|
|nơi mất = Trường An
}}
'''Vệ Trưởng công chúa''' ([[chữ Hán]]: 衛長公主; ''không[[138 rõTCN]] sinh- mất''?), còn gọi '''Đương Lợi công chúa''' (當利公主), là một [[Hoàng nữ]] và là [[Công chúa]] [[nhà Hán]], con gái đầu lòng của [[Hán Vũ Đế]] Lưu Triệt và [[Hoàng hậu]] [[Vệ Tử Phu]].
== Tiểu sử ==
Vệ Trưởng công chúa là Hoàng trưởng nữ của Hán Vũ Đế. Căn cứ [[Sử ký]] và [[Hán thư]], cả hai cuốn nàysách đều không ghi mẹchép củavề mẹ bà,. thế nhưng sáchSách [[Sử ký tắc ẩn]] của [[Tư Mã Trinh]] cùng ghi chú Hán thư của [[Nhan Sư Cổ]] thời Đường đềuthì xác nhận mẹ của bà là Hoàng hậu [[Vệ Tử Phu]]. CầnMặc phảidù nóicả rõhai rằngcuốn thânsách phậnniên củađại bàgần chỉnhất dựakhông vàoghi ướcmẹ tínhCông màchúa, suynhưng đoán,nhiều hoànluận toàncứ khôngchứng chínhminh thứcVệ ghiTử nhận.Phu đích thực là mẹ của bà:
Tuy rằng cả hai cuốn sách niên đại gần nhất đều không ghi lại, nhưng luận cứ mẹ của bà là Vệ Tử Phu lại rất cao.* Luận cứ lớn nhất là danh hiệu của Vệ Trưởng công chúa, có nghĩa là 「''"Trưởng công chúa họcủa Vệ thị"''」,. trongVào đóthời đầu Tây Hán, [[Trưởng công chúa]] vào thời Tây Hán ban đầu là để gia phong hào dành cho Đích trưởng nữ, tức con gái do Hoàng hậu hạsở sinh, vớitương tự trường hợp của [[Quán Đào Công chúa]] Lưu Phiêu đã khaicó tiền lệ;
* Luận cứ thứ hai là việc Công chúa là con gái cả của Hán Vũ Đế. Theo [[Tư Mã Thiên]], trước khi Vệ Tử Phu nhập cung, Vũ Đế chưa có hoàng tự<ref>{{chú thích web|url=http://zh.wikisource.org/wiki/%E5%8F%B2%E8%A8%98/%E5%8D%B7118|title=Sử ký, quyển 118: Hoài Nam Hành Sơn liệt truyện|author=Tư Mã Thiên}}</ref>. Vệ Tử Phu là [[phi tần]] đầu tiên mang thai và sinh radục, tiềnkhiến lệVũ Đế vui mừng, tấn phong làm [[Phu nhân]]<ref name="ReferenceB">司马迁《史记·外戚世家》载：“入宫岁馀，竟不复幸。武帝择宫人不中用者，斥出归之。卫子夫得见，涕泣请出。上怜之，复幸，遂有身，尊宠日隆。”</ref>. Vì vậy, con đầu lòng của Vũ Đế cũng chính là con đầu lòng của Vệ Tử Phu.
Không rõ từ bao giờ mà bà có danh hiệu này, có lẽ là từ khi Vệ Tử Phu trở thành Hoàng hậu, và vì như vậy nên luận cứ 「''"Vệ Trưởng chúa do Vệ Tử Phu sinh ra"''」 chiếm khả năng rất cao. Về vấn đề năm sinh, căn cứ Sử ký lẫn Hán thư ghi lại, khi Vệ Tử Phu còn là [[Phu nhân]] đã được Hán Vũ Đế sủng ái, nhập cung năm Kiến Nguyên thứ 2 ([[139 TCN]]), vàsau liềnđó mang thai và sinh hạ vào năm sau. Căn cứ chi tiết [''"Sinh hạ vào năm sau"''], cũng như Hán thư xác nhận rằng Vệ Tử Phu [''"Có 3 gái 1 trai"'']<ref>{{Harvp|Ban Cố|2007|loc=Quyển 97, Ngoại thích truyện|ps=: 而子夫生三女，元朔元年生男據，遂立為皇后。}}</ref>, cộng thêm xác nhận được năm sinh của Vệ Thái tử [[Lưu Cứ]] là năm Nguyên Sóc nguyên niên ([[128 TCN]]), thì thời điểm sang năm ([[138 TCN]]) được tạm thời nhất trí bởi các sử gia là ngày sinh ra Vệ Trưởng công chúa. Sau đó, Vệ Tử Phu sinh thêm 2 con gái là [[Chư Ấp công chúa]] cùng [[Thạch Ấp công chúa]], cuối cùng mới sinh hạ con trai duy nhất là Vệ Thái tử Lưu Cứ<ref>{{Harvp|Tư Mã Thiên|2006|loc=Quyển 49, Thế gia 19 - Ngoại thích|ps=: 而子夫後大幸，有宠，凡生三女○索隐按：谓诸邑、石邑及卫长公主後封当利公主是。一男。男名据。}}</ref>.
Thông tin về Vệ Trưởng công chúa trong lịch sử nhà Hán tương đối ít. Đến tuổi xuất giá, bà thành hôn với Bình Dương hầu [[Tào Tương]] (曹襄), con trai của [[Bình Dương công chúa (Hán Cảnh Đế)|Bình Dương công chúa]], tức anh họ bà. Bà sinh ra con trai là [[Tào Tông]] (曹宗), về sau kế thừa tước Hầu, nhưng bị xử tử trong vụ án vu cổ<ref>{{Harvp|Tư Mã Thiên|2006|loc=Quyển 54, Thế gia 19 - Tào tướng quốc|ps=: 时尚平阳公主，生子襄。......襄尚卫长公主，生子宗。立十六年卒，谥为共侯。子宗代侯。征和二年中，宗坐太子死，国除。}}</ref>. Tào Tương qua đời năm Nguyên Đỉnh thứ 3 ([[114 TCN]]). Năm thứ 5 ([[112 TCN]]) Hán Vũ Đế tái gả bà cho một Phương sĩ được sủng ái là [[Loan Đại]] (欒大), đổi đất phong làm huyện [[Đương Lợi]], từ đó bà được gọi ''"Đương Lợi công chúa"''. Loan Đại về sau bị hạch tội phương thuật không linh nghiệm mà bị xử tử. Từ đó không còn thông tin về bà.
|
