giai cấp thống trị mới được gọi là [[Người Arma|Arma]], những người mà sau năm 1612 trở thành một quốc gia gần như độc lập với Maroc. Tuy nhiên, thời kỳ hoàng kim của thành phố, trong đó với việc nó là một trung tâm học tập và văn hóa lớn của Đế quốc Mali đã kết thúc, và nó bước vào một thời kỳ suy tàn kéo dài. Các bộ lạc khác nhau cai trị Timbuktu cho đến khi người Pháp tiếp quản vào năm 1893, tình trạng kéo dài cho đến khi nó trở thành một phần của Cộng hòa Mali hiện tại vào năm 1960. Hiện tại, Timbuktu là khu vực nghèo khó và [[sa mạc hóa]].
Vào thời kỳ hoàng kim của nó, nhiều học giả Hồi giáo và mạng lưới giao thương rộng khắp đã biến nó trở thành một trung tâm giao dịch sách quan trọng, cùng với các cơ sở học tập tại trường đại học Hồi giáo [[Sankore Madrasah]] biến Timbuktu thành một trung tâm học thuật lớn của Châu Phi. Một số nhà văn lịch sử đáng chú ý, như Shabeni và [[Leo Africanus]] đã có những tác phẩm mô tả Timbuktu. Những câu chuyện này đã thúc đẩy sự chú ý ở châu Âu, nơi danh tiếng của thành phố từ cực kỳ giàu cho đến bí ẩn.<ref>[http://whc.unesco.org/pg.cfm?cid=31&id_site=119 Timbuktu — World Heritage (Unesco.org)]</ref>
Dòng 113:
*[https://web.archive.org/web/20150114174219/http://www.ghn.globalheritagefund.org/explore.php?id=1126 Timbuktu on Global Heritage Network] – ''early warning and threat monitoring system for endangered cultural heritage sites''
*[http://www.slidespost.com/slides/3661/Timbuktu Presentation showing images of Timbuktu]
*{{
{{Di sản thế giới tại Mali}}
| |||