Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Bầu cử tổng thống Iran 2009”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Dandelo (thảo luận | đóng góp)
n clean up, replaced: → (24), → (4) using AWB
Dòng 23:
|percentage2 = 33,75%
|title=Tổng thống
|map_image = 2009 elections district map.png
|map_size = 200px
|map_caption = Màu đỏ là ông Ahmadinezhad thắng còn màu xanh là ông Mousavi thắng.
|before_election= [[Mahmud Ahmadinezhad|Mahmoud Ahmadinejad]]
|before_party= Liên minh Xây dựng Iran Hồi giáo
Dòng 36:
[[Cơ quan Thông tấn Cộng hòa Hồi giáo]], cơ quan thông tấn chính thức của Iran, đã thông báo với hai phần ba số phiếu được kiểm, tổng thống đương nhiệm là [[Mahmud Ahmadinezhad|Mahmoud Ahmadinejad]] đã giành chiến thắng với tỷ lệ 63% số phiếu<ref name="AJE1">{{chú thích báo |title=Ahmadinejad 'set for Iran victory' |work=[[Al Jazeera English]]|date=13 tháng 6 năm 2009|accessdate=13 tháng 6 năm 2009 |quote= "Doctor Ahmadinejad, by getting a majority of the votes, has become the definite winner of the 10th presidential election," the news agency said.|url=http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2009/06/2009612195749149733.html}}</ref>, và [[Mir-Hossein Mousavi]] nhận được 33%<ref name=NYT>{{chú thích báo |title=Both Sides Claim Victory in Presidential Election in Iran |work=[[The New York Times]]|date=13 tháng 6 năm 2009|accessdate=13 tháng 6 năm 2009 |quote= "The election commission said early Saturday morning that, with 78 percent of the votes counted, Mr. Ahmadinejad had won 65 percent and Mr. Mousavi had 32 percent, Reuters reported." |url=http://www.nytimes.com/2009/06/13/world/middleeast/13iran.html}}</ref><ref>{{chú thích báo|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/8098305.stm|title=Ahmadinejad wins Iran presidential election |date = ngày 13 tháng 6 năm 2009 |work=[[BBC|BBC News]]|accessdate = ngày 13 tháng 6 năm 2009}}</ref>. Nhiều hãng truyền thông quốc tế, [[Liên Hiệp Quốc]], [[Liên minh châu Âu]] (chủ yếu là [[Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland|Vương quốc Anh]], [[Pháp]] và [[Đức]]), [[Hoa Kỳ]], [[Nhật Bản]] và các [[nước phương Tây]] khác đã biểu lộ sự lo ngại và chỉ trích về tình trạng được cho là [[gian lận bầu cử]], [[kiểm duyệt]] và sự hung bạo của cảnh sát khi chống lại những cuộc biểu tình diễn ra ở khắp Iran<ref name=defeated>{{chú thích báo|title=Defeated Iranian reformist Mir-Hossein Mousavi calls for more protest against Mahmoud Ahmadinejad |author1=Colin Freeman |author2=David Blair|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iran/5533782/Defeated-Iranian-reformist-Mir-Hossein-Mousavi-calls-for-more-protest-against-Mahmoud-Ahmadinejad.html|date = ngày 14 tháng 6 năm 2009 |accessdate = ngày 14 tháng 6 năm 2009 |publisher=[[The Telegraph]]}}</ref><ref name=skep>{{Chú thích web|url=http://www.foxnews.com/politics/2009/06/13/official-obama-administration-skeptical-irans-election-results/|tiêu đề=Official: Obama Administration Skeptical of Iran's Election Results|nhà xuất bản=[[Fox News Channel|Fox News]]|ngày tháng = ngày 13 tháng 6 năm 2009 |ngày truy cập = ngày 13 tháng 6 năm 2009}}</ref><ref name=free>{{chú thích báo|publisher=BBC News|title=Ahmadinejad defiant on 'free' Iran poll |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/8099115.stm|date=ngày 13 tháng 6 năm 2009|accessdate=13 tháng 6 năm 2009}}</ref><ref name=tele>{{chú thích báo|first=Colin|last= Freeman|url=http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/middleeast/iran/5526721/Iran-elections-revolt-as-crowds-protest-at-Mahmoud-Ahmadinejads-rigged-victory.html|title=Iran elections: revolt as crowds protest at Mahmoud Ahmadinejad's 'rigged' victory|publisher=Daily Telegraph|date=12 tháng 6 năm 2009|accessdate=12 tháng 6 năm 2009}}</ref><ref name=instant>{{chú thích báo|url=http://www.reuters.com/article/newsMaps/idUSTRE55C0W620090613 |title=INSTANT VIEW: Iran's election result staggers analysts |publisher=Reuters |date = ngày 9 tháng 2 năm 2009 |accessdate = ngày 13 tháng 6 năm 2009}}</ref>. Trong khi đó nhiều quốc gia thành viên của [[Liên đoàn Ả Rập]], cũng như [[Nga]], [[Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa|Trung Quốc]], [[Ấn Độ]] và [[Brasil]] đã chúc mừng cho chiến thắng của Ahmadinejad.
 
Ông Mousavi nói rằng, '''"Tôi cảnh cáo rằng tôi sẽ không đầu hàng trò chơi này,"''' và kêu gọi những người ủng hộ ông chống lại quyết định cũng như tránh những hành động bạo lực<ref name=free/>. [[Biểu tình Bầu cử Iran 2009|Những cuộc biểu tình, ủng hộ Mousavi và phản đối nghi ngờ gian lận]], đã nổ ra ở [[Tehran]]. [[Lãnh đạo Tối cao Iran|Lãnh đạo tối cao]] [[Ayatollah]] [[Ali Khamenei]] kêu gọi đất nước hợp nhất dưới quyền Ahmadinejad, gọi sự thắng lợi của ông là "sự ước định thiêng liêng"<ref name=abc>{{citenews|title=Election Battles Turn Into Street Fights in Iran|publisher=[[ABC News]]|url=http://abcnews.go.com/International/wireStory?id=7830630|date=ngày 13 tháng 6 năm 2009|accessdate=13 tháng 6 năm 2009}}</ref>. Mousavi đưa ra lời chống án chính thức đối với kết quả lên Hội đồng Vệ binh vào ngày 14 tháng 6<ref name=join>{{chú thích báo|date=14 tháng 6 năm 2009|accessdate=14 tháng 6 năm 2009|title=Crowds join Ahmadinejad victory rally|publisher=BBC News|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/8099501.stm}}</ref>. Vào ngày 15 tháng 6, Khamenei thông báo sẽ có một cuộc điều tra về cáo buộc gian lận bầu cử, và sẽ mất chừng bảy đến mười ngày<ref name=black>{{chú thích báo|url=http://www.guardian.co.uk/world/2009/jun/15/iran-opposition-rally-banned-mousavi|title=Iranians march in protest at Ahmadinejad re-election|author1=Ian Black|author2=Vikram Dodd|author3=Matthew Weaver|publisher=Guardian|date=15 tháng 6 năm 2009|accessdate=15 tháng 6 năm 2009}}</ref>. Vào ngày 16 tháng 6, [[Hội đồng Vệ binh]] thông báo sẽ kiểm lại phiếu. Tuy nhiên, Mousavi nói rằng đã có 14 triệu phiếu chưa được kiểm đã biến mất, dẫn đến khả năng tác động đến kết quả<ref name=recount>{{chú thích báo|url=http://edition.cnn.com/2009/WORLD/meast/06/16/iran.elections.protests/index.html|title=Rival demonstrations fill Tehran streets|publisher=CNN|date = ngày 16 tháng 6 năm 2009 |accessdate = ngày 16 tháng 6 năm 2009 |author1=Octavia Nasr|author2=Reza Sayah|author3=Samson Desta}}</ref>.
 
== Ứng cử viên ==
Dòng 133:
Lãnh tụ tối cao của chế độ Hồi giáo Iran, giáo chủ Khamenei, người gián tiếp ủng hộ Ahmadinejad đã gọi kết quả bầu cử là ''"ngày hội lớn"''. Ông Khamenei kêu gọi người dân Iran bình tĩnh và tránh các hành động khiêu khích. Lãnh tụ tối cao của Iran nói: ''"Kẻ thù muốn lấy đi niềm vui của bữa tiệc này bằng những hành động khiêu khích mang mục đích xấu".''
 
Sau khi giáo chủ Hồi giáo [[Ali Khamenei]] tỏ ý cảnh cáo đoàn biểu tình, cảnh sát đã được điều đến để trấn áp bằng bạo lực những người biểu tình. Đã có người bị giết.<ref>http://www.etemademelli.ir/</ref><ref>{{Chú thích web | url = http://www.ghalamnews.ir | tiêu đề = قلم نیوز | tác giả 1 = | ngày = | ngày truy cập = 12 tháng 8 năm 2016 | nơi xuất bản = | ngôn ngữ = }}</ref>. Trong số những người bị bắn chết có cô gái [[Cái chết của Neda Agha-Soltan|Neda Agha-Soltan]], đã trở thành biểu tượng của phong trào đối lập.<ref name="ny_daily_news">[http://www.nydailynews.com/news/us_world/2009/06/21/2009-06-21_neda_young_girl_killed_in_iraq.html Neda, young girl killed in Iran, becoming symbol of rebellion], NY Daily News</ref>.
 
Hàng trăm ngàn người ủng hộ phe đối lập đã đổ ra các đường phố thủ đô Tehran của Iran để phản đối kết quả cuộc bầu cử Tổng thống và đám đông kéo dài tới 9&nbsp;km.<ref>[http://www.bbc.co.uk/vietnamese/pictures/2009/06/090616_iran_election_recount.shtml]</ref> Một số lãnh đạo biểu tình đã bị bắt và Chính quyền Tehran tiếp tục [[trấn áp]] báo chí nước ngoài, trong đó có việc trục xuất [[phóng viên]] [[BBC]] [[Jon Leyne]] trong khi Tổ chức Nhà báo không Biên giới cho biết 23 nhà báo và blogger địa phương đã bị bắt trong tuần qua.<ref name="bbc.co.uk">[http://www.bbc.co.uk/vietnamese/world/2009/06/090622_iran_eu_calling.shtml]</ref>
 
=== Phản ứng trong nước ===
Để đối phó với những cuộc biểu tình của phe đối lập, chính quyền Ahmadinjad đã hạn chế không cho các [[phóng viên]] nước ngoài đưa tin nên không rõ số người bị thương và bị bắt. Ngoài ra, chính quyền [[Hồi giáo]] Iran còn tìm cách khống chế, kiểm duyệt các trang Web và Blog cá nhân của những người phản đối.
Một quan chức Israel cho biết chiến thắng của ông Mahmoud Ahmadinejad là "rất đáng lo ngại" đối với Israel. Ông này nói: ''"Đây là một diễn biến rất đáng lo ngại, vì ông Ahmadinejad là ứng cử viên hiếu chiến nhất, và điều này có thể sẽ chỉ dẫn Iran tới một cuộc đối đầu với thế giới phương Tây".''<ref>[http://www.tuoitre.com.vn/Tianyon/Index.aspx?ArticleID=321413&ChannelID=2]</ref>
 
Dòng 148:
 
Thủ tướng [[Angela Merkel]] cũng yêu cầu chính quyền Iran để báo chí, truyền thông được tự do đưa tin và không dùng vũ lực chống lại người biểu tình và hãy thả hết các thành viên phe đối lập.<ref name="bbc.co.uk"/>
[[Tập tin:5th Day - The Green Ocean.jpg|nhỏ|230px|Những người ủng hộ ông Mousavi tại quảng trường Haft-e Tir tại Tehran trong ngày biểu tình thứ 5]]
[[Tập tin:5th Day - The Green Ocean.jpg|nhỏ|230px|Những người ủng hộ ông Mousavi tại quảng trường Haft-e Tir tại Tehran trong ngày biểu tình thứ 5]]
[[Thứ trưởng]] Ngoại giao Israel, ông [[Danny Ayalon]], cho rằng kết quả bầu cử tại [[Iran]] cho thấy mối đe dọa của Iran đối với [[thế giới]] ngày càng trở nên mạnh mẽ hơn. Chính phủ Mỹ ngày 13/6/2009 đã tuyên bố đang điều tra về những cáo buộc gian lận bầu cử và không công nhận việc Ahmadinejad thắng thêm 1 nhiệm kỳ 4 năm.<ref name="dantri.com.vn"/>