Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Thanh Thái Tông Kế phi”

Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
n →‎Tiểu sử: clean up using AWB
nKhông có tóm lược sửa đổi
Dòng 1:
'''Thanh Thái Tông Kế phi''' ([[chữ Hán]]: 清太宗繼妃; ? - ?), [[Ô Lạp Na Lạp thị]], là Kế thất của [[Thanh Thái Tông]] Hoàng Thái Cực, [[Hoàng đế]] đầu tiên của [[nhà Thanh]] trong [[lịch sử Trung Quốc]].
 
Bà được lập Kế thất sau khi [[Thanh Thái Tông Nguyên phi|Nguyên phi Nữu Hỗ Lộc thị]] bị phế hoặc qua đời<ref name=":0">《满文老档》第五十一册 天命八年五月......初九日......汗曰:“车尔格宜之妹豪格之母,来往其父家时乘拖床经大阿哥阿济格之门,也乘拖床进我之门,因其轻漫之恶行,以致获罪,被其夫弃之。诸贝勒勿辱新弟媳、子妇等;诸弟媳、子妇亦勿似昔致罪之福晋等,侮漫长者。”</ref>.
 
== Tiểu sử ==
Kế phi Na Lạp thị, cũngcòn gọi '''Nạp Lạt thị''' (纳喇), người tộc [[Ô Lạp]] của [[Hải Tây Nữ Chân]], là con gái Bối lặc [[Bác Khắc Đa]] (博克多) - em trai của Bối lặc [[Bố Nhan]]<ref>《爱新觉罗宗谱·星源集庆》(页二七)继妃.乌拉纳喇氏.博克铎贝勒之女……第一子.和硕武肃亲王.豪格.巳酉年三月十三日子时生.母.继妃乌拉纳喇氏.博克铎贝勒之女……第二子.洛格.元嗣.辛亥年生.母.继妃乌拉纳喇氏.博克铎贝勒之女……第一女.固伦公主.天命六年.辛酉三月十一日生.母.继妃乌拉纳喇氏.博克铎贝勒之女……</ref>.
 
Năm Vạn Lịch thứ 35 ([[1607]]), Bác Khắc Đa cùng Bố Nhan đều bị [[Đại Thiện]] giết trong [[Trận Ô Kiệt Nham]] (乌碣岩之战), tuy không rõ thời gian Na Lạp thị trở thành thiếp thất của Hoàng Thái Cực, song dựa vào thời gian bà hạ sinh con cả Hào Cách thì có lẽ trước hoặc sau trận chiến này một vài năm. Năm thứ 37 ([[1609]]), ngày [[13 tháng 3]] (âm lịch), Na Lạp thị hạ sinh trưởng tử của Hoàng Thái Cực là [[Hào Cách]].
 
Năm Vạn Lịch thứ 3539 ([[16071611]]), Bác Khắc Đa cùng Bố Nhan đều bị [[Đại Thiện]] giết chết trong [[Trận Ô Kiệt Nham]] (乌碣岩之战), tuy không rõ thời gian Na Lạp thị trở thành thiếp thất của Hoàng Thái Cực, song dựa vào thời gian bà hạ sinh con cả Hào Cách thì có lẽ chỉ trước hoặc sau trận chiến này một vài năm. Năm thứ 37 ([[1609]]), ngày [[13 tháng 3]] (âm lịch), Na Lạp thị hạ sinh con trai đầu của Hoàng Thái Cực là [[Hào Cách]]. Năm thứ 39 ([[1611]]), lại sinh tiếp con trai thứ là [[Lạc Cách]] (洛格). Năm Thiên Mệnh thứ 6 ([[1621]]), ngày [[12 tháng 3]] (âm lịch), Na Lạp thị lại sinh con gái cả của Hoàng Thái Cực,thêm [[Cố Luân Ngao Hán Công chúa]], trưởng nữ của Hoàng Thái Cực. Về sau, côngCông chúa gả cho [[Ban Đệ]] (班第), người tộc [[Ngao Hán]] của [[Mông Cổ]]. Từ đó vềsử sau,sách Kếkhông phicòn Nabất Lạp thịghi hoànchép toànnào biếnvề mấtKế khỏiphi lịchNa sửLạp thị. Đến khi Hoàng Thái Cực kế thừa tước vị [[Đại hãn]] ([[1626]]), cũng không thấy đề cập truy phong.
 
TrongCăn cứ [[Mãn văn lão đương]] (满文老档), ngày ghi[[9 lạitháng một5]] sự(âm kiệnlịch), ''"mẹnăm củaThiên HàoMệnh Cách"''thứ khi8 gặp Khả hãn([[1623]]), [[Nỗ Nhĩ Cáp Xích]] đãtrên khôngđường chịulên xuốngBát xeGiác hànhđiện, lễgặp nênphải bịmột Nỗngười Nhĩcon Cápdâu Xích bắtem Hoànggái Tháicủa Cực[[Xa phảiNhĩ ''"bỏCách]] đi"''(车尔格), ngườimẹ vợcủa Hào Cách, nhưng người này. Bankhông đầuhạ thôngkiệu tinxuống nàychào hẳnnên nhiênbị đượcNỗ choNhĩ Cáp nóiXích đếntrách Namắng Lạpthậm thịtệ, thậm chí phế danh phận chính thất và ép ly hôn với Hoàng Thái Cực<ref name=":0" />. Vì cụm từ ''"mẹ của Hào Cách."'' Tuy vậymột số sử gia cho rằng ám chỉ Na Lạp thị, theotuy phânnhiên tíchxét sauvế nàytrước thì''"em ngườigái bịcủa phếXa Nhĩ [[ThanhCách"'' Tháithì Tông Nguyênràng chỉ phi|Nguyên phi Nữu Hỗ Lộc thị]] chứ, không phải bà. Cha do anh chatrai của anhNa Lạp đãthị chếtmất trước khi Hào Cách được sinh ra đời, đồngđiều thờinày Xacàng Nhĩcho thấy bà không liên quan gì đến sự kiện phế truất trên. Cụm từ ''"mẹ của Hào Cách"'' Nghi đượchồ đềchỉ cậpĐích mẫu anhcủa traiHào Cách, chính thê của Hoàng Thái Cực là Nữu Hỗ Lộc thị chứmà thôi (theo định nghĩa của nhà Thanh, không phảichỉ Sinh mẫu mà Đích mẫu cũng được xem là mẹ).
 
SauCách khigọi thành[''"Kế phi"''] trong ghi chép về Na Lạp thị cho thấy bà được lập làm Kế thất của Hoàng Thái Cực sau khi Nữu Hỗ Lộc thị bị phế hoặc qua đời. Tuy nhiên chưa có lý giải cho việc bà hoàn toàn biến mất khỏi lịch sử và không có thụy hiệu Hoàng hậu. Dưới thời [[Nhà Thanh|triềunhà Thanh]], bà và Nguyên phi Nữu Hỗ Lộc thị, cùng hai vị chính thê của [[Nỗ Nhĩ Cáp Xích]] là [[Thanh Thái Tổ Nguyên phi]] Đông Giai thị và [[Thanh Thái Tổ Kế phi]] Phú Sát thị, trở thành 4 vị Đại phi duy nhất không được truy phong [[Hoàng hậu]], dù sinh thời cả 4 ngườihọ đều là vợ chính thứcthê của [[Khả hãn|Đại hãn]]. Cách gọi [''"Kế phi"''] trong cách gọi của bà, biểu thị ''"Người vợ kế"'', cho thấy bà trở thành chính thất sau khi Nữu Hỗ Lộc thị qua đời hoặc bị phế.
 
== Tham khảo ==