Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Công nghệ gene”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
→Tổng quan: xóa đoạn dịch máy của Tuanminh |
dịch lại từ tiếng Anh |
||
Dòng 14:
| width = 30%
}}
== Tổng quát ==
[[File:Breeding transgenesis cisgenesis.svg|thumb|So sánh giữa cách nhân giống thông thường với cách thay đổi gen bằng phương pháp [[chuyển gen]] và [[hợp gen]]|upright=1.7]]
Kỹ thuật di truyền là một tiến trình thay đổi cấu trúc nhân tố di truyền bằng cách loại bỏ hoặc cấy [[DNA]]. Khác với [[chăn nuôi]] và [[nhân giống cây trồng]] truyền thống, bao gồm phải lai giống nhiều lần và sau đó chọn sinh vật có những [[kiểu hình]] mong muốn, kỹ thuật di truyền chỉ cần lấy gen từ một sinh vật này và cấy gen đó vào một sinh vật khác. Kỹ thuật này hiệu quả hơn nhiều so với cách truyền thống. Với kỹ thuật này, ta có thể cấy bất kỳ gen nào từ một sinh vật bất kỳ (ngay cả những sinh vật từ những [[Vực (sinh học)|vực]] khác nhau) và có thể phòng ngừa sự di chuyển của những gen không mong muốn.<ref>{{Cite web|url=https://royalsociety.org/topics-policy/projects/gm-plants/how-does-gm-differ-from-conventional-plant-breeding/|title=How does GM differ from conventional plant breeding?|website=royalsociety.org|language=en-gb|access-date=2017-11-14}}</ref>
Kỹ thuật di truyền có khả năng chữa lành các [[bệnh di truyền]] bằng cách hoán đổi gen bị lỗi với một gen còn hoạt động.<ref>{{Cite book|url=|title=Ethical Issues in Scientific Research: An Anthology|last=Erwin|first=Edward|last2=Gendin|first2=Sidney|last3=Kleiman|first3=Lowell | name-list-format = vanc |date=2015-12-22|publisher=Routledge|year=|isbn=978-1134817740|location=|page=338|language=en}}</ref> Đây là một công cụ quan trọng trong nghiên cứu cho phép nghiên cứu chức năng của các gen cụ thể.<ref>{{cite journal | vauthors = Alexander DR | title = Uses and abuses of genetic engineering | journal = Postgraduate Medical Journal | volume = 79 | issue = 931 | pages = 249–51 | date = May 2003 | pmid = 12782769 | pmc = 1742694 | doi = 10.1136/pmj.79.931.249 }}</ref> Thuốc, vắc-xin, và các sản phẩm khác được tạo ra từ những sinh vật đã được biến đổi gen.<ref>{{cite journal | vauthors = Nielsen J | title = Production of biopharmaceutical proteins by yeast: advances through metabolic engineering | journal = Bioengineered | volume = 4 | issue = 4 | pages = 207–11 | date = 2013-07-01 | pmid = 23147168 | pmc = 3728191 | doi = 10.4161/bioe.22856 }}</ref> Để bảo đảm [[an ninh lương thực]], cây trồng được biến đổi gen để tăng năng suất, dinh dưỡng, và sức chịu đựng trong môi trường khắc nghiệt.<ref>{{cite journal | vauthors = Qaim M, Kouser S | title = Genetically modified crops and food security | journal = PloS One | volume = 8 | issue = 6 | pages = e64879 | date = 2013-06-05 | pmid = 23755155 | pmc = 3674000 | doi = 10.1371/journal.pone.0064879 | bibcode = 2013PLoSO...864879Q }}</ref>
DNA có thể được cấy thẳng vào một sinh vật nào đó hoặc cấy vào tế bào, sau đó nó có thể [[tế bào tổng hợp|kết hợp]] với các tế bào khác hoặc [[lai (sinh học)|lai]] giống với sinh vật chủ.<ref name="EU17">{{Cite journal|title=Directive on the release of genetically modified organisms (GMOs) Directive 2001/18/EC ANNEX I A|publisher=Official Journal of the European Communities|date=12 March 2001|author=The European Parliament and the council of the European Union|url=https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A32001L0018}}</ref> Điều này dựa trên kỹ thuật [[DNA tái tổ hợp]] để tạo ra các tổ hợp gen di truyền mới. Tiếp theo, chúng được cấy vào một sinh vật khác gián tiếp bằng hệ thống [[vector (sinh học phân tử)|vector]] hoặc trực tiếp bằng kỹ thuật [[tiêm vi mô]] hoặc [[bọc chất vi mô]].<ref name=":2">Staff [http://ec.europa.eu/agriculture/publi/gmo/gmo.pdf Economic Impacts of Genetically Modified Crops on the Agri-Food Sector; p. 42 Glossary – Term and Definitions] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130514202621/http://ec.europa.eu/agriculture/publi/gmo/gmo.pdf |date=14 May 2013 }} The European Commission Directorate-General for Agriculture, "Genetic engineering: The manipulation of an organism's genetic endowment by introducing or eliminating specific genes through modern molecular biology techniques. A broad definition of genetic engineering also includes selective breeding and other means of artificial selection.", Retrieved 5 November 2012</ref>
Kỹ thuận di truyền thường không bao gồm các loại phối giống truyền thống ví dụ như [[thụ tinh trong ống nghiệm]], [[thể đa bội]] cảm ứng, [[quá trình đột biến sinh học]] và kỹ thuật tổng hợp tế bào mà không dùng tới tổ hợp gen di truyền hoặc sinh vật biến đổi gen.<ref name="EU17" /> Tuy nhiên, một số định nghĩa bao quát hơn của công nghệ sinh học bao gồm cả [[chọn giống vật nuôi]].<ref name=":2" /> Kỹ thuật di truyền không bao gồm nghiên cứu về [[nhân bản vô tính]] và [[tế bào gốc]].<ref>{{cite web|title=Is Livestock Cloning Another Form of Genetic Engineering? |last=Van Eenennaam |first=Alison | name-list-format = vanc |publisher=agbiotech |url=http://agribiotech.info/details/Alison%20-%20cloning%20March%208%20-%2003.pdf |access-date= |deadurl=yes |archive-url=https://web.archive.org/web/20110511121055/http://agribiotech.info/details/Alison%20-%20cloning%20March%208%20-%2003.pdf |archive-date=11 May 2011 }}</ref> Tuy nhiên, các nghành này có liên quan tới nhau và đều sử dụng kỹ thuật di truyền.<ref>{{cite journal | vauthors = Suter DM, Dubois-Dauphin M, Krause KH | title = Genetic engineering of embryonic stem cells | journal = Swiss Medical Weekly | volume = 136 | issue = 27-28 | pages = 413–5 | date = July 2006 | pmid = 16897894 | url = http://www.smw.ch/docs/pdf200x/2006/27/smw-11406.PDF | archive-url = https://web.archive.org/web/20110707003215/http://www.smw.ch/docs/pdf200x/2006/27/smw-11406.PDF | df = dmy-all | deadurl = yes | archive-date = 7 July 2011 }}</ref> [[Sinh học tổng hợp]] là một ngành mới nổi đã giúp phát triển kỹ thuật di truyền bằng cách đưa DNA nhân tạo tổng hợp vào một sinh vật.<ref>{{cite journal | vauthors = Andrianantoandro E, Basu S, Karig DK, Weiss R | title = Synthetic biology: new engineering rules for an emerging discipline | journal = Molecular Systems Biology | volume = 2 | issue = 2006.0028 | pages = 2006.0028 | date = 16 May 2006 | pmid = 16738572 | pmc = 1681505 | doi = 10.1038/msb4100073 }}</ref>
Những thực vật, động vật, hoặc vi sinh vật được thay đổi gen qua kỹ thuật di truyền được gọi là [[sinh vật biến đổi gen]] hoặc GMOs.<ref>{{cite web|url=http://www.csiro.au/Outcomes/Food-and-Agriculture/WhatIsGM.aspx|title=What is genetic modification (GM)?|publisher=[[CSIRO]]}}</ref> Nếu như DNA từ một loài khác được đưa vào vật chủ thì sinh vật đó sẽ được gọi là sinh vật chuyển gen. Còn DNA từ chung loài được đưa vật chủ thì được gọi là sinh vật hợp gen.<ref>{{cite journal |doi=10.1007/s11540-008-9097-y |title=Cisgenesis, a New Tool for Traditional Plant Breeding, Should be Exempted from the Regulation on Genetically Modified Organisms in a Step by Step Approach |year=2008 | vauthors = Jacobsen E, Schouten HJ |journal=Potato Research |volume=51 |pages=75–88}}</ref> Khi dùng kỹ thuật di truyền để xóa bỏ DNA từ một sinh vật thì sinh vật đó được gọi là sinh vật bị loại gen.<ref>{{cite journal | vauthors = Capecchi MR | title = Generating mice with targeted mutations | journal = Nature Medicine | volume = 7 | issue = 10 | pages = 1086–90 | date = October 2001 | pmid = 11590420 | doi = 10.1038/nm1001-1086 }}</ref> Ở Châu âu, sửa đổi di truyền đồng nghĩa với kỹ thuật di truyền trong khi ở Hoa Kỳ và Canada thì sửa đổi di truyền còn có hàm ý bao gồm các cách nhân giống thông thường.<ref>Staff [http://www.usda.gov/wps/portal/usda/usdahome?contentid=BiotechnologyGlosary.xml&navid= Biotechnology – Glossary of Agricultural Biotechnology Terms] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140830102928/http://www.usda.gov/wps/portal/usda/usdahome?contentid=BiotechnologyGlosary.xml&navid= |date=30 August 2014 }} United States Department of Agriculture, "Genetic modification: The production of heritable improvements in plants or animals for specific uses, via either genetic engineering or other more traditional methods. Some countries other than the United States use this term to refer specifically to genetic engineering.", Retrieved 5 November 2012</ref><ref>{{cite web|title=Genetically Engineered Foods|first=James H. |last=Maryanski | name-list-format = vanc |publisher=Center for Food Safety and Applied Nutrition at the [[Food and Drug Administration]]|date=19 October 1999|url=http://www.fda.gov/NewsEvents/Testimony/ucm115032.htm}}</ref><ref>Staff (28 November 2005) [http://www.hc-sc.gc.ca/sr-sr/pubs/biotech/reg_gen_mod-eng.php Health Canada – The Regulation of Genetically Modified Food] Glossary definition of Genetically Modified: "An organism, such as a plant, animal or bacterium, is considered genetically modified if its genetic material has been altered through any method, including conventional breeding. A 'GMO' is a genetically modified organism.", Retrieved 5 November 2012</ref>
== Lịch sử ==
| |||