Wikipedia

Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Muối (hóa học)”

Duyệt lịch sử tương tác
← Thay đổi trướcThay đổi sau →
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Trực quanMã wiki
Không có tóm lược sửa đổi
n replaced: ( → ( (18), ) → ) (29), . → . (12), . <ref → .<ref (4) using AWB
Dòng 2:
[[Tập tin:Calcium carbonate.jpg|nhỏ|phải|250px|Muối CaCO3 hay còn được gọi là đá vôi]]
[[Image:Potassium-dichromate-sample.jpg|thumb|Muối [[kali dicromat]] với màu đỏ cam đặc trưng của anion dicromat.]]
Trong [[hóa học]], '''muối''' là một hợp chất hóa học bao gồm một tổ hợp ion của [[Ion|các cation]] và [[Ion|anion]] . <ref>{{GoldBookRef}}</ref> Muối bao gồm số lượng liên quan của các cation (ion mang [[Điện tích|điện]] tích dương) và anion (ion mang điện tích âm) để sản phẩm là trung hòa về điện (không có điện tích thực). Các ion thành phần này có thể là [[Hợp chất vô cơ|vô cơ]], chẳng hạn như [[Clorua|clorua (Cl <sup>-</sup> )]], hoặc [[Hóa hữu cơ|hữu cơ]], chẳng hạn như [[axetat]] ( {{Chem|CH|3|CO|2|−}} ); và có thể là dạng [[Ion đơn nguyên tử|đơn nguyên tử]], chẳng hạn như florua (F <sup>-</sup> ) hoặc [[Ion đa nguyên tử|đa nguyên tử]], chẳng hạn như [[sunfat]] ({{Chem|SO|4|2−}} ).
 
Khi các muối hòa tan trong nước, chúng được gọi là [[chất điện phân]], và có khả năng dẫn điện, một đặc điểm giống với các muối nóng chảy. Hỗn hợp của nhiều ion khác nhau ở dạng hòa tan trong [[tế bào chất]] của [[tế bào]], trong [[máu]], [[nước tiểu]], [[nhựa cây]] và [[nước khoáng]] — thường không tạo nên muối sau khi nước bốc hơi hết. Tuy nhiên, hàm lượng muối trong chúng được tính theo lượng ion có mặt trong đó.
 
== Phân loại ==
Các loại muối có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau. Muối tạo ra [[ion]] [[Hiđroxit|hydroxit]] khi hòa tan trong [[nước]] được gọi là ''[[muối kiềm]]'' . Muối tạo ra dung dịch [[Axit|có tính axit]] là ''[[muối axit]]'' . ''Muối trung hòa'' là những muối không có tính axit và không có tính bazơ. [[Zwitterion|Zwitterin]] chứa một anion và một trung tâm cation trong cùng một [[phân tử]], nhưng không được coi là muối. Ví dụ về zwitterions bao gồm [[axit amin]], nhiều [[chất chuyển hóa]], [[Peptide|peptit]] và [[protein]] . <ref>{{Chú thích sách|url=http://www.chem.upenn.edu/chem/research/faculty.php?browse=V|title=Biochemistry|last=Voet, D.|last2=Voet, J, G.|publisher=John Wiley & Sons Inc.|year=2005|isbn=9780471193500|edition=3rd|location=Hoboken, NJ|pages=68|doi=|ref=Voet|archive-url=https://web.archive.org/web/20070911065858/http://www.chem.upenn.edu/chem/research/faculty.php?browse=V|archive-date=2007-09-11|df=}}</ref>
 
==Tính chất==
[[Tập tin:ILfromOS.svg|liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin tin:ILfromOS.svg|nhỏ|[[BMIM-PF6|BMIM <sup>+</sup> PF <sub>6</sub> <sup>-</sup>]], một [[Dung dịch ionic|chất lỏng ion]]]]
 
=== Màu sắc ===
Các muối rắn có xu hướng [[Độ trong suốt (quang học)|trong suốt]] chẳng hạn như [[natri clorua]] . Trong nhiều trường hợp, [[Độ mờ (quang học)|độ mờ]] hoặc [[Độ mờ (quang học)|độ]] [[Độ trong suốt (quang học)|trong suốt biểu kiến]] chỉ liên quan đến sự khác biệt về kích thước của các [[đơn tinh thể]] riêng lẻ. Vì ánh sáng phản xạ từ [[Crystallite|ranh giới hạt]] (ranh giới giữa các tinh thể), các [[tinh thể]] lớn hơn có xu hướng trong suốt, trong khi các tập hợp [[đa tinh thể]] trông giống như bột trắng.
 
Muối tồn tại ở nhiều [[màu sắc]] khác nhau, phát sinh từ anion hoặc cation. Ví dụ:
Dòng 19:
* [[natri cromat]] có màu vàng do [[ion cromat]]
* [[Kali đicromat|kali dicromat]] có màu da cam do [[ion dicromat]]
* [[Coban(II) nitrat|coban nitrat]] có màu đỏ do mang màu của coban ngậm nước (II) ([Co (H <sub>2</sub> O) <sub>6</sub> ] <sup>2+</sup> ).
* [[Đồng(II) sunfat|đồng sunfat]] có màu xanh lam vì mang đồng (II) mang màu
* [[Kali pemanganat|thuốc tím]] có màu tím của anion [[pemanganat]] .
* [[Niken(II) clorua|niken clorua]] thường có màu xanh lục của [NiCl <sub>2</sub> (H <sub>2</sub> O) <sub>4</sub> ]
* [[natri clorua]], [[Magie sunfat|magie sunfat heptahydrat]] không màu hoặc trắng vì các cation và anion thành phần không hấp thụ trong phần nhìn thấy của quang phổ
Dòng 28:
 
=== Hương vị ===
Các loại muối khác nhau có thể tạo ra tất cả năm [[Vị|vị cơ bản]], ví dụ, mặn ( [[natri clorua]] ), ngọt ( [[Chì(II) acetat|chì diacetat]], sẽ gây [[ngộ độc chì]] nếu ăn phải), chua ( [[kali bitartrat]] ), [[Vị|đắng]] ( [[Magie sunfat|magie sulfat]] ), và [[Umami|vị]] [[Mononatri glutamat|ngọt]] hoặc mặn ( [[Mononatri glutamat|bột ngọt]] ).
 
=== Mùi ===
Muối của axit mạnh và bazơ mạnh (" [[Muối (hóa học)|muối mạnh]] ") không [[Tính bay hơi (hóa học)|bay hơi]] và thường không có mùi, trong khi muối của axit yếu hoặc bazơ yếu (" [[Muối (hóa học)|muối yếu]] ") có thể có mùi giống như mùi của [[axit liên hợp]] (ví dụ, các axetat như axit axetic ( [[giấm]] ) và xyanua như [[Axit xianhidric|hydro xyanua]] ( [[Hạnh đào|hạnh nhân]] )) hoặc bazơ liên hợp (ví dụ, muối amoni như [[amoniac]] ) của các ion thành phần. Sự phân hủy một phần hay chậm thường được tăng tốc khi có nước, vì [[Thủy phân|quá trình thủy phân]] là nửa còn lại của phương trình [[Hồi phục lại|phản ứng thuận nghịch]] tạo thành muối yếu.
 
=== Tính tan ===
Nhiều hợp chất ion thể hiện [[Sự hòa tan (hóa học)|khả năng hòa tan]] đáng kể trong nước hoặc các dung môi phân cực khác. Không giống như các hợp chất phân tử, các muối phân ly trong dung dịch thành các thành phần anion và cation. [[Năng lượng mạng tinh thể]], lực kết dính giữa các ion này trong chất rắn, quyết định độ hòa tan. Độ hòa tan phụ thuộc vào mức độ tương tác của mỗi ion với dung môi, do đó, các mẫu nhất định trở nên rõ ràng. Ví dụ, muối [[natri]], [[kali]] và amoni thường hòa tan trong nước. Các ngoại lệ đáng chú ý bao gồm [[Amoniamoni hexachloroplatinat|amoni hexachloroplatinate]]e và [[kali cobaltinitrit]] . Hầu hết các [[nitrat]] và nhiều [[sunfat]] đều tan trong nước. Các trường hợp ngoại lệ bao gồm [[bari sunfat]], [[canxi sunfat]] (tan ít) và [[Chì(II) sunfat|chì (II) sunfat]], trong đó sự kết đôi 2 + / 2− dẫn đến năng lượng mạng tinh thể cao. Vì những lý do tương tự, hầu hết các [[Cacbonat|muối cacbonat]] kim loại không tan trong nước. Một số muối cacbonat hòa tan là: [[natri cacbonat]], [[kali cacbonat]] và [[amoni cacbonat]] .
 
=== Tính dẫn điện ===
[[Tập tin:SegStackEdgeOnHMTFCQ.jpg|liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin tin:SegStackEdgeOnHMTFCQ.jpg|nhỏ|Hình chiếu cạnh của một phần cấu trúc tinh thể của muối truyền điện tích hexametylen [[Tetrathiafulvene|TTF]] / [[TCNQ]] . <ref>{{Chú thích tạp chí|last=D. Chasseau|last2=G. Comberton|last3=J. Gaultier|last4=C. Hauw|year=1978|title=Réexamen de la structure du complexe hexaméthylène-tétrathiafulvalène-tétracyanoquinodiméthane|journal=Acta Crystallographica Section B|volume=34|page=689|doi=10.1107/S0567740878003830|doi-access=free}}</ref>]]
Muối là [[chất cách điện]] đặc trưng. Muối nóng chảy hoặc dung dịch của muối thì dẫn điện. Vì lý do này, muối hóa lỏng (nóng chảy) và dung dịch có chứa muối hòa tan (ví dụ, natri clorua trong nước) được gọi là [[Chất điện li|chất điện ly]] .
 
=== Điểm nóng chảy ===
Đặc trưng của muối có nhiệt độ nóng chảy cao. Ví dụ, [[natri clorua]] nóng chảy ở 801&nbsp;° C. Một số muối có năng lượng mạng tinh thể thấp là chất lỏng ở hoặc gần nhiệt độ phòng. Chúng bao gồm [[muối nóng chảy]], thường là hỗn hợp của muối và [[Dung dịch ionic|chất lỏng ion]], thường chứa cation hữu cơ. Những chất lỏng này thể hiện các đặc tính khác thường như dung môi.
 
== Danh pháp ==
Tên của muối bắt đầu bằng tên của cation (ví dụ, ''natri'' hoặc ''amoni'' ), sau đó là tên của anion (ví dụ, ''clorua'' hoặc ''axetat'' ). Các muối thường chỉ được gọi bằng tên của cation (ví dụ, ''muối natri'' hoặc ''muối amoni'' ) hoặc theo tên của anion (ví dụ, ''muối clorua'' hoặc ''muối axetat'' ).
 
Các cation tạo muối phổ biến bao gồm:
Dòng 60:
Các anion tạo muối thông thường (axit mẹ trong ngoặc đơn nếu có) bao gồm:
 
* [[Axetat]] {{Chem|CH|3|COO|−}}( [[axit axetic]] )
* [[Cacbonat]] {{Chem|CO|3|2−}} ( [[axit cacbonic]] )
* [[Clorua]] {{Chem|Cl|−}}( [[axit clohydric]] )
* [[Axit citric|Citrate]] {{Chem|HOC(COO|−|)(CH|2|COO|−|)|2}}( [[Axit citric|axit xitric]] )
* [[Xyanua]] {{Chem|C≡N|−}}( [[Axit xianhidric|axit hydrocyanic]] )
* [[Florua]] {{Chem|F|−}}( [[axit flohydric]] )
* [[Nitrat]] {{Chem|NO|3|−}}( [[axit nitric]] )
* [[Nitrit]] {{Chem|NO|2|−}} ( [[Axít nitrơ|axit nitơ]] )
* [[Oxit|Oxi]] {{Chem|O|2−}}
* [[Phosphat|Phốt phát]] {{Chem|PO|4|3−}} ( [[Axit phosphoric|axit photphoric]] )
* [[Sunfat|Sulfat]] {{Chem|SO|4|2−}} ( [[Axit sulfuric|axit sunfuric]])
 
Các muối có số lượng nguyên tử hydro thay đổi được thay thế bằng các cation so với axit mẹ của chúng có thể được gọi là một ''bazơ'', ba ''bazơ'' hoặc ba ''bazơ'', xác định rằng một, hai hoặc ba nguyên tử hydro đã được thay thế; muối ''đa bazơ'' dùng để chỉ những muối có nhiều hơn một nguyên tử hydro được thay thế. Những ví dụ bao gồm:
 
* [[Natri đihiđrophotphat|Natri photphat đơn bazơ]] (NaH<sub>2</sub>PO<sub>4</sub> )
* [[Natri hiđrophotphat|Natri photphat di bazơ]] (Na<sub>2</sub>HPO<sub>4</sub> )
* [[Natri phosphat|Natri photphat]] (Na<sub>3</sub>PO<sub>4</sub> )
 
== Điều chế ==
[[Tập tin:Lead(II)_sulfate.jpg|liên_kết=https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BA%ADp%20tin tin:Lead(II)_sulfate.jpg|nhỏ|Chì (II) sunfat (PbSO<sub>4</sub> )]]
Muối được hình thành do [[phản ứng hóa học]] giữa:
 
Dòng 91:
 
== Muối mạnh ==
Muối mạnh hay muối [[Chất điện li|điện li]] mạnh là muối hóa học được cấu tạo bởi các chất điện li mạnh. Các [[hợp chất ion]] này phân ly hoàn toàn trong [[nước]] . Chúng thường không mùi và [[Tính bay hơi (hóa học)|không bay hơi]] .
 
Các muối mạnh bắt đầu bằng Na__, K__, NH <sub>4</sub> __, hoặc chúng kết thúc bằng __NO <sub>3</sub>, __ClO <sub>4</sub>, hoặc __CH <sub>3</sub> COO. Hầu hết các kim loại nhóm 1 và 2 đều tạo thành muối mạnh. Các muối mạnh đặc biệt hữu ích khi tạo các hợp chất dẫn điện vì các ion thành phần của chúng cho phép độ dẫn điện lớn hơn. <ref>{{Chú thích web|url=http://chem.libretexts.org/Core/Physical_and_Theoretical_Chemistry/Acids_and_Bases/Ionization_Constants/Acid_and_Base_Strength|tựa đề=Acid and Base Strength|ngày=5 June 2019|nhà xuất bản=MindTouch and Department of Education Open Textbook Pilot Project,|url lưu trữ=https://web.archive.org/web/20161213034814/http://chem.libretexts.org/Core/Physical_and_Theoretical_Chemistry/Acids_and_Bases/Ionization_Constants/Acid_and_Base_Strength|ngày lưu trữ=2016-12-13|ngày truy cập=6 November 2019}}</ref>
 
== Muối yếu ==
Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/wiki/Muối_(hóa_học)”