Khác biệt giữa bản sửa đổi của “Cải cách kinh tế Trung Quốc”

Những người cầm quyền Đảng Cộng sản đã thực hiện những cải cách thị trường trong hai giai đoạn. Giai đoạn đầu tiên, khoảng cuối những năm thập kỷ 70 và đầu những năm thập kỷ 80, bao gồm phi tập thể hóa nông nghiệp, mở của đất nước để đón nhận [[đầu tư nước ngoài]], và cho phép [[doanh nhân]] bắt đầu công việc kinh doanh. Tuy niên hầu hết nền công nghiệp vẫn thuộc sở hữu nhà nước. Giai đoạn hai của cải cách, khoảng cuối những năm thập kỉ 80 và đầu thập kỉ 90, bao gồm [[tư nhân hóa]] và rút vốn khỏi nhiều ngành công nghiệp thuộc sở hữu nhà nước và bãi bỏ những chính sách kiểm soát giá cả, chủ nghĩa bảo hộ, và các quy định, mặc dù sự độc quyền nhà nước trong nhiều lĩnh vực như ngân hàng và dầu mỏ vẫn còn. Khu vực tư nhân đã phát triển đặc biệt, chiếm 70 % tổng sản phẩm quốc nội khoảng năm 2005. Từ năm 1978 cho tới 2013, sự phát triển chưa từng thấy đã xảy ra, với nền kinh tế tăng khoảng 9.5% một năm. Chính quyền bảo thủ của [[Hồ Cẩm Đào]] đã điều chỉnh và quản lý nền kinh tế chậm chạp hơn sau năm 2005, đảo chiều một vài cải cách.

 

Sau 40 năm cải cách và mở cửa, Trung Quốc đã phát triển nhanh chóng. GDP của Trung Quốc năm 1978 chỉ dưới 150 tỷ USD, đến năm 2017 đã tăng lên 12.000 tỷ USD (tăng 80 lần theo giá trị tuyệt đối và 30 lần nếu trừ đi yếu tố lạm phát), đứng thứ hai thế giới chỉ sau Mỹ. Đóng góp của Trung Quốc vào GDP toàn cầu đã tăng từ 1,8% (năm 1978) lên 15,2% (năm 2017). Năm 2013, tổng kim ngạch thương mại Trung Quốc đã vượt Mỹ, trở thành nước có hoạt động thương mại lớn nhất thế giới. Năm 2014, theo tính toán [[sức mua tương đương]] ([[PPP]]), quy mô kinh tế Trung Quốc đã vượt Mỹ, trở thành nền kinh tế lớn nhất thế giới. Trung Quốc đã trở thành nhà sản xuất ô-tô lớn nhất thế giới tính về sản lượng hàng năm vào tháng 12/2009, và hiện nay Trung Quốc sản xuất nhiều ô-tô hơn cả của Mỹ, Nhật Bản và Đức cộng lại<ref>{{chú thích web|url=https://baotintuc.vn/news-20181218113155183.htm|title=40 năm trỗi dậy 'thần kỳ' thành siêu cường kinh tế của Trung Quốc|last=baotintuc.vn|date=18 Tháng mười hai 2018|website=baotintuc.vn}}</ref>.

 

Trung Quốc đã phát triển thành một nền kinh tế có mức độ đa dạng hóa cao và là một trong những nước đóng vai trò quan trọng nhất trong thương mại quốc tế. Các lĩnh vực chính của nền kinh tế Trung Quốc có sức mạnh cạnh tranh bao gồm [[sản xuất]], [[bán lẻ]], [[khai khoáng]], [[thép]], [[dệt may]], [[ô tô]], [[năng lượng]], [[năng lượng xanh]], [[ngân hàng]], [[điện tử]], [[viễn thông]], [[bất động sản]], [[thương mại điện tử]] và [[du lịch]]. Trung Quốc có ba trong số mười [[sàn giao dịch chứng khoán]] lớn nhất trên thế giới <ref>{{chú thích báo|date=ngày 13 tháng 10 năm 2020|title=China's Stock Market Tops $10 Trillion First Time Since 2015|work=Bloomberg.com|url=https://www.bloomberg.com/news/articles/2020-10-13/china-s-stock-market-tops-10-trillion-for-first-time-since-2015|access-date=ngày 28 tháng 10 năm 2020}}</ref> gồm [[Thượng Hải]], [[Hồng Kông]] và [[Thâm Quyến]]— ba sàn này có tổng giá trị [[vốn hóa thị trường]] hơn 15,9 nghìn tỷ đô la, tính đến tháng 10 năm 2020 <ref>{{chú thích web|date=ngày 19 tháng 2 năm 2019|title=Top 10 Largest Stock Exchanges in the World By Market Capitalization|url=https://www.valuewalk.com/2019/02/top-10-largest-stock-exchanges/|access-date=ngày 28 tháng 11 năm 2019|website=ValueWalk}}</ref>. Trung Quốc có bốn trong số mười trung tâm tài chính cạnh tranh nhất thế giới (Thượng Hải, Hồng Kông, Bắc Kinh và Thâm Quyến), nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác trong Chỉ số Trung tâm Tài chính Toàn cầu năm 2020 <ref name="GFCI2">{{chú thích web|date=September 2020|title=The Global Financial Centres Index 28|url=https://www.longfinance.net/media/documents/GFCI_28_Full_Report_2020.09.25_v1.1.pdf|access-date=ngày 26 tháng 9 năm 2020|publisher=Long Finance}}</ref>. Đến năm 2035, bốn thành phố của Trung Quốc (Thượng Hải, Bắc Kinh, Quảng Châu và Thâm Quyến) dự kiến ​​sẽ nằm trong số mười thành phố lớn nhất toàn cầu tính theo GDP danh nghĩa theo một báo cáo của Oxford Economics <ref>{{chú thích web|title=These will be the most important cities by 2035|url=https://www.weforum.org/agenda/2019/10/cities-in-2035/|access-date=ngày 2 tháng 11 năm 2020|website=World Economic Forum}}</ref>.

Một số học giả cũng cho rằng mô hình Trung Quốc sau cải cách và mở cửa vẫn là một hệ thống độc tài, thiếu tự do dẫn đến khả năng đổi mới hoặc sáng tạo xã hội thấp, do đó không thể đạt được sự phát triển bền vững độc lập.<ref>{{chú thích web|title= Các học giả Đại học Bắc Kinh cho rằng, ngụy biện rằng "mô hình Trung Quốc" đã giúp 40 năm phát triển kinh tế là "tự làm sai lệch bản thân và hủy hoại tương lai của mình" |url=http://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20181102-%E5%8C%97%E5%A4%A7%E5%AD%A6%E8%80%85%E8%BD%B0%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%A8%A1%E5%BC%8F%E5%8A%A940%E5%B9%B4%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%8F%91%E5%B1%95%E8%B0%AC%E8%AE%BA%E6%98%AF%E8%AF%AF%E5%AF%BC%E8%87%AA%E5%B7%B1%E8%87%AA%E6%AF%81%E5%89%8D%E7%A8%8B|access-date = ngày 8 tháng 12 năm 2019 |date = ngày 2 tháng 11 năm 2018 |work=RFI - Đài phát thanh quốc tế Pháp |language=zh-Hans|archive-url=https://web.archive.org/web/20191208221905/http://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20181102-%E5%8C%97%E5%A4%A7%E5%AD%A6%E8%80%85%E8%BD%B0%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%A8%A1%E5%BC%8F%E5%8A%A940%E5%B9%B4%E7%BB%8F%E6%B5%8E%E5%8F%91%E5%B1%95%E8%B0%AC%E8%AE%BA%E6%98%AF%E8%AF%AF%E5%AF%BC%E8%87%AA%E5%B7%B1%E8%87%AA%E6%AF%81%E5%89%8D%E7%A8%8B|archive-date = ngày 8 tháng 12 năm 2019 |url-status=live}}</ref><ref>{{chú thích web|title= Tôi thấy "mô hình Trung Quốc" |url=http://www.yhcqw.com/31/8183.html|access-date = ngày 8 tháng 12 năm 2019 |author=|date=|format=|work=|publisher= Yanhuang Chunqiu |language=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191208221855/http://www.yhcqw.com/31/8183.html|archive-date = ngày 8 tháng 12 năm 2019 |url-status=live}}</ref><ref>{{chú thích web|title= Diễn đàn công dân-Ding Xueliang: Ý tưởng cốt lõi của mô hình Trung Quốc không phải là tự do cá nhân |url=http://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20181225-%E4%B8%81%E5%AD%A6%E8%89%AF%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%A8%A1%E5%BC%8F%E6%A0%B8%E5%BF%83%E7%90%86%E5%BF%B5%E4%B8%8D%E6%98%AF%E4%B8%AA%E4%BA%BA%E8%87%AA%E7%94%B1|access-date = ngày 8 tháng 12 năm 2019 |date = ngày 18 tháng 12 năm 2018 |work=RFI - Đài phát thanh quốc tế Pháp |language=zh-Hans|archive-url=https://web.archive.org/web/20191208231925/http://www.rfi.fr/cn/%E4%B8%AD%E5%9B%BD/20181225-%E4%B8%81%E5%AD%A6%E8%89%AF%E4%B8%AD%E5%9B%BD%E6%A8%A1%E5%BC%8F%E6%A0%B8%E5%BF%83%E7%90%86%E5%BF%B5%E4%B8%8D%E6%98%AF%E4%B8%AA%E4%BA%BA%E8%87%AA%E7%94%B1|archive-date = ngày 8 tháng 12 năm 2019 |url-status=live}}</ref><ref>{{chú thích báo|title= Mô hình Trung Quốc đã thách thức các mô hình phương Tây, và bây giờ nó đã đi đến ngã ba đường |url=https://www.nytimes.com/zh-hans/interactive/2018/11/25/world/asia/china-economy-strategy.html|newspaper= Thời báo New York |date = ngày 25 tháng 11 năm 2018 |access-date = ngày 8 tháng 12 năm 2019 |issn=0362-4331|language=zh|author=|work=|publisher=|format=|archive-url=https://web.archive.org/web/20191031053946/https://www.nytimes.com/zh-hans/interactive/2018/11/25/world/asia/china-economy-strategy.html|archive-date = ngày 31 tháng 10 năm 2019 |url-status=live}}</ref><ref>{{chú thích web|title= Phỏng vấn sâu: Vấn đề lớn nhất với mô hình Trung Quốc là nó không thể thay thế các giá trị phổ quát |url=http://news.dwnews.com/global/news/2018-08-10/60076830_all.html|access-date = ngày 8 tháng 12 năm 2019 |author=|date=|format=|work=|publisher=DWNEWS.COM|language=|archive-url=https://web.archive.org/web/20190526113033/http://news.dwnews.com/global/news/2018-08-10/60076830_all.html|archive-date = ngày 26 tháng 5 năm 2019 |url-status=dead}}</ref> Cải cách và mở cửa đã trải qua những thay đổi thiết yếu trong thời kỳ Tập Cận Bình.<ref>{{chú thích web|title= Carl Minzner on China’s Post-Reform Era Discussing one-man rule, the re-Partyization of the bureaucracy, and the end of China’s reform era. |url=https://thediplomat.com/2018/04/carl-minzner-on-chinas-post-reform-era/ }}</ref><ref>{{chú thích web|title= The End of Reform in China |url=https://www.foreignaffairs.com/articles/china/2015-06-04/end-reform-china}}</ref><ref>{{chú thích web|title= China: Deng Xiaoping era ends with start of Xi era |url=https://www.ejinsight.com/eji/article/id/1934592/20180906-china-deng-xiaoping-era-ends-with-start-of-xi-era }}</ref> Ông phản đối một phần chính sách cải cách và thoái lui nhiều cải cách của thời Đặng Tiểu Bình theo cách thức thấp kém.<ref>{{chú thích web|title= Chinese enterprises write Communist Party's role into charters. At least 288 make revisions as Xi seeks firmer grip ahead of leadership reshuffle |url=https://web.archive.org/web/20170818133405/https://asia.nikkei.com/print/article/287096 }}</ref><ref>{{chú thích web|title= Xin Jinping’s turn away from the market puts Chinese growth at risk|url= https://web.archive.org/web/20190823113636/https://www.ft.com/content/3e37af94-17f8-11e9-b191-175523b59d1d}}</ref><ref>{{chú thích web|title= Chinese state tightens grip 40 years after Deng's reforms. Companies face headwinds amid trade war, cooling growth |url=https://asia.nikkei.com/Spotlight/The-Big-Story/Chinese-state-tightens-grip-40-years-after-Deng-s-reforms }}</ref> Bởi vì Đảng Cộng sản Trung Quốc tái khẳng định quyền kiểm soát của họ đối với tất cả các khía cạnh của xã hội Trung Quốc bao gồm cả nền kinh tế. Có một số quan điểm cho rằng cải cách và mở cửa của Việt Nam cuối cùng sẽ đi theo con đường tương tự.<ref name=":12">{{chú thích web|title=China Is Not a Garden-Variety Dictatorship. It is far more ruthless and determined to protect its power.|url=https://web.archive.org/web/20190823113636/https://www.theatlantic.com/international/archive/2018/03/china-xi-jinping-president/554795/}}</ref><ref>{{chú thích web|title= Commentary: Why Chinese state companies are getting the Communist party's attention |url=https://web.archive.org/web/20170818024848/http://www.channelnewsasia.com/news/asiapacific/commentary-why-chinese-state-companies-are-getting-the-communist-9133736 }}</ref><ref>{{chú thích web|title= China sparked an economic miracle -- now there's a fight over its legacy|url=https://web.archive.org/web/20190102050548/https://edition.cnn.com/2018/12/16/asia/deng-xiaoping-xi-jinping-reform-and-opening-china-intl/index.html }}</ref> Vào năm 2018, nhà Hán học Pei Minxin tin rằng kể từ khi bắt đầu thời kỳ cải cách vào những năm 1980, nền kinh tế Trung Quốc hiện đang kém mở nhất.<ref name=":12" /> Một nhà bình luận Hồng Kông coi tự do hóa dân chủ là một phần trong các mục tiêu của cuộc chiến thương mại Trung-Mỹ.<ref>{{chú thích web|title= China sparked an economic miracle -- now there's a fight over its legacy |url=https://web.archive.org/web/20190102050548/https://edition.cnn.com/2018/12/16/asia/deng-xiaoping-xi-jinping-reform-and-opening-china-intl/index.html }}</ref> Hoa Kỳ cho rằng chính phủ Trung Quốc đang cung cấp các lợi thế cạnh tranh không công bằng và phân biệt đối xử cho các doanh nghiệp nhà nước và công ty tư nhân của Trung Quốc.