|
[[Hình:Dinh Vu ferry Vietnam.JPG|nhỏ|250px|phải|Phà tự hành Đình Vũ]]
'''Phà''' hay '''bắc''' (phương ngữ [[Miền Nam (Việt Nam)|Nam bộ]], gốc [[tiếng Pháp]]: ''bac'') là một chiếc [[tàu thủy]] (hoạt động trên [[sông]] hoặc ven [[biển]]) chuyên [[giao thông cộng cộng|chở hành khách]] cùng [[phương tiện giao thông|phương tiện]] của họ trên những tuyến đường và lịch trình cố định. Có phà chỉ chuyên chở người, nhưng cũng có loại phà được thiết kế để chở [[tàu hỏa|tàu lửa]] hay [[ô tô|xe hơi]]. Phà là một trong những phương tiện vận tải hữu ích nối liền nhiều điểm với nhau ở những thành phố vùng sông nước và, trong nhiều trường hợp, rẻ hơn nhiều so với việc xây dựng [[cầu (định hướng)|cầu]] hay [[đường hầm]].
== Các tuyến phà tại Việt Nam ==
* [[Phà Mỹ Thuận]] qua [[sông Tiền]], thường gọi là bến ''bắc Mỹ Thuận'', nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây [[cầu Mỹ Thuận]] qua sông.
* [[Phà Cần Thơ]] qua [[sông Hậu]], thường gọi là ''bắc Cần Thơ'', hiện nay là bến phà lớn nhất [[Nam Bộ Việt Nam|Nam Bộ]]. Hiện nay đã ngừng hoạt động do cầu Cần Thơ được khánh thành vào ngày 24/04/2010.
* Phà Bính qua [[sông Cấm (Hải Phòng)|sông Cấm]], [[Hải Phòng]] nay không còn hoạt động vì đã xây dựng [[cầu Bính]] ([[khởi công]] 1 [[tháng chín|tháng 9]] năm [[2002]]- [[khánh thành]] 13 [[tháng năm|tháng 5]] năm [[2005]] do Chính phủ [[Nhật Bản]] giúp đỡ 943 tỷ đồng) cách phà Bính cũ 1300 m.
* [[Phà Rạch Miễu]] bắc qua sông Tiền, nối [[Bến Tre]] và [[Mỹ Tho]] là bến phà khá hiện đại, do có [[Đan Mạch]] tài trợ đóng các phà mới, hiện nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây dựng xong [[cầu Rạch Miễu]] năm 2009. Ngoài ra Bến Tre còn có phà Cổ Chiên.
*[[Phà tạm Rạch Miễu]], bến phà được xây dựng nhằm giảm tải phương tiện qua cầu Rạch Miễu hiện hữu trong thời gian chờ xây dựng cầu Rạch Miễu 2. Bến phà toạ lạc tại vị trí bến đò Song Thuận, kết nối xã Phú Túc huyện Châu Thành tỉnh Bến Tre với xã Song Thuận, huyện Châu Thành tỉnh Tiềng Giang. Đưa vào hoạt động ngày 27/01/2021<ref>{{Chú thích web|url=https://laodong.vn/xa-hoi/pha-tam-rach-mieu-di-vao-hoat-dong-874600.ldo|tựa đề=Phà tạm Rạch Miễu đi vào hoạt động}}</ref>.
* [[Phà Thủ Thiêm]] vượt [[sông Sài Gòn]], nối quận 1 và quận 2 của [[Thành phố Hồ Chí Minh|TP. Hồ Chí Minh]], nay không còn hoạt động vì tại đây đã có [[cầu Thủ Thiêm]] và [[Đường hầm sông Sài Gòn|hầm Thủ Thiêm]] để vượt sông.
* [[Phà Hàm Luông]] qua sông Hàm Luông, nối thành phố Bến Tre và Mỏ Cày, nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây xong [[cầu Hàm Luông]] qua sông.
* [[Phà Cổ Chiên]] qua [[sông Cổ Chiên]], nối 2 tỉnh Trà Vinh và Bến Tre, nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây xong [[cầu Cổ Chiên]] qua sông.
* [[Phà Mỹ Lợi]] qua [[sông Vàm Cỏ]], nối 2 tỉnh [[Long An]] và [[Tiền Giang]], nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây [[cầu Mỹ Lợi]] qua sông.
* [[Phà Trà Ôn]] qua sông [[Mang Thít|Măng Thít]], nối 2 huyện Bình Minh và Trà Ôn của tỉnh [[Vĩnh Long]] nay không còn hoạt động vì tại đây đã xây cầu Trà Ôn năm 2013.
* [[Phà Đình Vũ]] nối liền quận [[Hải An, Hải Phòng|Hải An]] và huyện [[Cát Hải]], thành phố [[Hải Phòng]] nay không còn hoạt động vì tại đây đã thông xe cầu Đình Vũ.
* [[Phà Vàm Cống]] nối 2 tỉnh [[Đồng Tháp]] và [[An Giang]] khi cầu Vàm Cống thông xe vào ngày 19/5/2019 bến phà vẫn hoạt động đến ngày 30/6/2019 phà chính thức ngừng hoạt động.
* [[Phà Cao Lãnh]] qua sông Tiền, nối thành phố Cao Lãnh và huyện Lấp Vò của tỉnh Đồng Tháp, nay phà không còn hoạt động nữa, vì cầu Cao Lãnh đã đưa vào sử dụng và khánh thành vào ngày 27/05/2018.
*'''Phà Sa Đéc''' qua sông Tiền, nối thành phố Sa Đéc và huyện Cao Lãnh của tỉnh Đồng Tháp, hiện phà còn hoạt động.
* [[Phà Đình Khao]] qua [[sông Cổ Chiên]], nối 2 tỉnh [[Vĩnh Long]] và [[Bến Tre]].
* [[Phà Long Toàn]] vượt [[sông Láng Sắt]], cả hai bờ đều thuộc tỉnh [[Trà Vinh]]. Nay không còn hoạt động vì đã có cầu Long Toàn.
* [[Phà Cát Lái]] vượt [[sông Đồng Nai]], nối quận 2, TP. Hồ Chí Minh với tỉnh [[Đồng Nai]].
* [[Phà Bình Khánh]], nối 2 huyện [[Nhà Bè]] và [[Cần Giờ]] của TP. Hồ Chí Minh.
* [[Phà Tân Long]] qua sông [[Cửa Tiểu]].
*Phà Tân Phú qua sông Hàm Lông nối huyện Châu Thành và huyện Chợ Lách tỉnh Bến tre.
* [[Phà Ngũ Hiệp]].
* [[Phà Kinh Nước Mặn]], huyện Cần Đước, tỉnh Long An.
* [[Phà Bà Nhờ]], huyện Cần Đước, tỉnh Long An.
* [[Phà Xã Bảy]], huyện Cần Đước, tỉnh Long An.
* [[Phà Long Sơn,|Bến phà Long Sơn]], huyện Cần Đước, tỉnh Long An.
* [[Phà Băng Tra]], tỉnh Bến Tre.
* [[Phà An Phú Đông]], nối quận Gò Vấp và quận 12 qua sông Vàm Thuật, TP. Hồ Chí Minh. Nay không còn hoạt động vì cầu sắt An Phú Đông thông xe ngày 31/12/2020<ref>{{Chú thích web|url=https://tuoitre.vn/thong-xe-cau-an-phu-dong-tu-go-vap-qua-quan-12-het-canh-qua-song-luy-do-20201231092741207.htm|tựa đề=Thông xe cầu An Phú Đông}}</ref>.
* [[Phà Năng Gù]], huyện Châu Phú, tỉnh An Giang.
* [[Phà Châu Giang]], thành phố Châu Đốc, tỉnh An Giang.
* [[Phà Thạnh Thới]], nối thị xã Hà Tiên và huyện đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang.
* [[Phà Tuần Châu]] vượt biển, nối Tuần Châu ([[Quảng Ninh]]) và đảo [[Cát Bà]] ([[Hải Phòng]]).
* [[Phà Tắc Cậu]] qua sông Cái Bé, nối 2 tỉnh [[Cà Mau]] và [[Kiên Giang]]. Ngày 7/2/2014 khánh thành cầu Cái Lớn và cầu Cái Bé thay thế bến phà này.
* [[Phà Đông Xuyên]] nối hai huyện [[Yên Phong]], tỉnh [[Bắc Ninh]] và huyện [[Hiệp Hòa|Hiệp Hoà]] tỉnh [[Bắc Giang]].
* [[Phà Đại Ngãi]] nối liền 2 huyện [[Cù Lao Dung]] và [[Long Phú]], tỉnh [[Sóc Trăng]].
* [[Phà Cầu Quan]] đã có kế hoạch được bộ GTVT tỉnh [[Trà Vinh]] xây dựng.
* [[Phà Vạn Phúc]] nối huyện [[Văn Giang]], tỉnh [[Hưng Yên]] và huyện [[Thanh Trì]] [[Hà Nội]].
* [[Phà Sa Cao]] nối huyện [[Xuân Trường]], tỉnh [[Nam Định]] và huyện [[Vũ Thư]], tỉnh [[Thái Bình]].
* [[Phà Thịnh Long]] nối huyện [[Nghĩa Hưng]] và huyện [[Hải Hậu]], tỉnh [[Nam Định]].
* [[Phà Mễ Sở]] nối tỉnh [[Hưng Yên]] và thành phố [[Hà Nội]].
* [[Phà Phước Khánh]] nối huyện Nhà Bè, TP. Hồ Chí Minh với huyện [[Nhơn Trạch]], tỉnh Đồng Nai
* [[Phà Âu Lâu]], nay không còn hoạt động, thuộc thành phố [[Yên Bái]].
* [[Phà Xóm Chài]], thành phố [[Cần Thơ]].
* [[Phà Vạn Yên]], tỉnh [[Sơn La]].
* [[Phà Phú Định]], quận [[Bình Tân]], TP. Hồ Chí Minh.
* [[Phà An Hoà]], nối huyện [[Chợ Mới]] tỉnh [[An Giang ]], với [[Thành phố Long Xuyên]].
*[[Phà Cần Giờ - Cần Giuộc]] kết nối TP Hồ Chí Minh và tỉnh Long An. Thay thế cho bến đò Tân Lập cũ.
*[[Phà Vũng Tàu - Cần Giờ]] đưa vào hoạt động từ ngày 04/01/2021, rút ngắn khoảng cách từ Cần Giờ đi Vũng Tàu vốn phải di chuyển bằng đường bộ.
== Phân loại ==
Thường có hai loại chính:
| 