Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Vũ Tiên (tướng)”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
Dòng 14:
Năm 1223, Kim Tuyên Tông cho người dụ hàng, Vũ Tiên từ đó có ý về Kim, cho người đến liên minh với thủ lĩnh nghĩa quân [[Sơn Đông]] [[Bành Nghĩa Bân]] của [[Nam Tống]]. Năm 1225, Vũ Tiên phát động binh biến, giết cả nhà Sử Thiên Nghê. Tuy nhiên, Vũ Tiên nổi dậy quá sớm, Bành Thiên Nghê chưa kịp phối hợp, bị vạn hộ [[Sử Thiên Trạch]],<ref name="NS 155">[[Thoát Thoát]], ''[[Nguyên sử]]'', Quyển 155, Liệt truyện 42, ''[[:wikisource:zh:元史/卷155|Uông Thế Hiển Sử Thiên Trạch liệt truyện]]''.</ref> [[Lưu Hắc Mã]],<ref name="NS 149">[[Thoát Thoát]], ''[[Nguyên sử]]'', Quyển 149, Liệt truyện 36, ''[[:wikisource:zh:元史/卷149|Gia Luật Lưu Ca Lưu Bá Lâm Quách Bảo Ngọc Thạch Thiên Ứng Di Lạt Niết Nhi Gia Luật Thốc Hoa Vương Tuần liệt truyện]]''.</ref> Trương Nhu<ref name="NS 147"/> cùng các trấn thủ [[Đổng Tuấn]],<ref name="NS 148">[[Thoát Thoát]], ''[[Nguyên sử]]'', Quyển 148, Liệt truyện 35, ''[[:wikisource:zh:元史/卷148|Đổng Tuấn Nghiêm Thực liệt truyện]]''.</ref> [[Để Tông]], [[Vương Ngọc]],<ref name="NS 151">[[Thoát Thoát]], ''[[Nguyên sử]]'', Quyển 151, Liệt truyện 38, ''[[:wikisource:zh:元史/卷151|Tiết Tháp Lạt Hải Cao Náo Nhi Vương Nghĩa Vương Ngọc Triệu Địch Để Thuận Vương Thiện Đỗ Phong Thạch Mạt Bột Điệt Nhi Giả Tháp Lạt Áo Đôn Thế Anh Điền Hùng Trương Bạt Đô Trương Vinh Triệu Thiên Tích liệt truyện]]''.</ref> [[Hà Thực]],... phản công.<ref name="NS 147"/> Vũ Tiên bỏ thành sang trại Đông Lý, đánh bại quân Vương Ngọc, giết con trai của Vương Ngọc là [[Vương Ninh Thọ]].<ref name="NS 151"/> Nhờ sự phối hợp của Vũ Tiên Bành Nghĩa Bân đánh chiếm Hà Bắc, chiêu hàng tướng Mông Cổ là [[Nghiêm Thực]]. Nghiêm Thực một mặt giả vờ kết nghĩa với Nghĩa Bân, một mặt liên kết với quân [[Bột Lý Hải]] và [[Thạch Thiên Lộc]]. Tháng 7 cùng năm, Nghiêm Thực phản bội, Bành Nghĩa Bân bị đánh đuổi khỏi Hà Bắc, không lâu sau bị [[Lý Toàn]] đánh lén.<ref name="NS 148"/><ref name="TS 476">[[Thoát Thoát]], ''[[Tống sử]]'', Quyển 476, Liệt truyện 235, Phản thần (trung), ''[[:wikisource:zh:宋史/卷476|Lý Toàn liệt truyện (thượng)]]''.</ref> Sử Thiên Trạch dẫn quân chặn đường, ngăn cản Vũ Tiên đến cứu Bành Nghĩa Bân. Nghĩa Bân cuối cùng bị Sử Thiên Trạch bắt, bất khuất mà chết.<ref name="NS 155"/> Vũ Tiên dẫn tàn quân chạy về phủ Nam Kinh (Khai Phong) thuộc Hà Nam.<ref name="KS 118"/>
 
Năm 1227, Vũ Tiên nhân lúc [[Thành Cát Tư Hãn]] chết, người Mông Cổ bàng hoàng, cho quân từ [[Khai Phong]] đánh [[Thái Nguyên, Sơn Tây|Thái Nguyên]], giết tướng [[Cáp Lạt Bạt Đô]].<ref name="NS 193">[[Thoát Thoát]], ''[[Nguyên sử]]'', Quyển 193, Liệt truyện 80, ''[[:wikisource:zh:元史/卷193|Trung nghĩa (1)]]''.</ref> 1228, [[Kim Ai Tông]] phong Vũ Tiên tước cũ Hằng Sơn công, đặt đất Thái Nguyên mới thu hồi làm [[Quán (huyện)|Vệ Châu]], giao cho Vũ Tiên quản lý.<ref name="KS 17">[[Thoát Thoát]], ''[[Kim sử]]'', Quyển 17, Bản kỷ (17), ''[[:wikisource:zh:金史/卷017|Ai Tông bản kỷ (thượng)]]''.</ref> NămCuối năm 1229, Vũ Tiên tấn công [[Thượng Đảng]], giếtđánh bại tướng Mông Cổ [[Nhâm Tồn]], bao vây Lộ Châu, sau đó phá viện quân
do Tháp Tư (cháu Mộc Hoa Lê) dẫn đầu, chém Tồn.<ref name="KS 119"/><ref name="KS 139">[[Thoát Thoát]], ''[[Kim sử]]'', Quyển 139, Liệt truyện 26, ''[[:wikisource:zh:金史/卷139|Nãi Man Đài Đóa Nhi Chích Đóa Nhĩ Trực Ban A Lỗ Đồ Nữu Đích Cai liệt truyện]]''.</ref> Đại hãn Mông Cổ [[Oa Khoát Đài]] pháiđích thân dẫn đại quân đến Thượng Đảng, Vũ Tiên rút về Vệ Châu.<ref name="KS 119"/> Qua năm 1230, Oa Khoát Đài cho [[Sử Thiên Trạch]] cùng [[Án Trát Nhi]] dẫn quân baotấn vâycông Vệ Châu. NhàTiên thủ vững không ra. Kim Ai Tông phái [[Hoàn Nhan Hợp Đạt]], [[Hoàn Nhan Trần Hòa Thượng]] dẫn quân đến chi viện.<ref name="KS 112">[[Thoát Thoát]], ''[[Kim sử]]'', Quyển 112, Liệt truyện 50, ''[[:wikisource:zh:金史/卷112|Hoàn Nhan Hợp Đạt Di Lạt Bồ A liệt truyện]]''.</ref><ref name="KS 123">[[Thoát Thoát]], ''[[Kim sử]]'', Quyển 123, Liệt truyện 61, ''[[:wikisource:zh:金史/卷123|Trung nghĩa (3)]]''.</ref> Ba tướng đại phá quân Mông Cổ, Sử Thiên Trạch phải đào tẩu.<ref name="NS 155"/>
 
=== Quyết chiến đến cùng ===
NămTháng 123012 năm 1231, Vũ Tiên dẫn quân đánhrời [[Trường Trị|LộVệ Châu]] khôngđến thànhĐặng công.Châu Thánghội 12quân năm 1231,với Hoàn Nhan Hợp Đạt, [[Di Lạt Bồ A]], Vũnhằm Tiênngăn hộicản quân ở [[Đặng Châu]]Mông, bảo vệ [[Khai Phong|Nam Kinh]].<ref name="KS 112"/>
 
Tháng Giêng năm 1232, 15 vạn quân Kim [[Trận Tam Phong Sơn|giao chiến]] với quân Mông Cổ do [[Đà Lôi]] chỉ huy ở núi Tam Phong, không may thua trận. Hoàn Nhan Hợp Đạt, Di Lạt Bồ A, Hoàn Nhan Trần Hòa Thượng cùng mấy vạn quân tử trận.<ref name="KS 112"/> Vũ Tiên dẫn theo 40 kỵ binh trốn về [[Lưu Sơn]] thuộc [[Nam Dương]], tụ tập tàn quân hơn 10 vạn người tiếp tục chiến đấu. Tháng 3 (ÂL), quân Mông Cổ bao vây Nam Kinh, Kim Ai Tông phong Vũ Tiên làm Tham tri chính sự, Khu mật phó sứ, Hà Nam hành tỉnh, yêu cầu cùng Đặng Châu hành tỉnh [[Hoàn Nhan Tư Liệt]] dẫn quân cứu giá. Tháng 8 (ÂL), Vũ Tiên mới hành quân đến đông huyện Mật thì được tin Tư Liệt thua trận, rút lui về Lưu Sơn. Quân Kim đánh Dụ Thành không thành công, lại thua ở Liễu Hà, buộc Vũ Tiên phải lui về [[Đặng Châu]], [[Tích Xuyên]].
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Vũ_Tiên_(tướng)”