Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Columbia (siêu lục địa)”
Nội dung được xóa Nội dung được thêm vào
Không có tóm lược sửa đổi |
AlphamaEditor, thay tham số coauthor không tồn tại, Executed time: 00:00:02.1880877 using AWB |
||
Dòng 1:
[[Tập tin:Pangea animation 03.gif|phải|nhỏ|Sự trôi dạt của các lục địa]]
'''Columbia''' (còn gọi là ''Hudsonland và Nuna'') là tên gọi của một [[siêu lục địa]] có lẽ đã từng tồn tại khoảng 1,8 - 1,5 tỷ năm trước (Ga) trong [[đại Cổ Nguyên Sinh]] (''Paleoproterozoic''), làm cho nó trở thành lục địa giả thuyết cổ nhất<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/1892869.stm BBC News - Ancient supercontinent proposed]</ref>. Nó có lẽ bao gồm các tiền-[[nền cổ]] tạo ra các lục địa như [[Laurentia]], [[Baltica]], [[Ukraina]], [[Khiên Amazon]], [[Úc]], và có thể cũng cả [[Siberi (lục địa)|Siberi]], [[Nền cổ Hoa Bắc|Hoa Bắc]] và [[Hoang mạc Kalahari|Kalahari]]. Nó được J.J.W. Rogers và M. Santosh đề xuất lần đầu tiên<ref>Rogers J.J.W. và Santosh M., 2002, ''Configuration of Columbia, a Mesoproterozoic supercontinent.'' Gondwana Research, quyển 5, tr. 5-22</ref>. Sự tồn tại của Columbia dựa trên các dữ liệu [[cổ từ trường]]<ref name="Pesonen">{{chú thích tạp chí |
== Kích thước và vị trí ==
Columbia được ước tính có kích thước dài khoảng 12.900 km (8.000 dặm Anh) theo chiều từ Bắc xuống Nam và rộng khoảng 4.800 km (3.000 dặm Anh) tại những nơi rộng nhất của nó. Vùng duyên hải phía đông của [[Ấn Độ]] khi đó gắn với miền tây [[Bắc Mỹ]], với miền nam [[châu Úc|Australia]] đối mặt với miền tây [[Canada]]. Phần lớn [[Nam Mỹ]] bị xoay đi sao cho rìa phía tây của [[Brasil]] ngày nay dàn hàng với miền đông [[Bắc Mỹ]], tạo thành một rìa lục địa trải rộng vào rìa phía nam của [[Scandinavia]]<ref>{{chú thích báo | url = http://www.spacedaily.com/news/tectonics-02b.html | title = New Supercontinent Dubbed Columbia Once Ruled Earth | publisher = SpaceDaily | date = ngày 18 tháng 4 năm 2002 |
== Tổ hợp và tích lũy ==
Columbia được tổ hợp dọc theo các kiến tạo sơn va chạm quy mô toàn cầu khoảng 2,0-1,8 Ga và chứa gần như mọi khối đất lục địa của Trái Đất<ref name="Zhao1">{{chú thích tạp chí |
Sau sự kết nối cuối cùng của nó vào khoảng 1,8 Ga, siêu lục địa Columbia trải qua một sự phát triển kéo dài (1,8-1,3 Ga), liên quan tới hút chìm thông qua tích lũy tại các rìa lục địa quan trọng<ref name="Zhao2">{{chú thích tạp chí |
== Phân mảnh ==
Columbia bắt đầu phân mảnh vào khoảng 1,6 Ga, gắn liền với tách giãn lục địa dọc theo rìa phía tây của [[Laurentia]] (siêu nhóm Belt-Purcell), đông Ấn Độ (Mahanadi và Godavari)<ref>{{chú thích báo | first = David | last = Whitehouse | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/1892869.stm | title = Ancient supercontinent proposed | publisher = BBC | date = ngày 25 tháng 4 năm 2002 |
Sự phân mảng tương ứng với hoạt động macma không tạo sơn lan rộng, tạo thành hệ [[anorthosit]]-[[mangerit]]-[[charnockit]]-[[đá hoa cương|granit]] (AMCG) tại Bắc Mỹ, Baltica, Amazonia và Hoa Bắc, và tiếp diễn cho tới khi có sự tan vỡ cuối cùng của siêu lục địa vào khoảng 1,3-1,2 Ga, được đánh dấu bằng sự sắp đặt của các nham tường quần mafic như [[nham tường quần Mackenzie|Mackenzie]] 1,27 Ga và [[nham tường quần Sudbury|Sudbury]] 1,24 Ga tại Bắc Mỹ.
|